ممکن است این نیاز، ریشه در محرکهای اساسی بشر مثل تلاش برای زنده ماندن داشته باشد. اگر در برابر یک ببر تیز دندان و یا قبیله همسایه برنده نمی شدید، واقعا از دست می رفتید. شاید ببر تیز دندان الان منقرض شده باشد، اما احساس آن زیاد دور نشده است. میل شما به برنده شدن میتواند به مواد شیمیایی درون مغز شما به نام دوپامین مربوط باشد.
دوپامین مسئول احساس لذت است. وقتی بدن شما در بهترین حالت برای مسابقه گلف باشد، نه تنها احساس بالیدن به شما می دهد، همچنین محرکی است برای داشتن یک احساس خوب در ناحیه ای از مغز شما. حال جواب پرسش بالا که چرا احتیاج به برنده شدن داریم؟ شاید یکی از موارد زیر جواب شما باشد:
1- از آن یاد میگیریم
در کنار احساس لذت، برنده شدن میتواند اطلاعاتی را برای مرتبه بعد به شما بدهد. از طرف دیگر خود نمایی شکست رقیب، نه تنها باعث بروز سیگنال هایی در مغز مربوط به احساس لذت شما میشود، بلکه سیگنال های یادگیری را نیز در مغز شما خوب به کار می اندازد.
2- میدان های سیاسی
رشد و نمو دموکراسی ما در “رقابت” است. بحث انتخاب، به شدت مورد بحث و علاقه همه ماست و همه را درگیر میکند. اما نتیجه آن باعث میشود بیشتر افرادی که بازنده شده اند، محکم و مقید به کناری روند.
3- مناظره بزرگ
مناظره یک قسمت از زندگی است. برخی از محققان میگویند: “ما برای یادگیری و گرفتن تصمیمات مهم و بهتر در زندگی، مدام به عقب و جلو حرکت میکنیم”. از طرفی یک راه حل مدرسه ای میگوید: ما تا وقتی یک راه حل ممتاز نداشته باشیم، تا پایان حرکت نمی کنیم؛ یا اینکه : تا وقتی باهوشتر نیستیم کاری را انجام نمی دهیم. ما با مردم خسته کننده به روش تفکری خودمان جروبحث میکنیم: “ما آنقدر بحث میکنیم تا برنده شویم.”
4- برخی از ما طلب رقابت میکنند
بسیاری از افرادی که به نظر رقابتی می آیند به وسیله نیازشان به برنده شدن، تحریک میشوند؛ اما ممکن است ببینند که این یک شانس برای بهتر شدن است؛ آن هم به وسیله مقایسه خودشان با دیگران. از طرفی رقابت ممکن است کار را برای آنها سخت کند، ولی به نوبه خود باعث بیرون آمدن “بهترین” قسمت آنها میشود.
5- شکاف جنسیتی رقابتی
عموما مطالعات نشان می دهد که زنان مثل مردها رقابت نمیکنند. نه اینکه زنان از شکست بترسند، بلکه به این دلیل که مطالعات نشانگر این است که مردان کمی خودسر هستند. این تفاوت ممکن است چیز خوبی باشد. در یک مطالعه از 42 کشور، نشان داده شده است که در جوامعی که کمتر خوشحالند، هر دو جنس دارای رقابت بالا هستند.
6- برنده شدن از طریق دیگران
گاهی اوقات پیروزی یک تیم، توسط تشویق هوادارانش محرز میشود؛ فریادهای “ما پیروزیم“، باعث میشود تا تیم با تشویق هوادارانش دلگرم شده و تمام تلاش خود را به نمایش بگذارد.
7- بدشانسی مقام دوم
بعد از المپیک سال 1992 بارسلونا، محققان دریافتند که قهرمانانی که نفر سوم مسابقات شده و مدال برنز دریافت کرده اند، از نفرات دوم که مدال نقره دریافت کرده بودند خوشحالترند. نفرات دوم کمی احساس ضعف داشتند، چون فکر میکردند که یک شانس برای پیروزی به عنوان قهرمان جهان و کسب مدال طلا را از دست داده اند؛ ولی قهرمانان برنز، فقط فکر میکردند که موفق به کسب مدال شده اند.
8- حرکت نزولی در برنده شدن
اگر چنانچه در ورزشی درگیر شده اید که فقط در صورت برنده شدن، احساس خوبی نسبت به خود دارید، این کارتان به سلامت شما آسیب می زند. برای مثال انتخاب رقابتهای خیلی دورو سخت، میتواند برای شما خیلی سرگرم کننده نباشد، چون ممکن است ببازید، درنتیجه باعث پرخاشگری شما خواهد شد.
9- پیروزی بسیار زیاد
محققان مقیاسی را به نام “مقیاس نگرش رقابتی افراطی” (HCA)، درست کرده اند؛ آنها دریافته اند که افرادی که بسیار رقابتی کار میکنند، تمایل بیشتری به خودشیفتگی دارند، و همزمان با دیگر صفات شخصیتی منفی، زیاد هم قابل اعتماد نیستند. رقابت افراطی یک قسمت از زندگی امریکایی است.
10- وقتی والدین خیلی دور میشوند
وسواس برنده شدن، اغلب از طرف والدین می آید. شما به خوبی افرادی را که با صدای بلند در مسابقات زمان کودکیتان داد می زدند، می شناسید. مربیان میگویند: فشار والدین یک مشکل بزرگ است. یک پژوهش ملی از مربیان تنیس نشان داده است که 36 درصد از والدین واقعا با توسعه ورزش، به بچه هایشان صدمه می زنند.
11- یک چشم انداز کوچک
رقابت و میل به پیروزی میتواند شما را به سمت موفقیت رهنمون سازد؛ اما تنها تا “خیلی دور” می رود. یک نیاز غیرسالم برای برنده شدن میتواند بر شادی شما، سطح استرس و عزت نفس شما اثر بگذارد. در یک مطالعه نشان داده شده است، هنگامی که به بچه ها گفته میشود: “بهترین تلاشتان را انجام دهید و در جستجوی راههای تازه ای برای فعالیت های مطمئن باشید”، آنها بسیار باانگیزه تر از بچه هایی هستند که به آنها فقط گفته شده بود: ” باید تلاش کنید تا از بچه های دیگر بهتر باشید.”
12- رقابت در برابر همکاری
این ممکن است ایده خوبی باشد که بچه ها را به همکاری با یکدیگر و برای رسیدن به هدف مشترک هدایت کنیم، تا اینکه به آنها بگوئیم یکی در برابر دیگری بایستد. بچه ها وقتی با هم کار میکنند احساس بهتری دارند و برای عزت نفس آنها خوب است.
13- اشاره غیر رقابتی
افرادی که زیاد نگران برنده شدن نیستند، شاید بهتر باشند. رقابت ممکن است بهترین قسمت ما را بیرون بیاورد، و پیروزی نیز احساس خوبی است؛ اما همکاری میتواند به ما کمک کند تا ارتباط بهتری داشته باشیم، به دیگران بیشتر اعتماد کنیم و افرادی را که متفاوت هستند قبول کنیم.
برگردان: سیما آزاد فلاح
بازنویسی: فرزانه پاشایی
هرگونه استفاده با درج نام دکتر سلام و با لینک دهی مستقیم مجاز می باشد.
بیشتر بخوانید:
اهمیت خودکنترلی در رسیدن به موفقیت