24

در دوران بارداری هورمونهای جنسی استروژن و پروژسترون تا حد زیادی در بدن مادر افزایش می یابند و بلافاصله پس از زایمان ، این هورمون ها شروع به کم شدن می کنند. این تغییر ناگهانی میزان هورمون باعث بروز نوعی افسردگی به نام افسردگی مادر (Maternity Blues) می شود.

میزان هورمونهای جنسی استروژن و پروژسترون در حین بارداری افزایش می یابد و بعد از به دنیا آمدن نوزاد، مقدار آنها شدیداً سقوط می كند. این تغییر ناگهانی در میزان هورمونها می تواند گاهی اوقات باعث شروع شدن افسردگی گردد. حدود نیمی از كسانی كه به تازگی مادر میشوند دچار وضعیتی به نام افسردگی مادر شدن (Maternity Blues) میشوند، ۱۵ درصد مبتلا به افسردگی پس از زایمان خفیف تا متوسط شده و از هر ۵۰۰ مادر، یكی هم به افسردگی شدید دچار می گردد.

افسردگی مادرشدن

نیمی از كسانی كه به تازگی مادر میشوند در هفته اول پس از زایمان به افسردگی مادر شدن مبتلا میشوند. معمولاً درروز سوم پس از زایمان، مادر جدید ممكن است كمی احساس تحریك پذیری كرده و شروع به گریه و زاری كند. معمولاً حال این مادران تا آخر هفته اول پس از زایمان بهبود می یابد و به وضعیت طبیعی برمی گردند. حمایت، عشق و درك آنها، تمام آن چیزی است كه این افراد در این مدت به آن نیاز دارند.

افسردگی متوسط پس از زایمان

پس از زایمان، شروع یك افسردگی طولانی مدت شایع می باشد. به این افسردگی ها اغلب توجهی نمی شود و آن را معمولاً به حساب اینكه مادر در حال عادت دادن خود به مسئولیتهای جدید است و یا اینكه بیدار شدن از خواب در نیمه های شب برای رسیدن به نوزادش، او را به چنین حالتی دچار كرده است، می گذارند. شدیدترین انواع افسردگی، بلافاصله بعد از تولد نوزاد ایجاد میشوند، اما افسردگی های با شدت كمتر و شایعترین نوع آنها، از دو هفته بعد از زایمان تا یكسال بعد از آن رخ می دهند. گاهی اوقات، افسردگی مادر هنگامی شروع میشود كه حمایت و توجه دوستان و خانواده نسبت به آنها شروع به كاهش می كند. علایم این نوع افسردگی ممكن است نسبت به سایر انواع افسردگی ها مبهم تر باشد. اغلب این گونه خانمها بسیار نگران هستند بخصوص در مورد اینكه آیا حال نوزادشان خوب است و از تغذیه خوبی برخودار است دلواپس می باشند. این مادران به نظر می رسد كه خود را گناهكار دانسته و دائماً خود را سرزنش می كنند، همچنین آنها همیشه خسته بوده و تحریك پذیر هستند.

افسردگی پس از زایمان را نمی توان به سادگی فقط به تغییرات هورمونی خانمها مربوط دانست، زیرا تغییرات عمده هورمونی در آنها اغلب مدتها قبل از شروع افسردگی آغاز می گردد. ممكن است این تغییرات باعث شوند كه خانمها، مستعد دچار شدن به افسردگی شوند اما نقش عوامل اجتماعی در بروز این افسردگی ها بسیار اهمیت دارد.

معمولاً خانمهایی كه دچار افسردگی پس از زایمان هستند نیاز به درمان دارند. در تحقیقی كه اخیراً انجام شده، دیده شده است كه هم داروهای ضدافسردگی و هم شناخت رفتار درمانی در درمان این خانمها موثر می باشند اكثر داروهای ضدافسردگی را می توان بدون هیچ خطری در هنگام شیردهی مادر تجویز نمود.

وقتی كه یك خانم، تحت درمان افسردگی پس از زایمان قرار دارد، معمولاً اگر همسر او هم بتواند درك كند كه چه اتفاقی افتاده است و خود را درگیر این موضوع نماید، بسیار كمك كننده خواهد بود. در بعضی از موارد، پدرها نیز ممكن است به حمایت احتیاج داشته باشند. پدران جدیدی كه دارای همسر افسرده هستند نیز در خطر ابتلاء به افسردگی قرار دارند.

خانمهایی كه تحت درمان قرار می گیرند به احتمال زیاد، بطور كامل بهبود می یابند، در حالیكه خانمهایی كه درمان نمی شوند حدود ۵۰ درصد احتمال دارد كه تا یكسال بعد از زایمانشان بهبود یابند.

افسردگی شدید پس از زایمان

یك نوع غیرمعمول افسردگی پس از زایمان، بعضی از خانمها را مبتلا نموده و آنها را در دو هفته بعد از زایمان دچار افسردگی شدیدی می كند. احتمال ایجاد این نوع افسردگی بعد از اولین زایمان بیشتر می باشد. همچنین در خانمهایی كه قبلاً دچار بیماریهای روانی بوده اند و یا اینكه در خانواده شان بیمار روانی وجود داشته است، احتمال بروز این نوع افسردگی شدید بیشتر می باشد. تصور می شد كه تغییرات هورمونی ممكن است در خانمهایی كه مستعد افسردگی هستند باعث شروع این بیماری شود.

در افسردگی شدید، بیمار ارتباطش را با واقعیت از دست می دهد و ممكن است دچار هذیان ها و توهمات شود. در چنین مواقعی، خطر بزرگی كودك او را تهدید می كند و مادرانی كه دچار افسردگی شدید هستند ممكن است اقدام به كشتن كودكان خود بنمایند. بعضی ازخانمهای افسرده عقیده دارند كه جهان بقدری بد است كه آنها باید كودك خود را از این بدبختی دنیا خارج سازند (با قتل او) و بعضی دیگر معتقدند كه اشكالی در كودك آنها وجود دارد و به همین دلیل اقدام به یك قتل ترحم آمیز می كنند. هنگامی كه وضعیت بیمار چنین وخیم میشود، باید برای درمان، او را در بیمارستان بستری نمود. درمان معمولاً با داروهای ضدافسردگی صورت می گیرد.

بعضی از پزشكان برای افسردگی شدید پس از زایمان، درمان با شوك برقی را توصیه می كنند. این درمان سریعاً اثر كرده و مادر می تواند دوباره به كودك خود برسد و از او مراقبت نماید