تاثیر ویتامین B12 بر عملکرد دستگاه عصبی یکی از موضوعات مورد توجه دانشمندان است. کمبود این ویتامین در بدن باعث بروز بیماری‌های عصبی و جسمانی می‌شود و گاه عوارضی جبران‌ناپذیر دارد. ویتامین B12 یا کوبالامین یکی از ویتامین‌های بسیار مهم برای تشکیل و تجدید گلبول قرمز و عملکرد مطلوب دستگاه عصبی انسان است، از این رو درمانی موثر برای کم‌خونی حاد، اختلالات و فشار روانی و افسردگی به شمار می‌رود. در سال‌های اخیر تاثیر این ویتامین بر سیستم عصبی خودمختار که مسوول برقراری ثبات شرایط داخلی بدن می‌شود مورد بررسی قرار گرفته است، این ویتامین در تشکیل DNA، ساخت غلاف میلین (پوشش سلول‌های عصبی)، تکثیر سلولی، تولید گلبول قرمز، جذب آهن و اسید فولیک موثر است.
علل کمبود ویتامین B12
درباره علل، علائم و پیامدهای کمبود ویتامین B12 پژوهش‌های بسیاری انجام شده است. شایع‌ترین دلیل کمبود ویتامین B12 فقدان آن در مواد غذایی نیست، بلکه اختلال در فرآیند پیچیده هضم این ویتامین در دستگاه گوارش است. بیماری‌های گوناگون دستگاه گوارش چون گاتسریت‌های مزمن و کم‌خونی ناشی از برداشتن کامل یا بخشی از معده کمبود ویتامین B12 را به دنبال دارند. عوامل از قبیل رژیم گیاه‌خواری، رژیم غذایی سالمی است و خطر ابتلا به سرطان و بیماری‌های قلبی را کاهش می‌دهد، اما از آن‌جایی که این رژیم فاقد ویتامین B12 است، گیاه‌خواران می‌بایست با مکمل‌های حاوی B12 کمبود این ویتامین را جبران کنند. افرادی که از یبوست رنج می‌برند بر اثر استفاده بیش از حد از ملین‌ها به کمبود این ویتامین در بدن دچار می‌شوند. همچنین کاهش این ویتامین در بدن کودکان و سالمندان ممکن است موجب عدم جذب مواد مغذی دیگر شود.
عوارض کمبود ویتامین B12
عوارض کمبود ویتامین B12 عبارتند از: کم‌خونی، احساس ضعف و سستی و بی‌حالی، حواس‌پرتی، زوال عقل و عدم تمرکز، زخم دهان و زبان، کاهش وزن، اختلال در راه رفتن و بوی بد دهان. علائم حاد کمبود این ویتامین عبارتند از: توهم، افسردگی، از دست دادن حافظه و پارانویا. بسیاری از این علائم ممکن است ناشی از کمبود ویتامین دیگری هم در بدن باشد. کاهش ویتامین‌هایی چون B6، B2، B1 و ویتامین C نیز ممکن است باعث کج‌خلقی و افسردگی شود. این ویتامین‌ها به وفور در میوه‌ها، برنج قهوه‌ای، کلم بروکلی، جوانه گندم، کلم بروکسل و کلم برگ یافت می‌شوند.
کمبود ویتامین B12
کمبود این ویتامین یک خطر جدی برای سلامتی به شمار می‌آید. در حالت طبیعی بدن به میزان لازم این ویتامین را جذب می‌کند، اما مواردی مانند بیماری یا پیری ممکن است این ویتامین را به درستی جذب بدن نشود و بدن کمبود آن را احساس کند. کاهش وزن یکی از علائم کمبود این ویتامین است. در موارد شدیدتر عدم درمان ممکن است منجر به آسیب دائمی عصبی نیز بشود. مقادیر کافی این ویتامین برای حفظ سلامتی و کارکرد درست بدن بسیار ضروری است و فرد مبتلا به کمبود ویتامین B12 با دریافت کپسول یا تزریق عضلانی تحت درمان قرار خواهند گرفت.
تزریق ویتامین B12 و کاهش وزن
تزریق عضلانی این ویتامین به جذب بهتر آن کمک می‌کند. برخی از افرادی که از خستگی مزمن رنج می‌برند معتقدند که با تزریق این ویتامین کاهش وزن داشته‌اند، اما تزریق این ویتامین به طور مستقیم باعث کاهش وزن نمی‌شود. پس چه علتی باعث کاهش وزن این دسته می‌شود؟
ویتامین B12 باعث افزایش سوخت و ساز بدن می‌شود که این مساله به نوبه خود باعث کاهش وزن خواهد شد. این‌گونه افراد معمولاً کسانی هستند که تمایل به حفظ سلامتی و آگاهی از سلامتی بدن خود دارند، بنابراین رژیم‌های گیاه‌خواری یا تناسب اندام را رعایت می‌کنند. از طرفی کوبالامین باعث انرژی بخشیدن به بدن می‌شود و به این افراد انرژی لازم برای ورزش و فعالیت‌های بدنی و همچنین حفظ رژیم غذایی‌شان را می‌دهد. همچنین این ویتامین نقش مهمی در کاهش استرس و افسردگی دارد، یعنی باعث کاهش مواردی که ارتباط زیادی به افزایش وزن دارند می‌شود. در کنار منفعت‌های زیادی که دریافت این ویتامین برای بدن دارد، ممکن است برخی عوارض جانبی را برای برخی افراد که دارو یا مواد دیگری را همزمان مصرف می‌کنند یا دارای شرایط بدنی خاصی هستند به همراه داشته باشد. بنابراین حتما قبل از تزریق آن با پزشک مشورت کنید.
همچنین این ویتامین در رفع خستگی بدن و سرعت بخشیدن به متابولیسم نقش به سزایی دارد، زیرا این ویتامین در تولید گلبول‌های قرمز خون نقش داشته و گلبول‌های قرمز هم مسوول تولید هموگلوبین هستند، هموگلوبین هم اکسیژن را از ریه به سرتاسر بدن منتقل می‌کند.
رابطه کمبود ویتامین B12 و بیماری آلزایمر
پژوهش‌های اخیر نشان داده‌اند که 24 میلیون نفر از مردم سراسر جهان دچار بیماری زوال عقل هستند. نیمی از این تعداد از آلزایمر رنج می‌برند. از بین رفتن سلول‌های عصبی به مرور زمان باعث ضعف حافظه، اختلال تمرکز و تکلم می‌شود. پزشکان توصیه می‌کنند که با افزایش میزان مصرف ویتامین B12 میتوان خطر ابتلا به بیماری‌های مغزی را کاهش داد.
منابع غنی ویتامین B12
گوشت، مرغ، شیر و سایر محصولات لبنی، تخم‌مرغ، ماهی و … از منابع غنی این ویتامین هستند. از آن‌جا که محصولات حیوانی از منابع اصلی این ویتامین به شمار می‌روند، بنابراین افرادی که رژیم‌های گیاه‌خواری را انتخاب نموده‌اند باید توجه بیشتری به دریافت این ویتامین از طریق مکمل‌های غذایی داشته باشند و بی‌توجهی به این قضیه ممکن است موجب ضررهای جبران‌ناپذیری شود.
بولتن نیوز
