مردن به وقت آلودگی
تا مدتی پیش مرگ و میر براثر آلودگی هوا تایید نمی‌شد اما سال گذشته سازمان جهانی بهداشت اعلام کرد که سالانه ۸۰هزار مورد مرگ‌ومیر در ایران به‌علت عوامل محیطی رخ می‌دهد و آلودگی هوا یکی از مهمترین عوامل محیطی است. رئیس سازمان ثبت احوال ایران هم افزایش میزان مرگ و میر بر اثر آلودگی هوا را تأیید کرد و گفت: «میزان مرگ و میر در کلان‌شهرها با افزایش آلودگی هوا افزایش می‌یابد. وی افزود که آمار دقیقی برای این نوع مرگ‌ها وجود ندارد.»گفته می‌شود سالانه بیش از ۴هزار و ۴۰۰ شهروند در تهران و بیش از ۳هزار و ۲۰۰نفر در مشهد و ۲هزار و ۷۰۰ نفر را در اصفهان براثر آلودگی هوا جانشان را از دست می‌دهند. آمارهایی که گاهی تکذیب می‌شوند و گاهی هم گفته می‌شود بیشتر از این است. اما این آمارها باعث نشده اتفاقات چندان مثبتی برای حل این بحران رخ دهد. مردم با وجود اینکه از اثرات مرگبار آلودگی هوا با خبرند همچنان برای استفاده از ماشین‌های شخصی اصرار دارند و حتی برای کوتاه‌ترین مسیرها و خرید‌های روزانه هم حاضر به چند دقیقه پیاده روی نیستند. شلوغی، تاخیر و کم بودن وسایل حمل و نقل عمومی هم بهانه خوبی دست بسیاری از مردم داده که هر روز با ماشین‌شان راهی سرکار شوند یا به کارهای روزمره مثل رساندن بچه‌ها به مدرسه و انجام کارهای اداری و… برسند. نتیجه این تفکر ماشین‌های تک سرنشینی است که هر روز در بزرگراه‌ها و خیابان‌ها پشت هم ردیف می‌شوند و ترافیک‌های طولانی می‌سازند و آلودگی هوا تولید می‌کنند.
اما واقعیت این است که ما به ماشین‌هایمان عادت کرده‌ایم وگرنه با کمی زودتر از خانه بیرون آمدن و برنامه ریزی می‌توانیم از وسایل حمل و نقل عمومی استفاده کنیم و سر وقت هم به کارهایمان برسیم.
یکی از عوامل مهم آلودگى هوا در اغلب شهرهاى بزرگ گاز ازن در سطح زمین است. ازن در سطح زمین هنگامی تشکیل می‌شود که گازهاى آلاینده حاصل از اتومبیل‌ها و سایر وسائلى که سوخت مصرف مى‌‌کنند با نور خورشید واکنش مى‌کند و در نتیجه گاز ازنی به وجود می‌‌‌‌آید که براى انسان سمى است.اگزوز اتومبیل در شهرها آلاینده‌های متعددى را از خود خارج مى‌کند از جمله مونوکسیدکربن، دی اکسید نیتروژن، دى‌اکسید گوگرد، ذرات معلق از جمله ذرات کوچکتر ۱۰ میکرومتر،بنزن، فرمالدئید، هیدروکربن‌های چندحلقه‌ای.البته آلودگی هوا تنها ناشی از دود ماشین‌های شخصی نیست. آلودگى هوا به معناى مخلوط شدن هوا با گازها،قطرات و ذراتى است که کیفیت هوا را کاهش مى‌دهند و اتوبوس‌ها، هواپیماها و نیز صنایع و ساختمان‌سازى ممکن است باعث آلودگى هوا شوند.
اثرات آلودگی هوا بر بدن
تحریک چشم، گلو و ریه‌ها، سوزش چشم سرفه و احساس سنگینى در سینه، علایمی است که بعد از ایجاد آلودگی هوا در بسیاری از افراد دیده می‌شود. البته واکنش افراد به آلودگی متفاوت است. ممکن است کسی از احساس سنگینى در قفسه سینه و سرفه بسیار ناراحت باشد و شخص دیگری هیچ واکنشى نشان ندهند و متوجه آلودگى هوا نباشند.
دکترمنصور رضایی، متخصص تغذیه و عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی می‌گوید: «موادی که از طریق هوای آلوده وارد محیط می‌شوند و برای سلامت بدن به‌شدت مضر و زیان‌آورند دارای ترکیباتی هستند که باعث نابودی بافت‌های مختلف‌بدن می‌شوند. این رادیکال‌های‌آزاد، از طریق ریه، پوست، مخاط بدن، مثل مخاط چشم، گوش، بینی و دستگاه گوارش، وارد بدن می‌شوند و باعث تخریب تک‌تک سلول‌ها می‌شوند.»
