هر سال وقتی به فصل سرما می رسیم، شایع ترین بیماری که در کمین افراد جامعه است، سرماخوردگی می باشد. با اینکه برخی اوقات تلاش های ما برای پیشگیری از مبتلا شدن به سرماخوردگی بی تاثیر است ولی با آگاهی برخی از نکات می توانید در فصل سرما از ابتلا به سرماخوردگی جلوگیری کنید.
هر سال با شروع فصل سرما شاهد شیوع سرماخوردگی در بین افراد جامعه هستیم. هرچند گاهی تلاش ما برای جلوگیری از ابتلا به این بیماری بی‌اثر است اما دانستن نکات کوچک و آگاهی از درمان این بیماری خالی از لطف نیست. چه بسا رعایت همین نکات تا پایان فصل سرما ما را از این بیماری مصون دارد. معاون فنی مرکز بهداشت استان زنجان اظهار می‌کند: هر چند سرماخوردگی و آنفلوآنزا تشابهات زیادی از لحاظ علائم بالینی دارند اما به طور کلی با هم تفاوت دارند و مردم نباید این دو بیماری را اشتباه بگیرند. سرفه، عطسه، آبریزش بینی و چشم و درد عضلانی از ویژگی‌های مشترک این بیماری‌هاست اما مهم‌ترین تفاوت آنها «تب» است كه در آنفلوآنزا معمولاً بالای 38 درجه است اما در سرماخوردگی به ندرت شاهد تب هستیم. همچنین درد عضلانی و سردرد در آنفلوآنزا شدید است اما در سرماخوردگی شدت این دردها کمتر است.
پیشگیری از سرما خوردگی
«خدیجه ابراهیم‌خانی» از پیشگیری می‌گوید و می‌افزاید: احتمال ابتلا به این بیماریها در مناطق معتدلی مانند استان زنجان با شروع فصل پاییز وجود دارد و چون مردم بیشتر در فضاهای بسته فعالیت دارند و فاصله بین افراد کم است و تهویه مناسبی در خانه‌ها وجود ندارد احتمال شیوع این بیماریها بیشتر می‌شود. همچنین افرادی که دچار سرماخوردگی هستند به دلیل ترشحاتی که به دنبال عطسه از دهان یا بینی‌شان ایجاد می‌شود باعث انتقال این بیماری می‌شوند. بهتر است این افراد به هنگام سرفه یا عطسه از دستمال کاغذی یا از چین آرنج استفاده کنند که دست‌شان آلوده نشود زیرا تماس دست آلوده با سطوح دیگر منجر به انتقال آلودگی می‌شود.
اجتناب از دست دادن با فرد بیمار، شستن دست‌ها به طور منظم و اصولی بین 25 تا 30 ثانیه، مصرف ماسک برای اطرافیان بیمار ، رعایت فاصله یک متری از بیمار و جدا کردن ظروف فرد بیمار از نکات مهم برای جلوگیری از شیوع این بیماری است. وی استفاده از مرکبات به دلیل وجود ویتامین C ، شغلم، پیاز، سیر، دمنوش‌ها و غذاهایی مانند سوپ را برای پیشگیری توصیه می‌کند و ادامه می‌دهد: در کنار تغذیه، استراحت عامل مهمی در فرآیند بهبود است.
واکسن آنفلوآنزا
ابراهیم خانی می‌گوید: واکسن آنفلوآنزا معمولاً برای کودکانی که از لحاظ سیستم ایمنی بدن ضعیف هستند، افرادی که بیماری‌های مزمن مانند آسم، برونشیت، بیمارهای قلبی، دیابت و سرطان دارند و افرادی که بالای 50 سال هستند تجویز می‌شود همچنین خانم‌های باردار میتوانند از آن استفاده کنند. بهترین زمان برای تزریق واکسن آنفلوآنزا از اواخر شهریور تا اوایل آذر است. معاون فنی مرکز بهداشت بر این باور است افرادی مانند کادر درمانی، بهداشتی یا کارکنان دامپزشکی و یا معلولان در بهزیستی و کسانی که در خانه سالمندان به سر می‌برند بیشتر در معرض خطر ابتلا به این بیماری هستند و بهتر است از این واکسن استفاده کنند. وی می‌افزاید: به افراد خارج از گروه‌های گفته شده که قصد تزریق این واکسن را دارند توصیه می‌شود این کار را با مشورت پزشک انجام دهند.
معاون فنی مرکز بهداشت ادامه می‌دهد: اگر در سال جدید نوع آنفلوآنزا تغییر کند یا انواع جدید یا شدیدتر شایع شود، حتی با وجود این واکسن از ابتلا به بیماری پیشگیری نمی شود.
