برای مقابله با خستگی راهکارهای مختلفی وجود دارد برخی نشانه ها مانند کج خلقی، احساس ناخوشی و افسردگی می توانند در افراد خسته پدید آیند می خواهیم به بررسی مشکلات مربوط به خستگی و روش های درمانی مختلف برای آن اشاره کنیم با ما همراه باشید .
به گزراش تیترشهر همه ما معمولاً خستگی زیادمان را به گردن زندگی پرمشغله‌مان می‌اندازیم و خیلی وقت‌ها حق هم داریم. اگر همیشه احساس خستگی می‌کنید، بد نیست 2 تا 3 هفته کمی در سبک زندگیتان تغییر ایجاد کنید، بیشتر بخوابید، برنامه‌های اجتماعی‌تان را کمتر کنید، غذاهای مغذی بیشتری بخورید، مایعات بیشتری بنوشید، مولتی‌ویتامین بخورید و مصرف کافئین را پایین بیاورید.
اگر باز هم علائم خستگی را بعد از این تغییرات مشاهده کردید، دیگر نیاز به کمک متخصص دارید، خستگی بیش از حد می‌تواند نشانه یک مشکل جسمی حادتر باشد که نیاز به درمان دارد، در زیر به 7 مشکل مرتبط با خستگی اشاره می‌کنیم.
1. کم‌خونی (آنمی)
این مشکل در خانم‌هایی که دچار عادات ماهیانه سنگین می‌شوند یا آنها که به اندازه کافی آهن مصرف نمی‌کنند بیشتر است.
خستگی ناشی از کم‌خونی نتیجه کمبود گلوبول‌های قرمز خون است که اکسیژن را از ریه به بافت‌ها و سلول‌ها می‌رساند، ممکن است احساس ضعف و تنگی‌نفس کنید، کم‌خونی می‌تواند در نتیجه کمبود آهن یا ویتامین‌ها، از دست رفتن خون، خونریزی داخلی یا یک بیماری مزمن مثل آرتروز روماتوئید، سرطان یا نارسایی کلیه ایجاد شود، زنانی که در سن بچه‌زایی هستند، به خاطر از دست دادن خون طی عادات ماهیانه و نیاز بدن به آهن بیشتر در دوران بارداری و شیردهی بیشتر در معرض کمبود آهن قرار دارند.
علائم: خستگی یکی از اصلی‌ترین علائم آن است و بقیه علائم شامل ضعف شدید، مشکل در خوابیدن، نداشتن تمرکز کافی، تند شدن ضربان قلب، درد سینه و سردرد، ورزش‌های ساده مثل پله‌نوردی یا پیاده‌روی‌های کوتاه می‌تواند موجب خستگی فرد شود.
آزمایشات: یک ارزیابی کامل برای کم‌خونی یا آنمی شامل آزمایش و معاینه جسمی و آزمایشات کامل خون برای بررسی سطح گلوبول‌های قرمز است. همچنین آزمایش مدفوع برای بررسی وجود خون در آن نیز معمولاً انجام می‌گیرد.
2. دیابت
هر ساله بیماری دیابت برای بیش از یک میلیون نفر در سراسر جهان تشخیص داده میشود اما خیلی بیشتر از این تعداد بدون دانستن آن به این بیماری دچارند، قند که گلوکز نیز نامیده میشود سوختی است که انرژی بدن را تأمین می‌کند و این یعنی مشکل برای افراد مبتلا به دیابت نوع 2 که نمی‌توانند از گلوکز به درستی استفاده کنند و این باعث میشود به عنوان یکی از اولین نشانه‌های بیماری خود دچار خستگی مفرط شوند.
علائم: جدا از خستگی، نشانه‌های دیگر آن تشنگی زیاد، ادرار مکرر، گرسنگی، کاهش وزن، آسیب‌پذیری، عفونت‌های قارچی واژن و تار شدن دید است.