کسانی که بیشتر در معرض آلودگی هوا هستند و زمان زیادی را خارج از منزل سپری می‌کنند یا کسانی که ورزش و فعالیت جسمی زیاد دارند و تنفس سریع‌تر و عمیق‌تر انجام می‌دهند، بیشتر این علایم را احساس می‌کنند. کودکان، سالمندان و مبتلایان به بیماری‌های قلبی و ریوی هم بیشتر از دیگران در معرض خطر هستند. ریه‌هاى کودکان ممکن است با میزان کمتر آلودگى هوا ناراحت شده و دچار برونشیت و گوش‌درد شوند.
برای همین در روزهای آلودگی هوا اعلام می‌شود که این افراد کمتر در شهر تردد کنند. اما حتی اگر کودک و سالمند نباشید بهتر است در طول روزهایى که میزان آلودگى هوا بالاست در خانه بمانید. میزان بسیارى از آلاینده هوا در داخل خانه کمتر از خارج خانه است. اگر مجبورید از خانه خارج شوید، کارهاى خود را صبح زود انجام دهید یا آنها را به پس از غروب آفتاب موکول کنید. این مسئله به اجتناب از ازن تولید شده در نتیجه تابش نور خورشید در هواى آلوده شهرهاى بزرگ اهمیت دارد. در شرایط آلودگى هوا از ورزش یا فعالیت جسمى شدید در خارج خانه اجتناب کنید؛ هرچه سریع‌تر تنفس کنید هواى آلوده بیشترى را وارد ریه‌هاى خود مى‌کنید.
خوراکی‌های خوب و بد
تغذیه مناسب در روزهایی که هوای شهرهایمان آلوده است، اهمیت زیادی پیدا می‌کند. شما با تغذیه خوب میتوانید تا حدودی آثار منفی این آلودگی بر جسم تان را کمتر کنید. در این شرایط مصرف غذاهایی که آنتی اکسیدان‌های سلنیوم و بتاکاروتن دارند توصیه می‌شود. درواقع هنگام آلودگی هوای استنشاقی، مقدار زیادی رادیکال آزاد در بدن تولید می‌شود که سبب کاهش توان فرد در انجام کارهای روزمره زندگی شده و حتی در دراز مدت می‌تواند بیماری‌های مزمن مانند بیماری قلبی، عروقی و انواع سرطان را ایجاد کند. برای به حداقل رساندن عواقب ناشی از تجمع رادیکال‌های آزاد در بدن مصرف
آنتی اکسیدان‌ها را در رژیم غذایی بیشتر کنید و سبزیجات و میوه‌هایی مثل طالبی، انبه، کدو تنبل، فلفل، اسفناج، کلم و زردآلو، غذاهای دریایی، مرغ، نان، آجیل و غلات سبوس دار بیشتر بخورید.
ویتامین‌های D،C و E ضد آلودگی هوا هستند. با خوردن کرفس، گوجه فرنگی، لیمو شیرین، نارنگی، پرتقال و برگه سبز کاهو، جوانه گندم، روغن‌های گیاهی، گردو، بادام، زیتون، جگر و سبزیجات دارای برگ سبز، شیر، کره و زرده تخم مرغ این ویتامین‌ها را به بدن‌تان برسانید. مواد غذایی حاوی پکتین هم سرب موجود در هوا را می‌گیرند و مانع از نفوذ سرب به سلول‌های بدن می‌شوند؛ مصرف روزانه یک عدد سیب می‌تواند عوارض ناشی از آلودگی هوا را کاهش دهد. میوه‌هایی مانند پرتقال و توت فرنگی نیز سرشار از پکتین بوده و برای کاهش عوارض آلودگی هوا مفید هستند.مصرف شیر و فرآورده‌های آن باعث نرم شدن مخاط تنفسی فوقانی، مری و معده می‌شود و به دلیل وجود ترکیبات مناسب برای رشد و نمو باکتری‌های مفید که عمل دفع ادرار و مدفوع و مواد آلاینده را تنظیم می‌کنند، التهابات و بیماری‌های دستگاه گوارش را کاهش می‌دهد.نوشیدن آب زیاد هم باعث می‌شود املاح اضافی از بدن خارج شده و ذرات آلودگی مدت کمتری در بدن باقی بماند.
از طرف دیگر بعضی خوراکی‌ها در این شرایط مفید نیستند و اثرات منفی آلودگی هوا را بر بدن بیشتر می‌کنند.بهتر است در این روزها غذاهای چرب به خصوص چربی‌های جامد حیوانی و گیاهی، تنقلات کم ارزش مثل چیپس، پفک و نوشابه‌های گازدار و مواد غذایی حاوی مواد نگهدارنده مثل سوسیس و کالباس نخورید. و البته در کنار همه اینها به این فکر کنید که شما چه کاری میتوانید برای کاهش آلودگی هوا انجام دهید و چقدر می‌توانیم برای نجات خودمان و فرزندان‌مان از این شرایط مؤثر باشیم.
ضمیمه خانواده روزنامه اطلاعات
