هلیکوباکتری را اینگونه از بین ببرید

هلیکوباکتر پیلوری چیست؟

هلیکوباکتر پیلوری (هلیکوباکتر پیلوری) نوعی باکتری هلیکوباکتر می توانند وارد بدن شده و در دستگاه گوارش زندگی کنند. پس از سال ها این باکتری ها می توانند زخم هایی به نام زخم در مخاط معده یا قسمت فوقانی روده کوچک ایجاد کنند. برای برخی از افراد عفونت منجر به سرطان معده می شود.

عفونت با H.pylori شایع است. حدود دو سوم جمعیت جهان میزبان آن در بدن خود هستند. برای اکثر مردم باعث ایجاد زخم یا علائم دیگری نمی شود. در صورت وجود مشکل داروهایی برای از بین بردن میکروب ها و بهبود زخم ها وجود دارند.

با دسترسی بیشتر مردم جهان به آب آشامیدنی تمیز و بهداشت افراد کمتری در مقایسه با گذشته به این باکتری مبتلا می شوند. با داشتن عادات بهداشتی خوب می توانید از خود و فرزندان در برابر H.pylori محافظت کرد.

چگونه هلیکوباکتر پیلوری باعث بیماری می شود؟

برای چندین دهه پزشکان تصور می کردند افراد در اثر استرس، مصرف غذاهای تند، سیگار کشیدن یا سایر عادات زندگی دچار زخم می شوند، اما با کشف هلیکوباکتر پیلوری در سال 1982 دانشمندان دریافتند میکروب ها عامل بیشتر زخم معده هستند.

پس از ورود هلیکوباکتر پیلوری به بدن به مخاط معده حمله می کند که به طور معمول در برابر اسید مورد استفاده بدن برای هضم غذا محافظت می کند.

هنگام ایجاد آسیب کافی توسط باکتری ها اسید می تواند از داخل مخاط عبور کرده و منجر به زخم شود. احتمال خونریزی و عفونت زخم ها وجود دارد یا اینکه از حرکت غذا در دستگاه گوارش جلوگیری می کنند.

هلیکوباکتر پیلوری از غذا، آب یا ظروف قابل دریافت است. این در کشورها یا جوامع فاقد آب تمیز یا سیستم فاضلاب خوب و درست امری شایع تر است، همچنین باکتری ها از طریق تماس با بزاق یا سایر مایعات بدن افراد آلوده قابل انتقال است.

بسیاری از افراد در دوران کودکی به هلیکوباکتر پیلوری مبتلا می شوند، اما بزرگسالان نیز می توانند به آن مبتلا شوند. میکروب ها سال ها قبل از شروع علائم در بدن زندگی می کنند، اما اکثر افراد مبتلا به آن هرگز دچار زخم نمی شوند.

پزشکان مطمئن نیستند چرا فقط برخی از افراد پس از عفونت دچار زخم می شوند.

علائم

در صورت وجود زخم ممکن است درد مبهم یا سوزشی در شکم خود احساس کنید. ممکن است درد و سوزش بیاید و برود، اما به احتمال زیاد بیشتر در زمان خالی بودن معده مانند بین وعده های غذایی یا نیمه های شب احساس می شود.

احتمال می رود چند دقیقه یا چند ساعت طول بکشد و ممکن است بعد از خوردن، نوشیدن شیر یا مصرف آنتی اسید احساس بهتری داشته باشید. علائم دیگر زخم عبارتند از:

• نفخ
• آروغ زدن
• عدم داشتن احساس گرسنگی
• حالت تهوع
• استفراغ
• کاهش وزن بدون دلیل مشخص

زخم ها می توانند در معده یا روده خونریزی کنند که برای سلامتی خطرناک است. در صورت مشاهده هر یک از علائم زیر فورا به پزشک مراجعه کنید:

• مدفوع خونین، قرمز تیره یا سیاه رنگ
• مشکل تنفسی
• سرگیجه یا غش کردن
• بی دلیل داشتن احساس خستگی شدید
• رنگ پریدگی پوست
• استفراغ خونین یا شبیه به تفاله قهوه
• معده درد شدید

