8888

برخی از علائم شایع نقرس که در شناسایی این بیماری کمک می کند عبارتند از: درد بیش از حد، قرمزی و تورم مفاصل که معمولا شامل  التهاب مفصل انگشت شست پا است . یکی از بهترین روش ها برای پیشگیری از بیماری نقرس داشتن کنترل بر روی رژیم غذایی و نظارت بر افزایش سطوح اسید اوریک در بدن است

” نقرس ” يکي از بيماري هاي بسيار قديمي در تاريخچه پزشکي است. بيماري نقرس، بيماري نادري نيست و شيوع آن هم در حال افزايش است. ميزان بروز بيماري نقرس در مردان با ميزان اسيد اوريک خون ارتباط دارد. نقرس در اثر توليد بيش از اندازه يا دفع کمتر از حد اسيد اوريک (يا هر دو) به وجود مي آيد.
نقرس نوعي آرتريت (التهاب مفصل) است که ناگهاني و به طور غير منتظره بروز مي کند. درد آزار دهنده و ضربان دار آن اغلب شب ها عود کرده و پوست را داغ و قرمز رنگ کرده و باعث تورم، تحريک و حساسيت مفصل درگير مي شود. بدتر از همه آن که اين حمله ممکن است تا چند روز ادامه يابد. اسيد اوريک در عروق خوني ما وجود دارد اما افراد مبتلا به نقرس يا بيش از اندازه اسيد اوريک در بدن شان توليد مي شود و يا توليد آن در اندازه طبيعي است و دفع آن به خوبي انجام نمي گيرد.
افزايش اسيد اوريک به بلورهاي کوچک و مشکل آفريني تبديل مي شوند که باعث التهاب مفاصل مي گردند معمولاً شصت پا اولين ناحيه اي است که مورد هدف قرار مي گيرد اما تقريباً هر مفصلي ممکن است به يک نقطه دردناک تبديل شود. با آن که احتمال ابتلاي هر فردي به نقرس وجود دارد، غالباً مردان ميان سالي که احتمال اضافه وزن و يا سابقه فاميلي دارند دچار نقرس مي شوند.
برخي از داروها مي توانند عامل افزايش غلظت سرمي اسيد اوريک باشد. عبارت اند از مصرف طولاني مدت و زياد داروهاي مدر، لوو دوپا، اسيد نيکوتينيک، پيرازيناميد و… مصرف الکل و مشروبات الکلي از عوامل افزايش اسيد اوريک خون مي باشد. طبق آمار موجود از هر هزار مرد 7 نفر و از هر هزار زن حدود يک نفر به بيماري نقرس مبتلا مي شوند.
نقرس بر اثر اختلال در سوخت و ساز پورين ها که ماده وراثتي اند ايجاد مي شود. نتيجه اين اختلال افزايش سطح اسيد اوريک خون و ظهور علايم نقرس است. اکثر علايم بيماري نقرس در نتيجه جمع شدن بلورهاي اسيد اوريک در پيرامون مفاصل (غالباً در اطراف يک مفصل خاص) ايجاد مي شود. نقرس يک بيماري روماتولوژي است که معمولاً در مردان ميان سال ديده مي شود و البته در زنان يائسه مشاهده مي شود.
بيماري نقرس همراه با تورم يا بافت هاي مفاصل و رباط است، موجب رسوب گذاري بلورهاي اسيد ارويک در مفاصل بدن و تاندون هاي عضلات (رباط هاي عضلات) مي شود که باعث درد شديد مفاصل مي گردد. حملات درد و تورم ممکن است به طور مکرر رخ دهد. حملات نقرص با درد شديد حساسيت، احساس گرما و تورم در انگشت بزرگ پا، مچ پا يا زانو و به احتمال کمتر در ديگر مفاصل همراه مي باشد. در مراحل شديد، ايستادن روي پا غير ممکن است. مفاصل در اين بيماري به تدريج تخريب مي شوند.
بيماري نقرس در نهايت اختلالاتي در کار کليه ها به وجود مي آورد. از جمله مشکلات بيماري نقرس مي توان به سنگ هاي کليوي اسيد اوريکي که باعث بروز دردهاي شديد کوليکي مي شوند و اختلال در عملکرد کليه اشاره کرد. اکثر افرادي که مبتلا به نقرس هستند، از ناراحتي و مشکل کليوي رنج مي برند؛ نقش کليه در خارج کردن مواد زايد و اسيد اوريک بسيار مهم است.
افزايش اسيد اوريک خون، يک عامل ايجاد کننده اين بيماري است ولي نقرس که به علت خوردن غذاهاي چرب و لذيذ ايجاد مي شود بيماري افراد مرفه ناميده شده است.
به طور کلي عواملي که موجب افزايش اسيد اوريک و ايجاد نقرس مي شوند عبارت اند از افزايش توليد اسيد اوريک به وسيله بدن، کاهش خروج اسيد اوريک توسط کليه ها، افزايش دريافت غذاهاي حاوي پورين، بيماري هاي حاد، ضربه روحي، جراحي، تب، کمبود آب بدن، خوردن بيش از اندازه شام و بعضي داروها مانند آسپرين.
امروزه ثابت شده است اين بيماري از آنجا نشئت مي گيرد که بدن مقادير زيادي اسيد اوريک مي سازد يا کليه ها قادر به بيرون فرستادن آن از بدن نيستند. بنابراين مقدار اسيد اوريک در جريان خون افزايش مي يابد و هنگامي که به حد اشباع رسيد در يکي از مفاصل به شکل کريستال رسوب مي کند و به حملات سخت نقرسي منجر مي شود. از جمله مواد خوراکي که حملات نقرسي را تشديد مي کنند بايد به مواد غذايي حاوي پورين (انواع گوشت قرمز، حبوبات، گل کلم، غذاهاي دريايي و غذاهاي چرب) اشاره کرد.
افزايش وزن بدن و بالا بودن فشار خون، دو عامل مهم ايجاد نقرس مي باشد. بعضي ناراحتي ها و بيماري ها احتمال بروز نقرس را افزايش مي دهد. اين ناراحتي ها و بيماري ها شامل افزايش فشار خون، ديابت (بيماري قند) نوع يک و دو، کلسترول خون بالا (چربي خون بالا)، مسموميت با سرب، ناراحتي هاي گوارشي، کاهش توده عضلاني، چاقي، مصرف غذاهاي پورين دار، گرسنگي هاي طولاني و مفرط يا کم خوري، بيماري کليوي، لنفوم، لوسمي (سرطان خون)، پسوريازيس (نوعي بيماري پوستي) و ناهنجاري در هموگلبين.
ضروري است از خوردن غذاهاي گوشتي پرچرب و نوشيدن الکل خودداري شود و برنامه غذايي روزانه را بر پايه مصرف سبزي ها، ميوه ها، دانه هاي خوراکي تصفيه نشده، ورزش و حرکات بدني قرار دهيد تا از حملات نقرس جلوگيري شود. به منظور پيشگيري از بروز حملات نقرس، نوشيدن روزانه هشت ليوان آب ضروري است.