آزمایشات: برای دیابت دو تست اصلی انجام میشود، یکی تست گلوکز پلاسما ناشتا که متداول‌تر است و سطح گلوکز خون را بعد از 8 ساعت غذا نخوردن بررسی می‌کند که معمولاً صبح ناشتا انجام میشود و دیگری تست تحمل گلوکز خوراکی (OGTT) است که دو بار خون گرفته میشود، یکی قبل از نوشیدن شربت گلوکز و دیگر دو ساعت بعد از آن.
3. بیماری تیروئید
وقتی هورمون‌های تیروئید شما از حالت نرمال خارج می‌شوند، حتی فعالیت‌های ساده روزمره هم خسته‌تان می‌کند، غده تیروئید که در جلو گردن قرار دارد، هورمون‌هایی را ترشح می‌کند که سوخت‌وساز بدن را تنظیم می‌کنند، زیاد بودن بیش از اندازه این هورمون‌ها (پُرکاری تیروئید) سوخت‌وساز را بالا می‌برد، کم بودن این هورمون‌ها (کم‌کاری تیروئید) سوخت‌وساز را پایین می‌آورد.
علائم: پُرکاری تیروئید موجب خستگی عضلانی و ضعف میشود که ابتدا در پاها نمودار میشود، تمرینات و ورزش‌هایی مثل دوچرخه‌سواری و بالا و پایین رفتن از پله برای فرد سخت‌تر خواهد شد، نشانه‌های دیگر آن شامل کاهش وزن بی‌دلیل، احساس گرمای همیشگی، بالا رفتن ضربان‌قلب، کم شدن عادت‌ماهیانه و افزایش تشنگی است.
پُرکاری تیروئید معمولاً زنان 20 تا 40 سال را درگیر می‌کند اما برای زنان در سنین بالاتر و همچنین مردان نیز اتفاق می‌افتد، کم‌کاری تیروئید نیز احساس خستگی و ناتوانی تمرکز، ضعف و درد عضلانی حتی با فعالیت بسیار سبک ایجاد می‌کند، علائم دیگر آن شامل افزایش وزن بی‌دلیل به علت احتباس آب، احساس سرمای همیشگی (حتی در هوای گرم)، سنگین شدن عادت‌ماهیانه و یبوست می‌باشد، کم‌کاری تیروئید معمولاً در زنان بالای 50 سال اتفاق می‌افتد طوریکه حداقل 10 درصد از زنان بالای این سن، کم‌کاری تیروئد خفیف پیدا می‌کنند.
آزمایشات: بیماری تیروئید با آزمایش خون قابل تشخیص است، این بیماری به راحتی قابل درمان است و برای همه آنهایی که از خستگی و ضعف عضلانی شکایت دارند لازم است که آزمایش خون انجام دهند.
4. افسردگی
افسردگی بیماری است که در وضعیت خوابیدن، غذا خوردن و احساسمان نسبت به خود و دیگران تأثیر می‌گذارد، علائم افسردگی بدون درمان ممکن است هفته‌ها، ماه‌ها یا حتی سال‌ها بر جای بماند، به همین دلیل خیلی مهم است که علائم هشدار آن را تشخیص دهیم و کمک بگیریم.
علائم: همه آدم‌ها به یک صورت دچار افسردگی نمی‌شوند، اما معمولاً افسردگی موجب پایین آمدن انرژی، تغییر در وضعیت خوابیدن و غذا خوردن، مشکلات حافظه و تمرکز و احساس ناامیدی، بی‌ارزشی و منفی بودن میشود.