ابتلا به سرطان با این باکتری شایع نیست، اما عفونت هلیکوباکتر پیلوری می تواند باعث بروز سرطان معده شود. این بیماری در ابتدا علائم کمی مانند سوزش سر دل دارد با گذشت زمان متوجه می شوید:

• درد یا تورم شکم
• حالت تهوع
• عدم داشتن احساس گرسنگی
• احساس سیری بعد از خوردن مقدار کمی
• استفراغ
• کاهش وزن بدون دلیل

تشخیص

در صورت نداشتن علائم زخم به احتمال زیاد پزشک برای تشخیص H.pylori آزمایش نمی کند، اما در صورت وجود آن در حال حاضر یا حتی در گذشته بهتر است آزمایش شوید.

داروهایی مانند داروهای ضدالتهاب غیر استروئیدی (NSAIDs) نیز می توانند به دیواره معده آسیب برسانند، بنابراین مهم است با تعیین علت بروز علائم درمان مناسب پیش گرفته شود.

برای شروع پزشک در مورد سابقه پزشکی، علائم و داروهای مصرفی سوال می کند. سپس ضمن انجام معاینه فیزیکی از جمله فشار دادن روی شکم برای بررسی تورم، حساسیت یا درد موارد زیر را نیز تجویز می کند:

آزمایش خون و مدفوع که می تواند به یافتن عفونت کمک کند

آزمایش تنفسی اوره. مایع خاصی دارای ماده ای به نام اوره نوشیده می شود سپس در کیسه ای تنفس می کنید که پزشک آن را برای آزمایش به آزمایشگاه می فرستد.

در صورت ابتلا به هلیکوباکتر پیلوری باکتری ها اوره بدن را به دی اکسید کربن تبدیل می کنند و آزمایش نشان می دهد میزان گاز در تنفس بیشتر از حد طبیعی است.

برای مشاهده دقیق تر زخم ها پزشک ممکن است از موارد زیر استفاده کند:

آندوسکوپی دستگاه گوارش فوقانی: در بیمارستان پزشک از لوله ای با دوربین کوچک به نام آندوسکوپ استفاده می کند تا پایین گلو، معده و قسمت فوقانی روده کوچک را مشاهده کند، همچنین این روش برای جمع آوری نمونه ای که از نظر وجود باکتری ها مورد بررسی قرار می گیرد نیز استفاده می شود. احتمال می رود حین انجام این روش خواب یا بیدار باشید، اما برای راحتی بیشتر دارو دریافت می کنید.

آزمایش دستگاه گوارش فوقانی در بیمارستان: مایعی دارای ماده ای به نام باریم نوشیده می شود و پزشک با اشعه ایکس زخم را بررسی می کند. این مایع گلو و معده را می پوشاند و آنها را به وضوح در تصویر برجسته می کند.

اسکن توموگرافی کامپیوتری (CT): این یک اشعه ایکس قوی است که تصاویری دقیق از داخل بدن نشان می دهد.

در صورت ابتلا به هلیکوباکتر پیلوری پزشک ممکن است شما را از نظر سرطان معده نیز آزمایش کند که شامل:

• معاینه بدنی
• آزمایش خون برای بررسی کم خونی، هنگامی که بدن به اندازه کافی گلبول قرمز ندارد.
• آزمایش خون مخفی در مدفوع، مدفوع را از نظر وجود خون با چشم غیرمسلح بررسی می کند
• آندوسکوپی
• بیوپسی، زمانی که پزشک یک تکه کوچک بافت را از معده  برای بررسی علائم سرطان خارج می کند. پزشک ممکن است این کار را در طول آندوسکوپی انجام دهد.
• آزمایش هایی مانند سی تی اسکن یا تصویربرداری رزونانس مغناطیسی که تصاویر دقیقی از داخل بدن تهیه می کند

درمان هلیکوباکترپیلوری

حتماً تا به حال نام هلیکوباکترپیلوری به گوشتان خورده است. همان باکتری معروفی که عامل اصلی اکثر زخم‌های معده و دیگر عفونت‌ها و بیماری‌های معده شناخته شده است.

