همودیالیز چه روشی است بیمارانی که از این طریق خون خود را تصفیه می کنند چه پرهیزات غذایی باید در پیش بگیرند رژیم غذایی مناسب برای این افراد حاوی چه موادغذایی است پیشنهادات متخصصین تغذیه در این زمینه چیست ؟

همودیالیز روشی است که به وسیله دستگاه دیالیز (مانند یک کلیه مصنوعی عمل می کند)، خون از مواد زاید آن تصفیه می شود. این دستگاه از دو بخش تشکیل شده: بخش ورود و خروج خون بیمار و بخش ورود و خروج محلول دیالیز. این دو بخش توسط یک غشای نیمه تراوا از یکدیگر جدا می شوند. مواد زاید از راه انتشار از خون به محلول دیالیز منتقل می شوند و پس از عمل تصفیه، خون تصفیه شده به بدن باز می گردد. معمولا” همودیالیز سه بار در هفته و هر بار به مدت ۳ تا ۵ ساعت انجام می شود.

♦ هدف از رژیم درمانی این بیماران:

  • جبران پروتئین از دست رفته از دستگاه دیالیز، توسط رژیم غذایی بدون به وجود آوردن عوارض اورمی در بیمار
  • تامین انرژی کافی به منظور پیشگیری از کاتابولیسم بافت عضلانی
  • کنترل میران سدیم دریافتی به منظور کنترل فشار خون، تشنگی و پیشگیری از ادم
  • کنترل مایعات دریافتی به منظور پیشگیری از کاهش سدیم خون (هیپوناترمی) و همچنین پیشگیری از افزایش بیش از اندازه وزن در بین نوبت های دیالیز
  • کنترل میزان پتاسیم دریافتی به منظور جلوگیری از افزایش پتاسیم خون (هیپرکالمی) و تغییر در ضربان طبیعی قلب
  • محدود کردن فسفر دریافتی به منظور جلوگیری از افزایش بیش از اندازه فسفر خون (هیپرفسفاتمی) و کاهش احتمال بیماری های استخوانی

♦ مواد غذایی غیر مجاز در این بیماران:

  • غذاهای حاوی سدیم بالا باید محدود شوند. شامل: کالباس، سوسیس، زیتون، خیارشور، سوپ های کنسرو شده، ماهی دودی، چیپس و نمک
  • ذاهای حاوی پتاسیم بالا باید محدود شوند. شامل:

Θ سبزی ها: براکلی، نخود، اسفناج، کدو حلوایی، رب گوجه فرنگی، سیب زمینی (مگر آنکه پوست آن گرفته شود و ۸ ساعت پیش از پختن در آب خیسانده شود)

Θ میوه ها: موز، خرما، انجیر، زردآلو، آلو، کیوی، طالبی و پرتقال

  • غذاهای حاوی فسفر بالا باید محدود شوند. شامل: شیر و ماست (در کل روزانه بیش از نصف لیوان مصرف نشود)، پنیر (بیش از ۳۰ گرم در روز مصرف نشود)، انواع گوشت، حبوبات و دانه های روغنی

◊ نمونه رژیم غذایی در همودیالیز:

این رژیم غذایی حاوی ۱۸۵۰ کیلو کالری انرژی، ۷۳.۵ گرم پروتئین، ۲۲۰۰ میلی گرم سدیم، ۲۲۲۰ میلی گرم پتاسیم و ۸۴۰ میلی لیتر مایعات است.

  • صبحانه:

نان بی نمک ۲ برش + تخم مرغ ۱ عدد + کره ۲ق.م. + شیر ½ لیوان + چای ۱ لیوان + شکر ۲ ق.م.

  • میان وعده:

کیک اسفنجی ۶۰ گرم + میوه ۱ عدد (از گروه پتاسیم کم یا متوسط)

  • ناهار:

برنج آبکش ۱۰ ق.غ + خورش کرفس (کرفس پخته ½ لیوان + گوشت کم چرب ۹۰ گرم) + سالاد کاهو ۱ لیوان + روغن زیتون ۲ ق.م. + آبلیمو ۱ ق.غ + نمک ¼ ق.م.

  • میان وعده:

ویفر شکری ۵ عدد + آبمیوه ۱ لیوان (از گروه پتاسیم کم یا متوسط) + چای ۱ لیوان + شکر ۲ ق.م

  • شام:

ساندویج مرغ (نان بی نمک ۲ برش + مرغ ۹۰ گرم + سالاد هویج ۱ عدد کوچک + کلم ½ لیوان) + مایونز ۱ ق.م + سرکه ۲ ق.م. + نمک ¼ ق.م


تهیه و تنظیم: ساناز مطلبی خامنه کارشناس تغذیه و رژیم درمانی


منبع: دکتر سلام

لینک مرتبط: سوال جواب های تغذیه ای راجع به دیالیز

تغذیه و خورد و خوراک بیماران دیالیزی