چرا در ماه رمضان، ضعف جسمانی بر بعضی از روزه داران غالب می شود و روزه گرفتن را برای انسان مشکل تر می کند. دلیل اصلی این امر این است که مواد غذایی مورد نیاز بدن، کاهش پیدا می کند. گاهی ندانسته به خاطر رژیم های غذایی اشتباهی که در ماه رمضان داریم، باعث می شود که تشنه تر شده و آب بیشتری از دست بدهیم. با کمی مطالعه و برنامه ریزی میتوانیم ماه رمضانی بدون دغدغه و مشکل را سپری کنیم.
روزه گرفتن در تابستان، با وجود گرما و ساعات طولانی برای تحمل گشنگی و تشنگی، کار روزه‌داران را سخت‌تر می‌کند.
ضعف جسمانی با نخوردن سحری
تا جای ممکن سحری را از وعده‌های غذایی ماه رمضان حذف نکنید. نتیجه نخوردن سحری عدم دریافت کربوهیدرات در طولانی‌مدت، اُفت قند خون، بی‌حالی، سردرد، ضعیف شدن اعصاب و… است.
ضعف جسمانی و دهیدراته شدن و کم آبی بدن
کم آبی بدن یک عارضه رایج در طی روزه داری است. چرا که بدن دفع آب و مایعات خود را در طی فرآیندهای تنفس، تعریق و ادرار ادامه می دهد. اگر قبل از شروع روزه به قدر کافی آب ننوشید خطر دهیدراته شدن بدن تان افزایش می یابد.
خطر دهیدراته شدن در افراد مُسن تر و افرادی که داروهای دیورتیک مصرف می کنند بیشتر است. اگر آب بدن کم شود، ضعف جسمانی بر روزه دار غالب می شود. در صورتیکه دچار سرگیجه شدید، بعد از افطار حتما مقدار کافی آب بنوشید.
خوردنی مناسب برای پیشگیری از ابتلا به دهیدراسیون بدن
- دوغ
- شیر
- آب‌میوه
- هندوانه
- خربزه
- هویج
- چغندر
- خیار
- کرفس
ضعف جسمانی در نوجوانان روزه دار
نوجوانانی که می خواهند روزه بگیرند، باید یک برنامه غذایی مناسب برای سحرشان داشته باشند. حتما سحری خود را کامل بخورند. یك روزه‌دار در طول روز با كمبود آب و نمك‌ها یا الكترولیت و قند مواجه است، بنابراین در هنگام افطار به نحو شایسته‌ای این كمبودها باید جبران شود. نان، پنیر، سبزی و مایعات، به همراه خرما بهترین افطار به شمار می‌رود و صرف شام به منظور جلوگیری از ولع بعد از افطار دو ساعت بعد توصیه می‌شود اما درمورد نوجوانان و افرادی كه تازه به سن تكلیف رسیده‌اند چون در دوران رشد هستند باید صرف افطار و شام توام صورت گیرد و غذا شامل مواد گوشتی، مرغ، ماهی، تخم مرغ، سالاد، ماست باشد.
جلوگیری از ضعف جسمانی با افطاری مناسب
- جلوگیری از خوردن آب زیاد موقع افطار
- خوردن آب ولرم در افطار به جای آب خنک و نوشابه
- کنترل بیش خواری موقع افطار با کشکش و خرما
- تنظیم قند خون با خوردن خرما موقع افطار 2-3 عدد
- مصرف چند لیوان آب بین افطار تا سحر
آیا ضعف جسمانی حاصل از روزه، عامل کم رونقی عبادت نمی‌شود؟
وقتی خداوند می فرماید: در ماه مبارک رمضان، خواب روزه دار به عنوان عبادت ثبت می شود، آیا این پروردگار کریم و بخشنده، روزه داری با ضعف جسمانی بنده اش را قبول نمی کند؟
اثر میوه و سبزی بر ضعف جسمانی
تأکید بر مصرف میوه‌ها و سبزیجات به خصوص در دوران روزه‌داری به این دلایل می‌باشد. سبزی‌ها و میوه‌های تازه به دلیل وجود فیبر از یبوست جلوگیری می‌کنند، همچنین میوه‌ها و سبزی‌ها به دلیل داشتن مواد معدنی بالا از ضعف شخص در طول دوره روزه‌داری جلوگیری می‌کند و به دلیل وجود آب در ساختار میوه‌ها و سبزی‌ها به رفع تشنگی هم کمک شایانی می‌کند.