متأسفانه به نظر می‌رسد که حدود دوسوم مردم به این باکتری آلوده باشند. به خاطر اینکه این باکتری به‌سادگی و بدون بروز علائم خاصی قابل سرایت است.

خبر خوب اینکه روش‌های متعدد و موثری برای مقابله با هلیکوباکتری و رفع مشکلاتی که به بار می‌آورد وجود دارد. اگر به این باکتری مبتلا هستید و از زخم معده رنج می‌برید می‌توانید با اعتماد به برخی مواد غذایی گام‌های موثری برای مقابله با این بیماری و بهبود سلامتی‌تان بردارید. لطفاً با ما همراه باشید تا شما را با این مواد غذایی مفید بیشتر آشنا کنیم.

بیشتر بخوانید:مقابله با عوامل ایجاد کننده زگیل

درمان هلیکوباکترپیلوری با شاه پسند

عصاره‌ی روغنی (افشره‌ی خوراکی) گیاه شاه‌پسند لیمویی

شاه‌پسند لیمویی یکی از گیاهان مفید است که برای سلامتی دستگاه گوارش فوق‌العاده عمل می‌کند. شاه‌پسند مشکلاتی از قبیل نفخ و احساس سنگینی را برطرف کرده و به بهبود عملکرد کبد کمک می‌کند. این گیاه برای برطرف کردن حالت تهوع و یا استفراغ نیز مفید است. این گیاه همچنین بادشکن است.

نتایج پژوهش‌های متعدد نشان می‌دهد که عصاره‌ی روغنی یا همان افشره‌ی خوراکی شاه‌پسند لیمویی به دفع هلیکوباکترپیلوری کمک می‌کند به خاطر اینکه این باکتری نمی‌تواند در برابر ترکیبات شاه‌پسند مقاومت کند.

پروپولیس دستگاه ایمنی بدن را تقویت می کند.

درمان هلیکوباکترپیلوری با پروپولیس

پروپولیس صمغی است که زنبورها از جوانه‌ها و سایر قسمت‌های گیاهان جمع‌آوری می‌کنند. این موم خواص ضدباکتریایی و ضدقارچی دارد. پروپولیس یک آنتی‌بیوتیک طبیعی است که می‌تواند دستگاه ایمنی بدن را تقویت کرده و با بیماری عفونی مقابله می‌کند.

این ماده‌ی صمغی همچنین به درمان مشکلاتی مانند گاستریت یا ورم معده کمک می‌کند. پروپولیس با نام موم یا صمغ زنبور عسل نیز شناخته می‌شود.

زنبورهای عسل از این صمغ برای دور کردن کندوی خود از آلودگی و عفونت‌ها استفاده می‌کنند. پروپولیس به خاطر خواصی که دارد می‌تواند هلیکوباکتری را دفع کند.

درمان هلیکوباکترپیلوری با زنجبیل

قرن‌هاست که زنجبیل به خاطر خواص بی‌شمار دارویی خود شناخته شده و استفاده می‌شود. این گیاه دارویی اثرات فوق‌العاده‌ای روی دستگاه گوارش دارد.

متخصصان طب سنتی زنجبیل را برای مقابله با حالت اسیدیته‌ی معده، رفع حالت تهوع، دل‌درد و زخم معده و دیگر زخم‌های دستگاه گوارش توصیه می‌کنند.

به عقیده‌ی محققان زنجبیل قدرت ضدباکتریایی قوی دارد و به این ترتیب می‌تواند باعث از بین بردن هلیکوباکتری شود.

کلم بروکلی باعث نفخ می‌شود.

درمان هلیکوباکترپیلوری با کلم سفید

کلم سفید حاوی ترکیبات موثری است که برای مقابله و دفع هلیکوباکترپیلوری مفید است. البته به شرطی که این سبزی را به صورت خام میل کنید. البته حتماً می‌دانید که کلم نیز مانند کلم بروکلی باعث نفخ می‌شود. اگر شما نیز با خوردن این سبزی دچار مشکل نفخ می‌شوید لازم است که مصرف آن را به‌تدریج و با حجم کم شروع کنید. داخل سالاد کاهو ،کلم خرد شده بریزید و با سس روغن زیتون و لیموترش میل کنید. همچنین می‌توانید آب کلم تازه را گرفته و در اندکی آب حل کنید و بنوشید.

