ریاضی یکی از اصلی ترین دروس در تمام مقاطع تحصیلی است و تا انتهای عمر همراه شما خواهد بود. افراد بسیاری هستند که در یادگیری درس ریاضی با مشکل مواجه هستند و نمی توانند به خوبی درس ریاضی را درک کنند. این مشکل را می توان نوعی بیماری نامید که به آن اختلال ریاضی می گویند. در ادامه شما را با روش هایی برای درمان این اختلال و همچنین تقویت یادگیری آشنا خواهیم کرد. با دکتر سلام همراه باشید.

اختلال یادگیری ریاضی

اختلال یادگیری ریاضی یک از انواع اختلالات یادگیری است. اختلال یا ناتوانی یادگیری در مورد ناتوانی های ویژه دانش‌آموزانی به کار می‌رود که از لحاظ میزان هوش و سلامت جسمانی نرمال بوده ولی در یادگیری موضوع درسی خاصی مانند خواندن یا محاسبات ریاضی دچار اشکال هستند و معمولا این مشکل به حدی است که در تحصیل و زندگی روزمره مرتبط با مهارت‌های ریاضی ایجاد اختلال کرده است. در این مبحث به معرفی ناتوانی یادگیری ریاضی می‌پردازیم.

اختلال در ریاضیات اساساً عبارت است از ناتوانی در انجام مهارتهای مربوط به حساب با توجه به ظرفیت هوشی و سطح آموزشی که از کسی انتظار می رود. مهارتهای مربوط به حساب از طریق آزمونهای میزان شده فردی ارزیابی می شود. فقدان توانایی مورد انتظار در ریاضی با عملکرد تحصیلی با فعالیتهای روزمره تداخل می کند، و مشکلات مربوط به آن دامنه وسیعی را دربر خواهد گرفت. اصطلاحات قبلی برای این اختلال عبارتند از: سندروم گرستمن، محاسبه پریشی، اختلال مادرزادی در حساب، ناتوانی در حساب و اختلال رشدی در حساب، اختلال در ریاضیات تا سال 1980 به عنوان یک اختلال روان پزشکی شناخته نمی شد، با انتشار سومین ویرایش راهنمای آماری و تشخیصی در سال 1980، این اختلال به عنوان یک مشکل روان پزشکی طبقه بندی شد. به طور کلی تخریب چهار گروه از مهارتها در اختلال ریاضیات مشخص شده است.

1. مهارتهای زبان (مثل فهمیدن و نام بردن اصطلاحات ریاضی، فهمیدن و نام بردن اعمال و مفاهیم ریاضی و تبدیل آنها به نمادها)
2. مهارتهای ادراکی ( مثل شناخت و خواندن نمادهای عددی یا نشانه های حسابی و گروه بندی ارقام)
3. مهارتهای ریاضی (مثل رعایت مراحل ریاضی، شمارش و یادگیری جدول ضرب)
4. مهارتهای مربوط به توجه (مثل کپی کردن درست ارقام، به خاطر سپردن ارقام انتقال داده شده )

علل بروز این اختلال کدامند؟

1. حافظه:

مشکلات حافظه ای ممکن است عملکرد ریاضی کودکان را به چند شکل تحت تاثیر خود قرار دهد. موارد زیر نمونه هایی از این نوع می باشند:

کودک ممکن است دارای مشکلات حافظه ای باشد که با توانایی به یاد آوردن اعمال اصلی ریاضی تداخل می نماید.

در کلاس های بالاتر ممکن است مشکلات حافظه ای، توانایی کودک را در یادآوری مراحل مورد نیاز حل مسئله های سخت تر، مراحل حل معادلات جبری و یا معانی علائم خاص (مثل į، S، ؟،) تحت تاثیر خود قرار دهد. ممکن است آموزگار فرزند شما بگوید او دیروز این مسائل ریاضی را می دانست ولی به نظر نمی رسد بتواند امروز آنها را به یاد آورد.

هنگام کمک به فرزند خود در انجام تکالیف ریاضی، ناتوانی او در به خاطر آوردن روش حل مسئله ای که همان روز در مدرسه تدریس شده، ممکن است شما را متعجب سازد.

2. رشد شناختی:

دانش آموزان دارای ناتوانی ریاضی در اثر تاخیر در رشد شناختی دچار مشکلاتی می شوند که مانع یادگیری و پردازش اطلاعات می شود. ممکن است این امر مشکلاتی را در موارد زیر ایجاد نماید:

درک صورت مسئله ریاضی

درک نظام های عددی

به کارگیری شیوه های موثر شمارش

3. مشکلات بینایی ـ فضایی:

ممکن است مشکلات بینایی ـ فضایی با توانایی کودکان در حل درست مسئله های ریاضی تداخل پیدا کند. موارد زیر نمونه هایی از مشکلات بینایی ـ فضایی می باشند.

مشکل درج نامرتب اعداد در ستون ها جهت محاسبه

مشکلات مربوط به ارزش مکانی اعداد که دربرگیرنده درک دستگاه ده دهی است.

مشکل درک نقشه ها و هندسه

تعدادی از کودکان نمی توانند با دیدن یک شکل هندسی آن را به صورت یک طرح همبسته به ادراک درآورند. برای این کودکان یک مربع به صورت یک شکل مربع ظاهر نمی شود، بلکه آن را به صورت چهار خط ناپیوسته یا شش ضلعی و یا حتی شکل یک دایره تصور می کنند.