نکات زير را به خاطر بسپاريد:
با نوشيدن آب فراوان، مانع از پيشرفت بيماري نقرس شويد؛
نوشيدن فراوان مايعات به مقدار زياد به دفع مازاد اسيد اوريک که به بدن آسيب مي رساند، کمک مي کند. پزشکان و متخصصان تغذيه مصرف آب را توصيه مي کنند. آنان معتقدند مشکل بسياري از افراد تنها از عدم نوشيدن آب به مقدار کافي ناشي مي شود. براي دست يابي به بهترين نتيجه روزي شش تا هشت ليوان آب بنوشيد.
بروز بيماري نقرس ناگهاني است و ممکن است فرد در کمال سلامت شب به خواب رود و هنگامي که از خواب بيدار مي شود احساس درد و تورم در مفصل و شصت پا کند. يعني بدين ترتيب حمله نقرس آغاز مي شود و انسان را به مدت چند روز يا چند هفته رنج مي دهد و چنان چه درمان انجام نگيرد، به خرابي کامل مفصل منجر مي شود.
نوشيدن آب به طور منظم و مرتب نه تنها از کم آبي بدن جلوگيري مي کند، بلکه بيشتر مواد زائد از جمله اسيد اوريک را به راحتي از بدن بيرون مي فرستد. به علاوه با نوشيدن آب به مقدار زياد، احتمال تشديد سنگ کليه که بيماران نقرسي مستعد ابتلا به آن هستند کاهش مي يابد. سعي کنيد آب با پياده روي اجازه تشکيل رسوبي بلورهاي اسيد اوريک را در مفاصل ندهيد؛
پياده روي در پيشگيري از بروز نقرس موثر است. بيماران مبتلا به اسيد اوريک (نقرس، درد مفاصل و عضلات) مي توانند با انجام پياده روي منظم و مرتب در طول هفته، از رسوب بلورهاي اسيد اوريک در مفاصل و رباط ها (تاندون ها) جلوگيري کرده و از درد و عوارض ديگر رهايي يابند. در حقيقت پياده روي از ايجاد اين رسوب ها در مفاصل و تاندون ها جلوگيري مي نمايد.

