امروزه با افزایش آگاهی در مورد اهمیت بهداشت دهان و دندان و همچنین گسترش و پیشرفت معالجات دندانپزشکی، اکثر افراد جوان و میانسال جامعه سعی در حفظ دندان‌های طبیعی خود دارند؛ از طرف دیگر با افزایش امید به زندگی و کنترل بسیاری از بیماری‌ها، تعداد افراد سالمند رو به افزایش است و سالمندانی که تمام دندان‌های طبیعی خود را از دست داده‌اند و از دست دندان مصنوعی استفاده می‌کنند یا متقاضی این درمان هستند نیز تعداد قابل توجهی را تشکیل می‌دهند.
مطالعات نشان داده‌اند که کارایی جویدن با دست دندان مصنوعی یا پروتز کامل یک پنجم تا یک ششم دندان‌های طبیعی است؛ از طرف دیگر اکثر افراد دارای پروتز کامل، سن بالایی دارند و با بیماری‌های گوناگونی مواجه هستند و احتمالا داروهای مختلفی نیز دریافت می‌کنند، لذا این افراد در معرض خطر سوء تغذیه ناشی از عدم دریافت مواد غذایی کافی و مناسب قرار دارند.
برای حفظ کارایی و کیفیت پروتز کامل توصیه می‌شود افراد پس از دریافت دست دندان مصنوعی، به طور منظم در فواصل 6 تا 12 ماه برای معاینات دوره‌ای به دندانپزشک مراجعه نمایند. در این معاینات، دندانپزشک با ارزیابی وضعیت بافت‌های دهانی و نیز بررسی وضعیت پروتز ممکن است تصمیم به بهبود تطابق پروتز نماید. توجه داشته باشید که دست دندان مصنوعی مادام العمر نیست و بسته به شرایط هر فرد، پس از چند سال باید تعویض شود.
پس از اطمینان از این که دست دندان مصنوعی وضعیت مطلوبی دارد، با رعایت چند توصیه تغذیه‌ای ساده می‌توان از بروز سوء تغذیه پیشگیری کرد:
1- از غذاهای متنوع بخورید.
2- با توجه به اینکه نیاز به انرژی با افزایش سن کاهش می‌یابد (به علت کاهش متابولیسم پایه و کاهش فعالیت فیزیکی)، لذا برای کاهش دریافت کالری، به جای غذاهای حاوی شکر و چربی زیاد (مانند شیرینی‌جات و کیک‌ها)، از مواد غذایی حاوی کربوهیدرات‌های پیچیده و فیبرها (مانند میوه‌ها، سبزیجات و غلات) استفاده کنید. این مواد غذایی عملکرد روده را بهبود می‌بخشند و باعث کاهش کلسترول خون می‌شوند.
3- روزانه حداقل 5 سهم میوه و سبزی بخورید (توصیه‌ای برای همه افراد اعم از سالخورده و جوان، بی‌دندان و با دندان). طبیعی است که گاز گرفتن میوه‌ها با پروتز کامل آسان نیست، لذا میوه‌ها را به قطعات کوچکتر قاچ کنید.
4- مرغ، ماهی، گوشت بدون چربی و حبوبات را در برنامه غذایی روزانه خود قرار دهید و اگر جویدن گوشت برایتان دشوار است، از گوشت چرخکرده استفاده کنید.
5- از غذاهای غنی از کلسیم (مانند لبنیات) به مقدار کافی مصرف کنید.
6- از غذاهای پر نمک و پر چرب اجتناب کنید.
7- روزانه 8 لیوان آب، شیر یا آبمیوه بنوشید. با افزایش سن حس تشنگی کاهش می‌یابد و احتمال دهیدراتاسیون یا کاهش آب بدن وجود دارد.
8- استفاده از مکمل‌های مولتی ویتامین و مینرال در صورت تجویز پزشک یا مشاور تغذیه مجاز است، البته فراموش نکنید که مصرف خودسرانه و افراطی این مکمل‌ها می‌تواند عوارض نامطلوبی به دنبال داشته باشد.
9- از متخصص تغذیه کمک بگیرید، زیرا وی می‌تواند با ارزیابی وضعیت تغذیه‌ای و شرایط خاص شما، رژیم غذایی ایده‌آلی را برایتان تجویز نماید.
بهداشت نیوز
