آیا می توان به رژیم های غذایی که در گروههای تلگرامی و اتساپی وجود دارند اعتماد کرد آیا در مورد عوارض پیروی از اینگونه رژیم های غذایی اطلاعی دارید و می دانستید می توانند سلامتی تان را در خطر بیندازند؟
همه‌چیز با چالش سطل آب یخ شروع شد و بعد از آن انواع و اقسام چالش‌های اینترنتی مثبت و منفی در شبکه‌های اجتماعی معرفی و اجرا شدند. نوبتی هم که باشد این بار نوبت به لاغری و تناسب اندام رسیده است! اگر سری به اپلیکیشن اینستاگرام بزنید و در قسمت جست‌وجو هشتگ‌هایی همچون #چالش_سی_روز_دیسیپلین #چالش_مادام_العمر_دیسیپلین #28rooz #30daydisciplinechallenge و. . . را وارد کنید متوجه منظور ما خواهید شد.
در این چالش افراد سعی می‌کنند تجربیات خود از رژیم‌های لاغری را به اشتراک بگذارند و طی مدت زمانی کوتاه به کاهش وزن قابل توجهی دست یابند؛ حتی گروه‌ها و کانال‌هایی هم در این زمینه از طریق اپلیکیشن تلگرام تشکیل شده که به ارائه مطالب آموزشی و پاسخگویی سوالات افراد می‌پردازند. متاسفانه در این میان تبلیغاتی هم از دمنوش‌ها و بسته‌های لاغری و انواع رژیم‌ها و برنامه‌های ورزشی غیراصولی به چشم می‌خورد که می‌توانند جان مردم را به خطر بیندازند. دکتر امین صالح‌پور، متخصص تغذیه در این مورد بیشتر توضیح می‌دهد.
این لاغری شاید واقعی نباشد!
کنترل وزن معادله ساده‌ای دارد. برای این منظور باید بین کالری‌های دریافتی و کالری‌های مصرفی تعادل ایجاد شود. اگر کالری‌های دریافتی بیش از کالری‌های مصرفی باشد، اضافه وزن رخ می‌دهد. همان‌طور که این اضافه وزن یک‌دفعه به وجود نمی‌آید کاهش وزن نیز یک‌شبه اتفاق نمی‌افتد؛ بنابراین باید به سیستم متابولیک بدن فرصت داد تا بتواند خود را با شرایط جدید تطبیق دهد. بسیاری از رژیم‌های لاغری که در فضای مجازی و بدون نظر متخصص تغذیه ارائه می‌شوند، این فرصت را رعایت نمی‌کنند و باعث کاهش وزن واقعی نمی‌شوند.
به عبارتی ممکن است با این رژیم‌ها سایز یا وزن کم کنید اما باید در نظر گرفت که کاهش وزن از توده چربی بوده است یا بافت عضلانی، استخوانی و. . . . انسان برای حفظ سلامت و تعادل بدن خود نیاز به بیش از 50 ماده مغذی دارد. رژیم‌های غذایی نامعتبر اغلب تامین‌کننده این مواد نیستند و باعث کم‌خونی, پوکی استخوان,سنگ صفرا, اختلالات سیستم عصبی, ضعف بینایی, مشکلات پوستی, ریزش مو و. . . می‌شوند. علاوه بر این، رژیم غذایی هر فرد باید منحصر به خود او و براساس سن، جنس، سابقه بیماری‌ها و شرایط بدنی طراحی شده باشد؛ بنابراین صحیح نیست که یک رژیم در اینترنت قرار داده شود و همه افراد از آن پیروی کنند.
تشکیل گروه فقط با نظارت متخصص تغذیه
افرادی که در شبکه‌های اجتماعی جزئیات رژیم خود را به صورت روزانه با دیگران به اشتراک می‌گذارند و تجربیات و نظرات خود را رد و بدل می‌کنند و همچنین کسانی که از پروفایل این افراد بازدید می‌کنند باید این آگاهی را داشته باشند که لزوما تمامی این موارد برای همه افراد صدق نمی‌کند؛ بنابراین چنین چالش‌ها و کمپین‌های لاغری تنها وقتی مفید واقع می‌شوند که با مسوولیت یا هدایت یک ناظر متخصص در زمینه تغذیه تشکیل شوند. به این ترتیب اگر فردی نظر اشتباه به اشتراک بگذارد، ناظر می‌تواند آن را تصحیح کند و به سوالات کاربران پاسخ صحیح بدهد.
از مربیان باشگاه و آرایشگران رژیم نگیرید!