کلم بروکلی از ابتلا به سرطان معده پیشگیری می کند.

درمان هلیکوباکترپیلوری با کلم بروکلی

کلم بروکلی منبع ویتامین‌ها و مواد معدنی است. این ماده‌ی غذایی برای مقابله با هلیکوباکترپیلوری نیز مفید است به خاطر اینکه حاوی میزان زیادی سولفورفان است که یکی از ترکیبات مغذی بسیار قوی است. نتایج سه پژوهش انجام شده نشان می‌دهد که این باکتری با مصرف منظم کلم بروکلی از بین می‌رود.

این ترکیب که با هلیکوباکتری مقابله می‌کند در پیشگیری از ابتلا به سرطان معده نیز نقش موثری دارد. مشکل برخی افراد که دچار مشکلات گوارشی هستند این است که با خوردن بروکلی دچار نفخ می‌شوند. در این صورت می‌توانید برای کاهش عوارض جانبی آن بروکلی را با زیره و زنجبیل پخته و میل کنید.

زردچوبه برای تحریک شیره‌ی معده مفید است.

درمان هلیکوباکترپیلوری با زردچوبه

این ادویه‌ی آسیایی سرشار از خواص درمانی فوق‌العاده بوده و باعث شگفتی محققان شده است. زردچوبه برای درمان سوءهاضمه، دردهای شکمی و همچنین حالت تهوع و باد معده موثر است. خواص زردچوبه برای تحریک شیره‌ی معده مفید است و با مقابله با هلیکوباکترپیلوری باعث محافظت از مخاط معده می‌شود. با این حال متخصصان معتقدند که نباید در مصرف این ادویه دچار افراط شد.

عناصر دیگر برای مقابله با هلیکوباکتری

برای مقابله با این باکتری بهترین راه افزایش مصرف مواد غذایی است که قدرت آنتی‌بیوتیکی بالایی دارند. در بین این مواد غذایی می‌توان به سیر، پیاز، گیاه سرخارگل یا اکیناسه، زنجبیل، آویشن، رزماری، نعنا و عسل اشاره کرد.

مواد غذایی حاوی پروبیوتیک‌ها که حاوی لاکتوباسیل و بیفیدوس هستند نیز برای مقابله با این باکتری مناسب هستند. البته این مواد غذایی نمی‌توانند به طور مستقیم باعث نابودی این باکتری شوند اما به تخریب آن کمک می‌کنند. این مواد غذایی همچنین برای مقابله با سردرد، حالت تهوع صبحگاهی و سوءهاضمه مفید هستند.

برای مقابله با این باکتری بهترین راه افزایش مصرف مواد غذایی است که قدرت آنتی‌بیوتیکی بالایی دارند. در بین این مواد غذایی می‌توان به سیر، پیاز، گیاه سرخارگل یا اکیناسه، زنجبیل، آویشن، رزماری، نعنا و عسل اشاره کرد.

افرادی که دچار این باکتری هستند اما هنوز زخم معده نگرفته‌اند نیز می‌توانند از آب لیموترش، آب آناناس و حتی سرکه سیب استفاده کنند. مبتلایان به هلیکوباکتری باید از مصرف قند، آردهای تصفیه شده و برنج پرهیز کنند و مصرف میوه و سبزیجات و آب را در الویت قرار دهند.

توصیه می‌کنیم آب سیب‌زمینی خام، کرفس و هویج را با هم مخلوط کرده و قبل از هر وعده‌ی غذایی میل کنید. فراموش نکنید که هلیکوباکترپیلوری توانایی عجیبی برای مقاوم شدن در برابر آنتی‌بیوتیک‌ها دارند. بنابراین بهتر است در کنار تمام داروهایی که توسط پزشکتان تجویز شده است این مواد غذایی را نیز مصرف کنید تا قوی‌تر در برابر این مشکل مقاومت کنید.