آزمایشات: برای تشخیص افسردگی آزمایش خون لازم نیست اما دکتر می‌تواند با پرسیدن یکسری سؤالات این بیماری را در شما تشخیص ده، اگر 5 مورد یا بیشتر از علائم افسردگی را بیشتر از دو هفته در خود مشاهده کردید یا اگر این علائم در زندگی شما تداخل ایجاد کرد، حتماً به پزشک متخصص مراجعه کنید، دکتر برای بررسی سایر مشکلات، یک آزمایش و معاینه دقیق و کامل برایتان انجام خواهد داد. خستگی یا پایین آمدن انرژی، کم خوابیدن یا زیاد خوابیدن، ناراحتی و اضطراب مداوم، کاهش اشتها و کاهش وزن یا افزایش اشتها و افزایش وزن، نشان ندادن علاقه به فعالیت‌هایی که قبلا‌ً از آنها لذت برده می‌شد، بی‌قراری و آسیب‌پذیری، علائم جسمی که به درمان جواب نمی‌دهند مثل سردرد، دردهای مزمن یا یبوست و سایر اختلالات گوارشی، مشکل در تمرکز یا به خاطر آوردن، مشکل در تصمیم‌گیری، احساس گناه، بی‌پناهی و ناامیدی، فکر مرگ یا خودکشی ازجمله علائم متداول افسردگی هستند.
5. آرتروز روماتوئید
تشخیص این بیماری خودایمن همیشه آسان نیست اما علائمی وجود دارد که می‌تواند به تشخیص آن کمک کند، این بیماری زمانی اتفاق می‌افتد که سیستم ایمنی بدن بر علیه خود کار می‌کند و به بافت‌های مفصلی سالم حمله می‌کند و گاهی‌اوقات باعث ایجاد تخریب‌های غیرقابل برگشت به استخوان‌ها و غضروف‌ها میشود.
علائم: بسیاری از علائم (مثل خستگی، پایین آمدن انرژی، بی‌اشتهایی و درد مفصلی) با سایر مشکلات مثل سایر انواع آرتروز مشترک است، همچنین کم‌خونی و بیماری تیوروئید که موجب خستگی می‌شوند نیز در افراد مبتلا به آرتروز روماتوئید متداول است.
روماتولوژیست‌ها به دنبال حداقل چهار مورد از این معیارها برای تشخیص آرتروز روماتوئید هستند، خشکی بدن در ناحیه مفصلی در صبح، تورم همزمان حداقل سه ناحیه مفصلی در بدن، حداقل یک تورم مفصلی در ناحیه مچ، قوزک پا یا مفصل وسطی یکی از انگشتان، درگیر شدن همزمان دو مفصل یکسان از دو طرف بدن، توده‌های بافت زیر پوست، ساییدگی استخوان مچ یا مفصل‌های دست که با رادیولوژی تشخیص داده شود.
آزمایشات: معاینه فیزیکی کامل توسط متخصص روماتولوژیست می‌تواند شواهد خوبی از بیماری را آشکار کند اما تستی هم برای اثبات وجود فاکتور روماتوئید که پادتنی در خون است وجود دارد، جواب این تست برای حدود 80 درصد از افراد مبتلا به آرتروز روماتوئید مثبت است.
6. آپنه خواب
اگر وجود اینکه فکر می‌کنید به اندازه کافی استراحت داشته‌اید، با احساس خستگی از خواب بیدار می‌شوید ممکن است دچار این اختلال خواب باشید.
آپنه خواب اختلالی است که با وقفه‌های کوتاه تنفس در طول خواب شناخته میشود، در متداول‌ترین نوع آن، آپنه خواب انسدادی، مجاری بالایی هوا برای چند لحظه بسته می‌شوند که به مغزتان هشدار می‌دهد که بیدار شوید و دوباره تنفس کنید، فرد مبتلا به آپنه خواب انسدادی ممکن است در طول یک شب ده‌ها یا حتی صدها بار دچار این وقفه تنفسی شود.
علائم: آپنه خواب معمولاً با خمیازه کشیدن شناخته میشود که معمولاً با خستگی عمومی بدن در روز بعد دنبال میشود، از آنجاکه آپنه خواب می‌تواند منجر به بروز بیماری‌های قلبی، فشارخون بالا و سکته شود، آزمایش دادن برای آن خیلی مهم است.
آزمایشات: تشخیص آن نیازمند یک شب خوابیدن کامل در یک کلینیک یا بیمارستان است که در طول آن پلی‌سومنوگرام برای شما انجام میشود که تستی بدون درد است که بر الگوی خواب شما، تغییرات تنفسی و فعالیت مغزتان نظارت می‌کند.
