29-15

کودک به محض متولد شدن با چشم ها و دیگر اندامش شروع به جمع آوری اطلاعات از محیط اطراف خود می کند. زمانی که شما با او صحبت می کنید او به لبان شما خیره می شود و با گوش هایش صدایتان را می شنود و در همان هفته های اول سعی می کند که با حرکات صورت کار های شما را تقلید کند.

با روند رشد و تكامل كودك خود آشنا شوید

یك ماهگی
حركت نوزاد در این سن هنوز تحت تأثیر واكنش های  اولیه است. نوزاد در این سن هنوز از نظر بینایی كامل نیست ، هر چند ازبدو تولد می تواند ببیند و رنگها و شكلها را از فاصله نزدیك تشخیص دهد. وقتی می خواهید چیزی را به نوزادتان نشان بدهید، او را در حالت قائم  یا  با كمی زاویه نگه دارید. در یك ماهگی قد نوزاد به طور متوسط 54 سانتیمتر ( حدود 52 تا 56 سانتیمتر ) و وزن او چهار كیلوگرم است ، ولی می تواند بین 5/3 تا 5/4 كیلوگرم متغیر باشد. در یك ماهگی ، یعنی در طی چهار هفته اول عمر، كودك این خصوصیات را به دست می آورد:

1-    در هنگام خوابیدن به شكم و در حالت خمیده قرار می گیرد . وقتی از ناحیه شكم نوزاد را آویزان كنیم ، سر به جلو خم می شود؛

2-    در حالت خوابیده ، پشت خمیده و كمی سفت است ؛

3-    چشمها را به روی چهره افراد و یا نور در محور دید متمركز می كند؛

4-    صورت انسان به ویژه صورت مادر خود را ترجیح می دهد.

دوماهگی
نوزاد به سرعت رشد می كند و با كمك اصواتی كه تولید می كند، در واقع با شما ارتباط برقرار می كند. هر صدای جدیدی كه كودك از خودش در می آورد ، تجربه جدیدی است كه كسب می كند و كم كم با تركیب این صداها شروع به صحبت كردن خواهد نمود. در دو ماهگی ، كودك در طول روز كمتر می خوابد و ممكن است برخی اوقات بیداری خود را به گریه كردن بگذراند. البته همه كودكان مثل هم نیستند و ممكن است كودك شما خیلی كم گریه كند. اكثر گریه های كودك درعصر و شب اتفاق می افتند و اغلب این گریه ها به علت كولیك ایجاد می شوند. (كولیك نوعی درد شكم است كه معمولاً از سه هفتگی آغاز شده و تا سه ماهگی طول می كشد) . البته كولیك تنها علت گریه كودك نیست ؛ گریه می تواند به علت خیس بودن ، گرسنگی و یا سایر عوامل باشد. همان طور كه گفته شد دراین سن گریه كردن تنها راهی است كه نوزاد به وسیله آن به شما نشان می دهد كه نیازبه كمك دارد.

در دو ماهگی كودك شما قادر است :

1-    در حالت خوابیده به شكم ، سر را مختصری بلند كند. اگر او را از شكم بلند كنیم ، سر در امتداد بدن قرار می گیرد؛

2-    در حالت خوابیده به پشت اگر او را بلند كرده و بنشانیم سر را به عقب می برد؛

3-    اشیای متحرك  را با چشم ، 180 درجه تعقیب می كند ؛

4-    در تماسهای اجتماعی لبخند زده و به صداهای اطراف به دقت گوش می كند.

سه ماهگی
كنترل حركات سر در این سن شروع می شود. به تدریج گردن كودك قویتر شده واو قادرمی گردد كه سرش را به اطراف بچرخاند و به اشیاء مختلف نگاه كند. همچنین كودك شروع به شناختن بدن خود می كند . او می تواند انگشتانش را باز وبسته نماید وممكن است حتی برای چند ثانیه بتواند یك اسباب بازی را در دستش نگاه دارد. اولین لبخندهای كودك حركاتی غیرارادی و رفلكسی هستند، اما بعد از مدتی او یاد خواهد گرفت كه درپاسخ به لبخند شما، لبخند بزند. دراین سن قد كودك به طور متوسط  60 سانتی متراست و وزنی حدود 5/5 كیلوگرم دارد ولی قد او می تواند از 58 تا 63 سانتی متر و وزن او از 8/4 تا 5/6 كیلو گرم متغیر باشد.

در سه ماهگی كودك این مهارت ها را كسب می كند:

1-    در حالت خوابیده به روی شكم ، سر وسینه را بلند می كند. دستها كشیده است، اگر او را از شكم آویزان كنیم سر را بالاتر از سطح بدن نگه می دارد ؛

2-    درحالت خوابیده به پشت به طرف اشیاء دست دراز می كند، اما نمی تواند آنها را بگیرد. اسباب بازی را تكان می دهد؛

3-    اگر كودك را بلند كرده و بنشانیم ، افتادن سر به عقب تا اندازه ای كمتر است و سر،  حركات پاندولی ( حركات رفت و برگشتی ) دارد. پشت خمیده است؛

4-    تماس های اجتماعی را ادامه می دهد و به موسیقی گوش می دهد .

