تشخیص علت اولیه وزن گیرى کمتر از نیاز، مهم ترین اصل در درمان است. رفع علت سوء تغذیه و به دنبال آن اقدامات تغذیه اى مى تواند عوارض سوء تغذیه را براى مادر و جنین کاهش دهد. هم زمان با رفع علت اصلى سوءتغذیه، رعایت اصول تغذیه اى زیر براى رفع مشکل ضرورى است.
◊ عوامل مرتبط به سوء تغذیه کم وزنى به شرح زیر است:
– BMI کمتر از ۱۸/۵ قبل از باردارى
– قد کمتر از ۱۵۰ سانتى متر
– حاملگى در سنین قبل از ۱۸
– چند قلویى
– حاملگى هاى مکرر و یا با فاصله کمتر از سه سال
– محرومیت اقتصادى، اجتماعى یا فرهنگى و نا آگاهى زنان از تغذیه صحیح در دوران باردارى
– خرافات و باورهاى نادرست غذایى
– ابتلا به بیمارى هاى مزمن نظیر بیمارى هاى قلبى، کلیوى، دیابت و فشارخون بالا
– ابتلا به بیمارى هاى عفونى نظیر سل و مالاریا
– عدم دسترسى به خدمات و مراقبت هاى دوران باردارى
– فعالیت بدنى سنگین و زیاد مانند کار سخت در مزرعه یا ایستادن به مدت طولانى در محل کار یا منزل
– استعمال دخانیات، اعتیاد به مواد مخدر و مصرف الکل
– داشتن رژیم غذایى درمانى براى یک بیمارى سیستمیک مزمن
– کم خونى (هموگلوبین کمتر از ۱۱g/dl در سه ماهه اول و سوم و و کمتر از ۱۰/۵ g/dl در سه ماهه دوم)
◊ اصول تغذیه صحیح در این شرایط:
– در صورت امکان دریافت پروتئین را زیاد کرده و غذاها را با استفاده از حبوبات، گوشت قرمز، مرغ و ماهى، پودر شیر خشک، پنیر، ماست چکیده، مغزها و تخم مرغ غنى نماید.
– غذاها را از لحاظ کربوهیدرات غنى کند، از گروه نان و غلات ۱۱-۷ واحد در روز استفاده کند. همچنین، مصرف پوره سیب زمینى و جوانه گندم توصیه مى شود. از انواع آردها، نشاسته ها و رشته ها در غذا مى توان استفاده کرد.
– در صورت امکان غذاها با استفاده از مغزها، کره، خامه و روغن زیتون از نظر کالرى غنى شود.
– مخلوط حبوبات و غلات در غذاها گنجانده شود. در انواع پلوهاى مخلوط مثل عدس پلو و یا لوبیا پلو، ماش پلو، عدسى با نان، خوراک لوبیا با نان، این امکان فراهم مى شود.
– از جایگزین هاى مناسب گوشت استفاده شود مثلاً ما کارونى با پنیر، افزودن کشک در غذاهایى مثل آش، کشک بادمجان، حلیم بادمجان یا افزودن تخم مرغ به انواع سوپ ها و غذاهاى مختلف
– میان وعده هاى غذایى مقوى نظیر سوپ غلیظ، پوره سیب زمینى با پنیر و یا گوشت مرغ، ساندویچ تخم مرغ، ماست چکیده، بستنى، فرنى، شیربرنج، شله زرد و… مصرف شود.
– مصرف نمک غذا محدود شود؛ و همان مقدار کم حتماً از نوع نمک یددار تصفیه شده باشد.
– روزانه حداقل ۳-۲ لیوان از آب میوه هاى طبیعى و خانگى در فواصل غذا استفاده شود.
– در کنار غذا از سبزى هاى پخته (نخودفرنگى، هویج، سیب زمینى، کدو، بادمجان، گل کلم، لوبیا سبز، کرفس، لبو و…) و یا پوره آن ها استفاده گردد.
– مصرف انواع دسر پس از غذا توصیه مى شود. از فرنى، شله زرد، کیک هاى میوه اى، خرما، حلوا و…مى توان به عنوان دسر استفاده کرد.
– غذاهاى بد هضم و ناراحت کننده حذف و از برنامه غذایى متنوع استفاده شود.
– روزانه یک عدد قرص مولتى ویتامین مینرال ویژه باردارى مصرف شود.
– در هفته ۳-۲ بار از گوشت ماهى استفاده شود.
تهیه و تنظیم: ساناز مطلبی خامنه کارشناس تغذیه و رژیم درمانی
منبع: دکتر سلام
لینک مرتبط: مغذی سازی رژیم در بارداری