در گروه‌ها و چالش‌های لاغری اینترنتی، بعضی‌ها اقرار می‌کنند که رژیم غذایی خود را از مربی ورزشی یا محیط آرایشگاه تحویل گرفته‌اند. در حالی که باید بدانید این افراد حتی اگر مربی تربیت‌بدنی باشند هم به هیچ‌وجه تخصص و دانش لازم را برای ارائه رژیم‌های غذایی کاهش وزن، عضله‌سازی و. . . ندارند؛ مگر اینکه در رشته تغذیه ورزشی یا سایر رشته‌های مرتبط با تغذیه تحصیل کرده باشند. در غیر این صورت ارائه رژیم غیرقانونی است و توسط وزارت بهداشت و نظام پزشکی پیگیری می‌شود.
دمنوش‌های لاغری معجزه نمی‌کنند
داروها و پکیج‌های لاغری که در شبکه‌های ماهواره‌ای و اینترنتی تبلیغ می‌شوند اغلب جنبه شیادی دارند. این محصولات در بهترین حالت بی‌خاصیت هستند اما خیلی از آنها عواقب جبران‌ناپذیری برای انسان ایجاد می‌کنند؛ حتی تاکنون موارد منجر به مرگ نیز بر اثر آنها گزارش شده است.
به‌طور کلی تاثیر بعضی ترکیبات با پایه گیاهی مانند چای سبز، جینسینگ و کافئین روی لاغری در دست بررسی است و ثابت شده که این مواد تا حدودی سرعت متابولیسم و سوخت و ساز چربی‌ها را بالا می‌برند اما باید بدانید هیچ‌یک از آنها معجزه نمی‌کند. متاسفانه تبلیغات نادرست، موضوع را طوری جلوه می‌دهند که اگر برای مثال ترکیب چای سبز با چند ماده دیگر را بنوشید کاهش وزن قابل توجهی پیدا خواهید کرد در حالی که هیچ مطالعه‌ای این موضوع را ثابت نکرده است.
مصرف این دمنوش‌ها معمولا برای سلامت ضرری ندارد و نوشیدن چای سبز خیلی بهتر از کپسول‌ها و پودرهای لاغری است که به صورت غیر قانونی توسط عطاری‌ها و فروشنده‌های ماهواره‌ای و اینترنتی عرضه می‌شود. بسیاری از این مواد ممکن است آلودگی نیز داشته باشند زیرا اغلب بدون نظارت و در کارگاه‌های مخفیانه یا محیط خانه تهیه می‌شوند. علاوه بر این از آنجایی که مقدار ماده موثره موجود در آنها اندازه‌گیری نشده، مصرف آنها می‌تواند به بدن به‌خصوص کلیه و کبد آسیب برساند. پس حتما قبل از مصرف هرگونه دمنوش، پودر و داروی لاغری با پزشک خود مشورت کنید.
سه اشتباه رایج در رژیم‌های لاغری
با مروری که بر عکس‌ها و توضیحات افراد در چالش لاغری اینترنتی داشته‌ایم، متوجه راهکارهای خاصی شدیم که شاید شما هم در رژیم خود از آنها استفاده می‌کنید. یکی از تصاویر به نازنین تعلق داشت که در آن اقرار کرده بود صبحانه را حذف کرده است. مریم نیز عکسی از یک میلک‌شیک بزرگ شکلاتی به اشتراک گذاشته و نوشته بود که به خاطر آن امشب دیگر شام نمی‌خورد. تصویری دیگر از شهناز بود که یک نوشیدنی رژیمی را نشان می‌داد. او زیر عکس نوشته بود که هر روز به مقدار زیاد از محصولات رژیمی استفاده می‌کند. اما آیا واقعا چنین رفتارهایی صحیح است؟ دکتر صالح‌پور به شما توضیح می‌دهد.
حذف صبحانه: قند، سوخت اصلی بدن برای فعالیت روزانه است؛ بنابراین باید به میزان کافی در گردش خون موجود باشد. از آخرین وعده غذایی که شب قبل خورده می‌شود تا صبح حداقل هشت تا 10 ساعت زمان می‌گذرد و قند خون افت پیدا می‌کند. حال وقتی صبحانه نمی‌خورید، سطح قند خون بالا نمی‌رود و راندمان و بهره هوشی پایین می‌آید. علاوه بر این، افت قند باعث تحریک مراکز گرسنگی در بدن می‌شود. پس با حذف صبحانه نه‌تنها به لاغر شدن خود کمکی نمی‌کنید بلکه اشتهای‌تان نیز بیشتر شده و در وعده ناهار بیش از حد غذا می‌خورید. این کالری‌های اضافه باعث افزایش وزن، چربی و قند خون می‌شوند. پس به هیچ‌وجه صبحانه را حذف نکنید.