7. سندرم خستگی مزمن
این مشکل خستگی بسیار زیاد و شدید است که سریع اتفاق می‌افتد، افرادیکه از این بیماری رنج می‌برند آنقدر احساس خستگی می‌کنند که انرژی لازم برای انجام فعالیت‌های نرمال روزانه خود را ندارند و با کمی فعالیت خیلی زود خسته می‌شوند.
علائم: نشانه‌های دیگر این بیماری سردرد، درد عضلانی و مفصلی، ضعف، حساس شدن گره‌های لنفاوی و ناتوانی در تمرکز است، سندرم خستگی مزمن بیماری بسیار گیج‌کننده است زیرا هیچ علت خاصی ندارد.
آزمایشات: هیچ آزمایشی برای تشخیص آن وجود ندارد، دکتر باید قبل از تشخیص این بیماری، عدم وجود مشکلات دیگر که علائم مشابهی دارند مثل لوپوس و مالتیپل اسکلروزیس یا همان MS را ثابت کند.
ممکن است گرفتار حالتی شده باشید که از آن آگاه نیستید. موقعیتی که به خستگی آدرنالی مشهور است. تشخیص این مشکل به دلیل علایم متفاوتی که وجود دارد تا حدودی سخت است با این حال نشانه‌های کلی مانند کج خلقی، احساس ناخوشی و افسردگی می‌توانند از علائم این نوع از خستگی باشند.
در واقع اینطور تخمین زده میشود که تقریبا 80 درصد از مردم در طول عمر خود مشکل خستگی آدرنالی را تجربه می‌کنند اما هرگز این مشکل را همانطور که هست تشخیص نمی‌دهند.
خستگی آدرنالی می‌تواند دلایل متعددی داشته باشد که یکی از آنها استرس طولانی مدت در انسان است که غدد آدرنالی را فعالی می‌کند و سبب کارکرد بیش از اندازه آنها میشود. در پی این تغییر ،تعادل شیمیایی بدن دچار اختلال شده و به هم می‌خورد. در عین حال دلیل مهم دیگری هم وجود دارد که به میزان PH موجود در خون افراد باز می‌گردد.
چطور میزان پی اچ خون سبب بروز خستگی آدرنالی میشود؟
هر فردی اندازه ایده‌آلی برای پی اچ خون دارد که معمولا اطراف عدد 7.35 چرخ می‌خورد. با این حال کاهش یا افزایش این عدد می‌تواند تاثیر بزرگی بر روی کارکرد روزانه بدن ما داشته باشد ، بنابراین بدن تلاش می‌کند تا این عدد را روی فرم متعادل خود نگه دارد.
در واقع مشکل اصلی وقتی به وجود می‌آید که میزان اسید در بدن بالا می‌رود. چنین حالتی اسیدوز نامیده میشود که علت آن می‌تواند چیزهایی باشد که افراد می‌خورند و می‌نوشند.
سلول‌های قرمز خون برای انتقال اکسیژن به سایر سلول‌ها خیلی راحت در سطح بدن حرکت می‌کنند. در واقع آنها برای دفع هم و جدا ماندن از یکدیگر به بار منفی احتیاج دارند. همین مسئله به آنها کمک می‌کند تا به راحتی از بین مویرگ‌های باریک عبور کنند و تاثیری را که باید بر کارکرد بدن بگذارند اما زمانیکه میزان اسید در بدن زیاد میشود آنچه که اتفاق می‌افتد اختلال در این بار منفی مهم است که در نتیجه بر روی جریان گردش خون تاثیر می‌گذارد و اکسیژن رسانی به میزان استاندارد همیشگی اتفاق نمی‌افتد.