مرگ و میر نداریم
ابراهیم خانی با اشاره به اینکه در سال گذشته مرگ و میری بر اثر آنفلوآنزا نداشته‌ایم، می گوید: زائرینی که در این ایام به مناسبت اربعین امام حسین (ع) از کشور خارج می‌شوند، اگر پس از بازگشت هرگونه علائم از قبیل سرفه،عطسه و آبریزش بینی و چشم داشتند، برنامه دید و بازدیدشان را به ویژه با افراد مسن و یا کسانی که بیماری خاص دارند محدود کنند. دست دادن و روبوسی به هیچ عنوان توصیه نمی‌شود. بهتر است درصورت وجود مشکلات خاص با هیچ فردی دیدار نداشته باشند.
افراد زیادی در سال گذشته بر اثر تماس با زائرینی که از این سفر بازگشته بودند به این بیماری ها مبتلا شدند. این کارشناس بهداشت مصرف بی‌رویه آنتی‌بیوتیک‌ها را در سرماخوردگی مضر می‌داند و می‌گوید: مصرف بی‌رویه این آنتی‌بیوتیک‌ها نوعی مقاومت دارویی ایجاد می‌کند که باعث ضعف سیستم ایمنی بدن می‌شود. سرماخوردگی یک بیماری «خودمحدود شونده» است و بعد از مدتی‌خودش را با مراقبت کنترل می‌کند و بهبود می‌دهد. هرچند بیماران براین باورند که با تجویز آمپول‌هایی مانند «پنی‌سیلین» یا «دگزامتازون» زودتر بهبود می‌یابند، اما باید بدانند «کورتون» موجود در «دگزامتازون» عوارض بسیاری دارد که استفاده از آن فقط با تشخیص پزشک صحیح است. برای درمان بیماری آنفلوآنزا در موارد خاص و شدید از قرص‌هایی مانند «اوسلتامیویر» با تشخیص و تجویز پزشک استفاده می‌شود.
خود مراقبتی
معاون فنی مرکز بهداشت استان از طرح «خودمراقبتی» می‌گوید: از سال گذشته در راستای اجرای طرح تحول نظام سلامت، طرحی با عنوان طرح «خودمراقبتی»اجرایی شده است که در حال حاضر مراقبت‌های فعالی در مراکز بهداشتی درمانی برای تمامی افراد جامعه انجام می‌شود. در این طرح که با مشارکت خانواده‌ها انجام می‌شود، یکی از اعضای خانواده با به همراه داشتن کارت ملی اعضای خانواده برای تشکیل پرونده الکترونیک به نزدیک‌ترین مرکز بهداشتی درمانی محل زندگی مراجعه می‌کند. از هر خانواده فردی داوطلب که حداقل ٨ کلاس سواد داشته باشد به عنوان «سفیر سلامت» آن خانواده انتخاب می‌شود.
سپس آموزش‌هایی به این افراد داده می‌شود و کتابی تحت عنوان «خودمراقبتی در ناخوشی‌های جزئی» در اختیارشان گذاشته می‌شود. این کتاب دارای فصل‌های مختلفی از جمله عناوین بیماری‌های مربوط به مادران و نوزدان، کودکان، نوجوانان، بزرگسالان و سلامت روانی است. افراد با استفاده از این کتاب که با زبانی ساده و کاربردی تالیف شده است، میتوانند خوددرمانی با اصول مجاز انجام دهند.
«خدیجه ابراهیم خانی» در ادامه با بیان اینکه در حال حاضر 24 هزار و 500 سفیر سلامت خانوار آموزش دیده‌اند، می گوید:این افراد میتوانند سوالات خود را به طور اختصاصی با ما مطرح کنند. سفیران سلامت افتخاری میتوانند ٥ خانواده را تحت پوشش قرار دهند. در نظر داریم این طرح را در مدارس، دستگاه‌ها و ارگان‌ها اجرایی کنیم .
ابراهیم خانی اجرای این طرح را در راستای کاهش هزینه‌های درمان و مراجعه نکردن در موارد غیرضروری موثر می‌داند و می‌گوید: با اجرای این طرح، خانواده‌ها از جهتی خودکفا می‌شوند و امیدواریم نتایج خوبی در این زمینه حاصل شود.
وی ادامه می‌دهد: طی تحقیقاتی که در انگستان انجام شده است20 درصد از مراجعه به پزشکان بر اثر ناخوشی‌های جزئی بوده است که در اصل نیازی به این مراجعات نیست. از طرفی نیمی از کسانی که به پزشک مراجعه کرده‌اند نیازی به دارو ندارند و میتوانند با خود مراقبتی درمان شوند. نتایج به عمل آمده از این تحقیق نشان می‌دهد پس از تدوین و استفاده از کتاب خودمراقبتی، حدود 50 درصد از مراجعان به پزشک در انگلستان کم شده است.
منبع: همشهری