توصیه می‌شود روزانه 5-3 واحد سبزی به صورت‌های مختلف و 4-2 واحد میوه در انواع مختلف استفاده شود. این واحدهای توصیه شده می‌تواند به عنوان مثال به ازای هر میوه بزرگتر 1 واحد منظور شود و برای میوه‌های کوچکتر نصف لیوان از اینگونه میوه‌ها یک واحد غذایی محسوب می‌شود.
آیا به جهت ضعف می‌توان از روزه گرفتن خودداری کرد؟
حضرات آیات امام خمینی، خوئی، تبریزی، فاضل، سیستانی، نوری: انسان نمی‌تواند برای ضعف روزه را بخورد؛ ولی اگر ضعف به قدری است که معمولاً نمی‌شود آن را تحمل کرد، خوردن روزه اشکال ندارد.
حضرت آیت‌الله مکارم: اگر ضعف به قدری است که تحمل آن بسیار مشکل است، می‌تواند روزه را بخورد و همچنین اگر خوف بیماری داشته باشد (می‌تواند روزه را بخورد).
حضرت آیت‌الله وحید: اگر ضعف به قدری است که برای روزه‌دار عرفاً قابل تحمل نباشد خودرن روزه اشکال ندارد.
آیا کارگران، کشاورزان به جهت گرمای زیاد می‌توانند روزه نگیرند؟
امام خمینی(ره): نمی‌توانند روزه بخورند و باید روزه بگیرند؛ ولی در بین روزه، اگر به حرج افتادند، افطار نمایند.
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای: اگر روزه را تا حدی ادامه دهد که تشنگی و گرسنگی برای او حرجی شود، افطار کند، فقط قضا دارد.
چند توصیه برای کاهش ضعف جسمانی در ماه رمضان
1- خوردن نمک زیاد و یا غذای شور در وعده سحر باعث تشنگی مفرط در طی روز خواهد شد.
2- هرچند که بسیاری از افراد چایی را از مایعات موثر در رفع تشنگی ماه رمضان می‌دانند، اما خوردن چایی، خصوصا چایی پررنگ، منجر به دفع شدن آب بدن می‌گردد.
3- میوه و سبزیجات پخته در ماه رمضان علاوه‌بر اینکه آب بیشتری را در بدن ذخیره خواهد کرد، جلوی نفخ معده بر اثر خوردن سبزیجات و میوه‌های خام را نیز خواهد گرفت.
4- اگر در ساعات اولیه صبح اندکی پیاده‌روی کنید، نه تنها منجر به کاهش وزن در ماه رمضان خواهد شد، بلکه قند خونتان را نیز تنظیم خواهید کرد.
5- در این ایام سعی کنید خوردن مواد سرخ‌شده را کاهش دهید تا کمتر تشنه شوید.
6- خوردن برخی غذاها مانند حلیم به این دلیل که دیرتر هضم می‌شوند جلوی گرسنگی زودهنگام را در این ماه می‌گیرند. موادی مانند گندم، جو و بادام نیز از این دسته‌اند.
7- اگر در این ماه دچار دردهای معده بر اثر اسید معده هستید، زردآلو و هلو بخورید.
8- خوردن غذاهایی با کالری منفی به دلیل اینکه انرژی بیشتری برای هضم غذا نیاز دارند، نتیجتا منجر به گرسنگی کمتر خواهند شد. این غذاها شامل کلم بروکلی، گل کلم، سیر، لوبیا سبز، آناناس، توت‌فرنگی، گوجه‌فرهنگی، طالبی، هلو و… می‌شود.
با انجام دادن این راهکارها می توانید تا حد زیادی از افت انرژی در خود جلوگیری کنید و دچار ضعف بدنی نشوید.
بیشتر بدانید:
آیا افرادی که به زخم معده مبتلا هستند نباید روزه بگیرند؟
گرد آوری تدوین فرزانه پاشایی
هرگونه استفاده با درج نام دکتر سلام مجاز می باشد.