سيب بخوريد تا مبتلا به نقرس نشويد؛
مصرف سيب به عنوان يکي از بهترين درمان هاي طبيعي نقرس شناخته شده است. در بعضي از نقاط جهان که افراد بيشتر از ميوه و سبزي و به ويژه سيب تغذيه مي کنند و اين مواد قسمت بيشتر تغذيه آنان را تشکيل مي دهد، مشاهده شده که ميزان ابتلا به التهاب مفاصل از جمله بيماري نقرس کمتر است. برعکس در حدود 70 درصد کساني که در کشورهاي پيشرفته و صنعتي زندگي مي کنند و غذاهاي گوشتي و پر چرب مي خورند، از التهاب و درد مفاصل رنج مي برند که البته اين امر تصادفي نيست. سيب داراي اسيد ماليک مي باشد که باعث خنثي کردن اثر اسيد اوريک مي گردد. بهتر است که بعد از هر وعده غذا يک عدد سيب مصرف شود.

با خودداري از مصرف خودسرانه ويتامين ها و مکمل هاي غذايي، نقرس را زمين گير کنيد؛
پزشکان و کارشناسان تغذيه توصيه مي کنند که در مصرف ويتامين ها احتياط کنيد؛ چه مصرف زياد مواد غذايي خاصي مي تواند موجب تشديد نقرس گردد. به ويژه مصرف زياد نياسين (اسيد نيکوتينيک) و ويتامين «آ» ممکن است موجب بروز بيماري نقرس شود. از زياد مصرف کردن ويتامين «ث» بپرهيزيد؛ چه اين ويتامين افزايش دهنده توليد اسيد اوريک است. هم چنين در مصرف کردن ويتامين «ب 3» زياده روي نشود؛ چه نياسين جلوي خروج اسيد اوريک را از بدن مي گيرد. از مصرف خودسرانه مکمل هاي آهن جدا بپرهيزيد. زيادي آهن در خون باعث ورود اسيد اوريک در مفاصل مي شود. قبل از افزايش ميزان مصرف ويتامين ها با پزشک خود مشورت نماييد.

با مصرف آلبالو و گيلاس در جلوگيري از بروز نقرس پيش قدم شويد؛
آلبالو و گيلاس، ميوه هاي هسته داري هستند که از بسياري جهات شبيه به يکديگر بوده ولي از نظر بعضي خواص متفاوت مي باشند. آلبالو و گيلاس از ميوه هايي هستند که در جلوگيري از بروز بيماري نقرس نقش مهمي دارند. هم چنين اين ميوه ها براي کاهش درد مفاصل، رماتيسم و نقرس بسيار مفيد هستند. گيلاس و آلبالو مقدار اسيد اوريک را که در نقرسي ها بالاست، کاهش مي دهد.
هنگام حملات نقرس، مقداري گيلاس خشک بجويد. پژوهشگران معتقدند چنان چه فرد مبتلا به حملات نقرس روزي 25 تا 30 دانه آلبالو يا گيلاس بخورد، درد و تورم مفصل کاهش مي يابد. بعضي کارشناسان بر اين باورند که گيلاس به اندازه داروهاي ضد درد براي تسکين درد مفيد است؛ چه علاوه بر آن که درد و تورم را کاهش مي دهد هيچ گونه عارضه جانبي ندارد.
کارشناسان آزمايشگاهي نشان داده اند که در ترکيبات گيلاس ماده اي است که به گيلاس رنگ قرمز مي دهد و مانع ترشح پروستاگلاندين (عنصر ايجاد کننده ورم) در بدن مي شود. هنگامي که ورم کم مي شود مسلماً درد هم کمتر خواهد شد. در ضمن ثابت شده که گيلاس خشک مقادير بيشتري از اين ماده را داراست.

با مصرف تخمه کدو دردهاي مفاصل را کاهش دهيد؛
تجربيات مختلف نشان داده است اضافه کردن روغن تخمه کدو به برنامه رژيم غذايي روزانه، دردهاي التهاب مفاصل را کم مي کند؛ چه درون تخمه کدو امگا 6 و امگا 3 وجود دارد که با التهاب مفاصل مبارزه مي کند.