این فعل و انفعالات همچنین باعث تضعیف سلول‌های قرمز خونی می‌شوند که در نهایت ممکن است از بین رفتن آنها را منجر شود. همین اتفاق به خودی خود باعث افزایش تولید اسید در بدن خواهد شد. در طول این پروسه آنچه که برای فرد واقع میشود کاهش هر چه بیشتر میزان انرژی خواهد بود که به مرور زمان روند منفی را پیش می‌گیرد. در نتیجه شما دچار خستگی مزمنی می‌شوید که هیچ خواب کاملی هم نمی‌تواند دوای درد آن باشد.
چطور آنچه که می‌خورید بر روی اندازه پی اچ خون شما تاثیر می‌گذارد؟
وقتیکه بدانید چه مواد غذایی می‌توانند در بدن شما اسید بیش از اندازه تولید کنند قطعا غافلگیر خواهید شد چون شاید برای شما نام‌های آشنای دیگری از خوراکی‌ها و نوشیدنی‌ها تداعی کننده بروز چنین مشکلاتی باشند. در واقع برخی خوراکی‌هایی که اصلا توقع ندارید می‌توانند تاثیر گذاری عجیبی بر میزان پی اچ خون شما داشته باشند.
هر چه که ما می‌خوریم باعث ترشح اسید در معده‌مان میشود به تجزیه غذا در معده کمک می‌کند. به این ترتیب وقتی پروسه هضم غذا تمام میشود، اسید باقیمانده یا قلیایی باقیمانده از غذاها وارد جریان خون می‌شوند. کافئین ، الکل و پروتئین‌های حیوانی اسیدی از خود باقی می‌گذارند که بدن آن را جذب می‌کند. حتی برخی غذاهای دریایی هم (که البته در کشور ما مصرف خوراکی ندارند) به عنوان اسیدی‌ترین خوراکی‌ها شناخته می‌شوند.
چطور میتوانید سطح پی اچ قلیایی را بالا ببرید؟
موثرترین راهی که میتوانید به کمک آن با مقدار بسیار بالای پی اچ اسیدی در خون مبارزه کنید ،خوردن غذاهایی است که درصد قلیایی بالایی دارند. در همین راستا بسیار مهم است که بدانید چه غذاها و نوشیدنی‌هایی می‌توانند واکنش قلیایی مناسبی برای کاهش میزان اسید در بدن شما ایجاد می‌کنند.
البته این بدان معنا نیست که شما باید همه غذاهای اسیدی را از برنامه خوراکی خود حذف کنید بلکه صرفا چشم پوشی از یک یا دو نوع از این خوراکی‌ها در مدت زمان معینی کافیست تا دریابید این موضوع تا چه حد در کاهش خستگی شما تاثیر می‌گذارد.
در همین راستا با غذاهایی که مقدارهای متفاوتی از پی اچ در خود دارند آشنا شوید.
* گروه غذاهایی که مقدار اسید را بالا می‌برند: گوشت و پروتئین‌های حیوانی، ماهی، لبنیات، تخم مرغ، الکل.
* گروه غذایی که میزان قلیایی را افزایش می‌دهند: میوه‌ها، آجیل‌ها، سبزیجات(پروتئین‌های گیاهی) و حبوبات
* گروه غذاهایی که پی اچ خنثی دارند: چربی‌های طبیعی، نشاسته‌جات و شیرینی‌جات
نکته‌ها:
– نوشیدن مقدار کافی آب برای مبارزه با خستگی مفرط بسیار حائز اهمیت است. تاثیر این آب خوردن درست مانند آب دادن به گیاهان پژمرده است. آب اما در نوع خود نه اسیدی است نه قلیایی و میزان آن در پی اچ خون حدود 7.0 است. با این حال راه‌هایی وجود دارد تا شما بتوانید آبی را که می‌نوشید قلیایی کنید که از موثرترین آنها اضافه کردن آب لیمو ترش و یا بیکینگ سوداست.
– زمانی که خستگی مزمن را تجربه می‌کنید ، ملاقات با یک پزشک جهت تشخیص مشکلات جدی که می‌توانند عامل این اتفاق باشند ضروریست. خواب کافی و برنامه ریزی برای ورزش منظم از واجبات یک سبک زندگی سالم هستند.