تعدادی از کودکان در ادراک بصری علائم اعداد دچار اشکال هستند. به عنوان مثال در تشخیص جهت دندانه 2 و 6 دچار اشتباه می شوند و 7 و 8 را با هم مخلوط می کنند یا 4 و 6 را نیز ممکن است گاهی به جای هم به کار ببرند. به لحاظ ناتوانی در درک کامل اشکال و به سبب اختلال در درک روابط فضایی و داوری درباره این روابط کودکان مذکور نمی توانند صور هندسی، اشکال اعداد و یا حروف را به نحو مطلوب کپی نمایند.

روش هایی برای درمان اختلالات یادگیری

1. انجام بازی‌های ریاضی: بازی‌های ریاضی که مفاهیم و تمرین‌ها را مرور می‌کنند، مفید هستند. زیرا در هنگام انجام بازی‌ها، کودکان همه چیز را لمس می‌کنند. ریاضیات لمسی یک روش خوب برای تدریس مفاهیم پایه (جمع، تفریق، ضرب و تقسیم) به کودکان است. روش لمسی، حتی برای کودکانی بدون ناتوانی ریاضی نیز، سودمندتر از سایر روش‌ها است.

2. استفاده از روش‌های دیداری: به دانش آموزان کمک کنید تا مسائل ریاضی را مجسم کنند. این روش‌ها شامل چیزهای ساده‌ای مانند کشیدن یک شکل یا نمودار می‌شود. کودکان را وادار کنید تا به تصاویر، نمودارها یا شکل‌های ارائه شده در کتاب توجه کنند. پیش از این که شروع به حل مسئله کنید، شکل‌ها را با صرف وقت برای دانش آموزان توضیح دهید.

3. کودک دارای اختلال یادگیری ریاضی را تشویق کنید که مسئله را با صدای بلند بخواند.

4. مثال‌هایی از مسائلی که پیش‌تر حل شده‌اند به کودک بدهید و از او بخواهید که در مورد مثال‌هایی از زندگی واقعی فکر کند.

5. برای این که کودک بتواند اعداد را به طور مرتب و درست روی خطوط نگه دارد، بهتر است که از کاغذ گراف استفاده کند.

نوع آموزش تاثیر بسیار زیادی را در یادگیری دانش آموز دارد. برخی دانش آموزان عادت دارند تا پس از درس دادن توسط معلم در خانه درس را مرور کنند و آنرا یاد بگیرند؛ اما تعداد بسیاری از دانش آموزان می بایست ابتدا درس را سر کلاس یاد بگیرند و یک نفر می بایست درس را برای آنها تفهیم کند؛ نحوه آموزش تاثیر بسیار زیادی در یادگیری افراد دارد.
برای آموزش مفاهیم ریاضی به کودکان باید مراقب رشد زیرساخت ها و سازمان های کیفی ذهن (ساختارهای رشد شناختی) آنان بود. به سخن دیگر، کودک باید پایه های اساسی لازم و پیش نیاز برای درک مفاهیم ریاضی را کسب کرده باشد تا بتواند به استدلال بپردازد، در غیر این صورت، یاد گیری کودک از مفاهیم به صورت “طوطی وار” یا “از بر کردن” انجام می شود. برای مثال، در آموزش جمع و تفریق، کودک باید به تساوی جزء به جزء یا ادراک تک رابطه ای (تناظر یک به یک)، مفهوم عدد و نیز نگهداری ذهنی عدد رسیده باشد.
دقت شود در آموزش ریاضی، کودکان بیش از آنکه “مصرف کننده” یا “از برکننده” ساخته های فکری بزرگترها باشند، فرصت درک و کشف رابطه های ریاضی را داشته باشند. برای مثال، معمولاً کودکان می توانند به آموزش معلم در ریاضیات گوش دهند و آنچه او تدریس کرده را بیان کنند، اما این امر نشان دهنده یاد گیری واقعی آنان از مفاهیم بیان شده نسیت. معلم باید از کودکان بخواهد که چگونگی استدلال خود را برای حل مسائل با صدای بلند بیان کنند تا از درستی تفکر آنان و وجود پایه های ذهنی لازم اطمینان حاصل کند.
یکی از مهم ترین عوامل در یادگیری دانش آموزان معلمان هستند. معلم در ایجاد فضای مناسب برای یادگیری نقش بسزایی دارد. روش فعال در آموزش یکی از موثر ترین متد های آموزشی است که خود دانش آموز در آن نقش ایفا کننده دارد؛ این روش باعث می شود تا دانش آموز در بطن موضوع قرار گیرد.

معلمان باید با فعالیتهای مناسب بتوانند بین آنچه معلم تدریس می کند، آنچه در کتاب آمده است و آنچه خود عملاً انجام می دهند و دریافت می نمایند، ارتباطی منطقی و اصولی است.


در این باره بیشتر بخوانید: چرا عده ای در فراگیری و آموزش ریاضی مشکل دارند؟


هرگونه کپی برداری با درج نام دکتر سلام و لینک دهی مستقیم مجاز است.