براي کنترل فشار خون از روش هاي طبيعي کمک بگيريد؛
چنان چه علاوه بر بيماري نقرس به فشار خون بالا نيز دچار هستيد، مشکل تان مضاعف خواهد بود. علت آن است که داروهايي که جهت پايين آوردن فشار خون تجويز مي شوند (مانند داروهاي مدر) در حقيقت باعث افزايش مقدار اسيد اوريک مي گردند. بنابراين عاقلانه است براي کاهش فشار خون از روش هاي طبيعي استفاده نماييد مقدار نمک مصرفي خود را کاهش دهيد. از وزن اضافي بکاهيد و به طور منظم ورزش کنيد. اما پيش از مشورت با پزشک، هرگز مصرف داروهاي فشار خون را قطع نکنيد.

مهماني چاي سبز بدهيد؛
يک راه ديگر براي رساندن مايعات کافي به بدن مصرف چاي هاي گياهي است. اين چاي ها فاقد کافئين و کالري اند. برخي پزشکان بومادران، ميوه گل سرخ و نعناع را نيز توصيه مي کنند. گياهان را به روش معمول دم کرده و مرتب مصرف نماييد.
بر اساس مطالعات و پژوهش هاي انجام شده در رابطه با بيماري هاي التهاب مفاصل مشخص شده است که زنجبيل و زردچوبه دو عامل موثر طبيعي و پيامدهاي آن هستند. در هر دوي اين مواد غذايي، ماده اي وجود دارد که خواص ضد اکسيدان دارند. مطالعات نشان داده اند که اين ماده بهتر از داروهاي ضد درد مانند ايبوپروفين عمل مي کند. چنان چه مي خواهيد از خواص زردچوبه و زنجبيل بهره مند شويد، يک فنجان چاي زنجبيل بنوشيد يا اندکي زردچوبه به غذا اضافه کنيد.

با چاقي مبارزه کنيد؛
وزن خود را مناسب و ثابت نگه داريد. چنان چه اضافه وزن داريد، وزن خود را کم کنيد. اما براي کاهش سريع وزن نبايد گرسنه بمانيد يا کم خوري کنيد؛ کاهش سريع وزن باعث افزايش اسيد اوريک و به دنبال آن بدتر شدن نقرس مي گردد. حداکثر کاهش وزن مجاز 500 گرم در هفته مي باشد.

يک توصيه کلي!
ضروي است از مصرف غذاهاي سرشار از پورين خودداري شود. بيماران مبتلا به نقرس بايد از خوردن اين غذاها کاملاً پرهيز کنند: کله ماهي، گوشت قرمز، مارچوبه، کالباس، سوسيس، انواع ساردين، کنسروها، کله پاچه، دل، جگر، قارچ، غذاهاي سرخ شده، آجيل بو داده، سبزي جات سبز مانند اسفناج، حبوبات به ويژه عدس، ماهي (مانند ماهي کولي)، بادمجان، آب گوشت، غذاهاي سنگين چرب، شيريني ها. اين بيماران بايد سعي کنند غذاهايي که مصرف مي کنند به شکل بخارپز و يا کبابي و يا در فر پخته شده باشد.
غذاهاي کم پورين عبارت اند از: نان، غلات، برنج، ميوه جات و آب آن مانند گيلاس، توت فرنگي، موز، پرتقال و ديگر انواع ميوه ها، لبنيات کم چربي، شربت، شيريني، ژله، چاي، قهوه، شکلات، غذاهاي حاوي اسيد چرب ضروري مانند تن ماهي، ماهي آزاد، فندق، گردو، روغن زيتون، روغن کانولا.
غذاهاي داراي پورين متوسط که بايد به ميزان متعادل از آن ها استفاده شوند عبارت اند از بلغور، سبوس گندم، جوانه گندم، حبوبات خشک، و عدس (يک فنجان پخته). غذاهاي سرشار از پورين که بايد از خوردن آن ها اجتناب گردند عبارت اند از غذاهاي پروتييني مانند جگر، قلوه، مغز، گوشت غاز و ماهي شور.

با آب سبزي جات آشتي کنيد.
آب هويج همراه با خيار و چغندر بهترين درمان کننده بيماري نقرس مي باشد. روزانه 500 ميلي ليتر آب سبزي جات (آب چغندر، آب خيار هر کدام 100 ميلي ليتر و آب هويج 300 ميلي ليتر بنوشيد).