جایگزین کردن غذا با بستنی یا کیک: خیلی از خوراکی‌هایی که به عنوان هله و هوله شناخته می‌شوند در علم پزشکی جانک فود (Junk Food) نام دارند؛ یعنی خوراکی‌هایی که کالری دارند اما فاقد مواد مغذی لازم هستند؛ بنابراین مصرف‌شان ممکن است باعث سیری شکمی شود اما سیری سلولی ایجاد نمی‌کند زیرا سلول‌ها به ویتامین‌ها و مواد معدنی احتیاج دارند. از آنجایی که این خوراکی‌ها معمولا کالری بالایی دارند با مصرف آنها به جای وعده‌های غذایی نه‌تنها وزن‌تان کاهش نمی‌یابد بلکه از لحاظ مواد مغذی نیز دچار کمبود می‌شوید؛ بنابراین تنها باید در میان‌وعده و به مقدار محدودی از آنها استفاده کنید.
زیاده‌روی در مصرف محصولات رژیمی: مواد قندی در بسیاری از محصولات غذایی رژیمی، با ترکیبات دیگر جایگزین می‌شوند تا همان حس شیرینی را ایجاد کنند اما روی قند خون اثر نگذارند و کالری کمتری داشته باشند. خیلی از جایگزین‌های قند مورد تایید وزارت بهداشت و اداره استاندارد کشور و حتی سازمان غذا و داروی آمریکا هستند و در محصولات مختلف مثل نوشابه‌ها، بیسکویت‌ها و آبنبات و. . . به کار می‌روند.
به‌طور کلی محصولات رژیمی یا اصلا کالری ندارند یا اینکه کالری کمتری نسبت به محصولات مشابه دارند. برای مثال نوشابه «زیرو» فاقد کالری است و نوشابه «دایت» کالری کمتری از نوشابه معمولی دارد؛ بنابراین هنگام خرید حتما باید به برچسب روی محصولات توجه کنید تا از میزان قند، چربی و کالری موجود در آن آگاه شوید. درست است که این محصولات قند ندارند یا قندشان خیلی کم است اما ممکن است محتوای چربی‌شان بالا باشد. پس در مصرف آنها نباید زیاده‌روی کنید.
شوک دادن به متابولیسم هم اصولی دارد!
بسیاری از متخصصان تغذیه برای یک روز در هفته رژیم لاغری را متوقف می‌کنند و فرد می‌تواند در این روز به صورت آزاد از هر غذایی بخورد. این راهکار، هم از جنبه روحی و روانی به فرد کمک می‌کند هم اینکه از توقف کاهش وزن جلوگیری می‌کند. درواقع متابولیسم بدن بعد از مدتی خود را با میزان کالری‌های دریافتی رژیم لاغری تطبیق می‌دهد و کاهش وزن متوقف می‌شود.
اما با این راهکار به متابولیسم شوک وارد شده و روند کاهش وزن ادامه می‌یابد؛ البته رژیم‌های شوک‌دهنده غیراصولی نیز وجود دارند. برای مثال بعضی‌ها رژیم سه روزه شیر موز را امتحان می‌کنند که طی آن باید روزانه فقط سه لیوان شیر و سه عدد موز خورده شود. چنین رژیم‌هایی بدن را در معرض کمبود مواد مغذی قرار می‌دهند و آسیب‌رسان هستند.
باید به بدن خود فرصت دهید
متخصصان تغذیه معمولا دوره‌ای سه تا شش ماهه یا طولانی‌تر را برای رژیم‌های لاغری هدف‌گذاری می‌کنند. این موضوع شاید برای خیلی از افراد جذاب نباشد زیرا ذات انسان به گونه‌ای است که دوست دارد خیلی راحت در مدت زمانی کوتاه به خواسته خود برسد. برای مثال فرد یک سال بیش از نیاز خود غذا خورده و اضافه وزن پیدا کرده است. حالا برای یک مراسم عروسی طی 20 روز آینده می‌خواهد تمام این اضافه وزن را از دست بدهد تا لباس دلخواهش را بپوشد. چنین کاری با علم تغذیه امکان‌پذیر نیست. رژیم‌های لاغری متخصصان تغذیه اگرچه شاید طولانی‌مدت باشد اما سالم‌ترین و بهترین روش برای کاهش وزن است.
مجله زندگی ایده آل – محمد ستاری