بیشتر بخوانید:فتق چیست ؟ انواع فتق در زنان و مردان

درمان هلیکوباکتر پیلوری

در صورت وجود زخم های ناشی از هلیکوباکتر پیلوری برای از بین بردن میکروب ها درمان دیواره معده و جلوگیری از بازگشت زخم ها به درمان نیاز خواهید داشت که به طور معمول برای بهبودی یک تا 2 هفته طول می کشد. به احتمال زیاد پزشک مصرف چند نوع داروی مختلف را تجویز می کند. گزینه ها عبارتند از:

آنتی بیوتیک ها برای از بین بردن باکتری های بدن مانند آموکسی سیلین، کلاریترومایسین، مترونیدازول، تتراسایکلین یا تینیدازول، به احتمال زیاد حداقل دو مورد از این گروه تجویز می شود.

داروهایی که با مسدود کردن پمپ های کوچک تولید کننده آن میزان اسید معده را کاهش می دهند. این داروها شامل دکسلانوپرازول، اسومپرازول، لانسوپرازول، امپرازول، پنتوپرازول یا رابپرازول است.

بیسموت ساب سالیسیلات که به همراه آنتی بیوتیک ها به کشتن هلیکوباکتر پیلوری نیز کمک می کند.

داروهای مسدود کننده شیمیایی هیستامین که باعث می شود معده اسید بیشتری تولید کند. اینها سایمتیدین، فاموتیدین، نیزاتیدین یا رانیتیدین هستند.

درمان می تواند به این معنی باشد که روزانه 14 قرص یا بیشتر برای چند هفته مصرف کنید که به نظر می رسد داروی زیادی است، اما بسیار مهم است تمام موارد تجویزی پزشک طبق دستورالعمل وی مصرف شود.

در صورت عدم مصرف آنتی بیوتیک ها به درستی باکتری های بدن در برابر آنها مقاوم می شوند که درمان عفونت ها را سخت تر می کند. در صورت بروز مشکلات پیرامون مصرف داروها در مورد گزینه های درمانی خود و نحوه کنترل عوارض جانبی با پزشک خود مشورت کنید.

حدود یک تا 2 هفته پس از اتمام درمان پزشک دوباره نفس یا مدفوع را برای اطمینان از بین رفتن عفونت آزمایش می کند.

راه های پیشگیری

با اقدامات پیشگیرانه می توانید از ابتلا به عفونت هلیکوباکتر پیلوری در امان باشید:

• بعد از حمام و قبل از تهیه یا خوردن غذا دست های خود را بشویید.
• از  مصرف غذا یا آب آلوده خودداری کنید.
• مواد غذایی که کامل پخته نشده را نخورید.
• از خوردن غذاهای تهیه شده توسط افرادی بدون دستکش خودداری کنید.
• اگرچه استرس و غذاهای تند باعث ایجاد زخم نمی شوند، اما از بهبود سریع جلوگیری کرده یا درد را بدتر می کنند. با پزشک خود در مورد راه های مدیریت استرس، بهبود رژیم غذایی و در صورت سیگار کشیدن چگونه ترک آن کمک بگیرید.

بعد از عفونت هلیکوباکتر پیلوری چه انتظاری می توان داشت؟

اکثر زخم های ناشی از هلیکوباکتر پیلوری پس از چند هفته درمان بهبود می یابند. در صورت داشتن چنین دارویی باید از مصرف داروهای ضدالتهابی غیر استروئیدی برای درد خودداری کنید زیرا به دیواره معده آسیب می رسانند. در صورت نیاز به داروهای ضددرد از پزشک خود بخواهید برخی از آنها را تجویز کند.

کجا می توان اطلاعات یا پشتیبانی پیدا کرد؟

اطلاعات مربوط به عفونت و زخم های هلیکوباکتر پیلوری را می توانید از کالج گوارش آمریکا دریافت کنید. برای اطلاع از سرطان معده و گروه های حمایتی آنلاین و محلی از انجمن سرطان آمریکا دیدن کنید.

مترجم: الهه زارعی