چهار ماهگی
كودك به سرعت رشد می كند و دوست دارد با او صحبت كنید و بازی های ساده انجام دهید . می توانید با صرف كردن وقت بیشتری در كنار او، رفتارهای اجتماعی را به او یاد بدهید. كودك همچنین از دیدن و صحبت كردن با خودش در جلوی آینه لذت خواهد برد. برای این كار بچه را در فاصله 15 تا 20 سانتی متری یك آینه ثابت قراردهید تا بتواند خود را در آن ببیند. در این سن كودك كم كم و با كمك شما شروع به نشستن می كند ، اما بعد از مدتی یاد می گیرد كه با كمك پاها واستفاده از دستهایش ، خود را در حالت نشسته نگه دارد .

كودك اكنون علاقه بسیاری دارد كه بتواند اشیاء را در دهانش گذاشته و بمكد، بنابراین باید بسیار مراقب باشید و اشیاء ریز را از دسترس او خارج كنید تا وارد حلق و مری او نشوند. حالا كه او كنترل بیشتری روی حركات دستش پیدا كرده ، انگشتان خود را می مكد ، این كار موجب لذت و آرامش او می گردد . مكیدن انگشت شست دراین سن كاملاً طبیعی است و نشان دهنده فشار روانی و یا عدم احساس امنیت نیست . همچنین اكثر كودكان بعد از یك یا دو سالگی این عادت را كنارمی گذارند.

كودك شما در فاصله 6- 4 ماهگی قادر خواهد بود:

1-    در وضعیت خوابیده به شكم، سر و سینه را بلند كند. سر را در محور عمودی قرار دهد و پاها را در حالت كشیده نگه  دارد؛

2-    در وضعیت خوابیده به پشت ، بیشتر در وضعیت قرینه قرار می گیرد . دست ها را در خط  وسط بدن می گذارد . به طرف اشیاء دست دراز می كند، آنها را گرفته و به دهان می برد؛

3-    در وضعیت نشسته سراستوار بوده و به عقب نمی افتد . به سمت جلو خم می شود و از نشستن با كمك شما، لذت می برد؛

4-    در حالت ایستاده با پاهایش به زمین فشار می دهد ؛

5-    بلند می خندد؛

6-    اگر در ضمن بازی تماس را قطع كنیم خشگمین می شود؛

7-    با دیدن غذا به هیجان می آید.
پنج ماهگی
در این سن كودك شروع به درك مفاهیم اولیه می كند؛ مثلاً با پرت كردن اسباب بازی از تختخوابش به بیرون ، شروع به یاد گیری علل و اثر كارها كرده و به كشف دنیای اطرافش می پردازد.

در این سن كودك علاوه بر مهارت هایی كه در چهار ماهگی به دست آورده قادر است:

1-    سرخود را قائم نگهدارد؛

2-    به چیزهای كوچك توجه نشان دهد؛

3-    تا حدودی بدون كمك بنشیند و به جلو خم شود.

شش ماهگی
در شش ماهگی كودك علاقه بیشتری به آنچه كه در اطرافش می گذرد نشان می دهد. او سرش را به سمت صداهای آشنا می چرخاند و مدت طولاتری را صرف بررسی چیزهایی كه توجهش را جلب كرده است ، می كند. قد او به طور متوسط 67 سانتی متر و وزن او 5/7 كیلوگرم است . قد و وزن  می توانند محدوده ای بین 63 تا 5/69 سانتیمتر و 3/6 تا 3/8 كیلوگرم داشته با شند.

در این سن كودك بسیار متحرك و فعال است و با  كمك شما می تواند به  وضعیت نشسته دربیاید . توانایی كودك در رسیدن و گرفتن اشیاء كم كم دقیق تر می گردد و شما می توانید با قراردادن اشیاء درنقاط مختلف ، این توانایی را تقویت كنید . آویختن اسباب بازی در بالای گهواره  به كودك این اجازه را می دهد كه مهارتهای خود را تمرین كند. او در این سن می تواند اسباب بازی را از یك دست به دست دیگر بدهد.

از نظر بینایی كودك در این سن به تمام چیزهایی كه در اطرافش رخ می دهد، نگاه می كند. همچنین  هر دوچشم كودك باید همزمان در یك جهت حركت كنند. بنابراین اگر به نظر می رسد كه حركات چشمها هماهنگ نبوده و یكی از چشم ها به داخل یا خارج حركت می كند باید به چشم پزشك مراجعه كنید.

هوش كودك می تواند تحت نفوذ عوامل مختلفی مثل تحریكات محیطی ، سلامتی ، رژیم غذایی و حتی جنبه های اقتصادی – اجتماعی مثل فقر قرار گیرد . حتی آسیب ها و صدمات وارده به كودك می توانند نقش مهمی درهوش او داشته باشند. در این مرحله از نمو كودك، شما می توانید رشد فیزیكی ، اجتماعی و هوشی او را با  تحریكات محیطی و صرف وقت برای بازی كردن، خواندن و صحبت كردن با او افزایش دهید.

كودك در6 ماهگی قادر خواهد بود:

1-    بدون كمك بنشیند؛

2-    با نشستن سر به عقب نمی افتد؛

3-    تغییر صدا بدهد؛

4-    اشیاء را با تمام قسمت دستش بگیرد و آن را از یك دست به دست دیگربدهد؛

5-    چشمهایش را به طور هماهنگ حركت دهد،

6-    از دیدن غریبه ها نگران نشود و گریه نكند.