یائسگی معمولا در سنین بین 40 و 58 سالگی در خانم ها اتفاق می افتد و به معنای توقف چرخه تخمک گذاری خانم هاست. هنگامی که یک خانم وارد مرحله یائسگی می شود، علائم مختلفی مانند گرفتگی، سردرد، اختلالات خلقی، اضطراب، درد مفاصل، اختلالات خواب و … را تجربه می کند.

آیا سردرد نشانه یائسگی است؟

سردرد می تواند ماهیت متغیری داشته باشد. آنچه باعث سردرد یک فرد می شود می تواند درد شخص دیگری را درمان کند. به عنوان مثال، شکلات و کافئین بسته به فرد می توانند اثرات متفاوتی داشته باشند. همین امر در مورد هورمون ها نیز صادق است.

بسیاری از زنانی که از سردردهای هورمونی رنج می برند این درد در دوران یائسگی تسکین می یابد. زنان دیگر ممکن است پس از رسیدن به این مرحله از زندگی متوجه افزایش سردردهای خود شوند. به گزارش هلث لاین، در اینجا به ارتباط بین سردرد و یائسگی پرداخته می شود و نکاتی برای کمک به بهبود کیفیت زندگی ارائه می شود.

درک یائسگی

یائسگی به عنوان پایان رسمی باروری زنان شناخته می شود. یائسگی فرایندی کاملا طبیعی است که به طور عمومی در سنین 45 تا 55 سالگی رخ می دهد. هنگامی که به مدت یک سال بدون هیچ دلیل واضح دیگری پریود نشوید یعنی در حال ورود به دوران یائسگی هستید. زمان منتهی به یائسگی دوران پیش یا قبل از یائسگی نامیده می شود. این امر می تواند ماه ها یا حتی سالها طول بکشد. یائسگی با تعدادی از علائم مختلف همراه است که شامل:

خشکی واژن

گرگرفتگی

عرق شبانه

تغییرات خلق و خوی

نازک شدن مو

افزایش وزن

هرچند بعید به نظر می رسد یک چرخه قاعدگی کاملا طبیعی تا روزی که قاعدگی به طور کامل متوقف شود، وجود داشته باشد. اغلب اوقات فرد چند ماه یک دوره عادی را تجربه می کند و ماه های دیگر از دست دادن قاعدگی را تجربه می کند که این به  دلیل نوسانات هورمونی در بدن است.

با نزدیک شدن به دوران یائسگی سطح استروژن به طور کلی کاهش می یابد، اگرچه این عارضه ممکن است به صورت نامنظم اتفاق بیفتد، همچنین بدن پروژسترون و تستوسترون کمتری نسبت به سال های گذشته تولید می کند. این نوسانات هورمونی می تواند روی سردرد تاثیر بگذارد.

یائسگی چگونه می تواند بر سردرد تاثیر بگذارد؟

یائسگی به طرق مختلف بر سردرد تاثیر می گذارد. تاثیرات آن برای هر زنی متفاوت است، بنابراین احتمال می رود زنان تغییرات مشابه دیگری را تجربه نکنند.

اگر سردردها ماهیتی هورمونی دارند ممکن است بعد از یائسگی تسکین پیدا کنند. این امر یعنی سردردها کمتر شوند یا از شدت آنها کاشته شود زیرا سطح هورمون پس از قطع کامل قاعدگی با نوسان کمی در سطح پایینی می ماند.

از سوی دیگر، برخی از زنان در دوران یائسگی دچار سردردهای مکرر یا بدتر می شوند. حتی ممکن است زنانی که هرگز با سردردهای هورمونی مشکلی نداشته اند در این مدت دچار سردرد شوند.

بر اساس اظهارات برخی کارشناسان حتی زنانی که میگرن را تجربه می کنند، اغلب تشدید سردردهای خود را در دوران یائسگی گزارش می دهند. این امر به ویژه در مورد زنانی صادق است که قبلا در دوران قاعدگی و تخمک گذاری سردرد را تجربه کرده اند.

میگرن به عنوان یک زیرگونه سردرد به طور معمول ناتوان کننده ترین در طبیعت محسوب می شود. میگرن با درد ضربان دار در یک طرف سر و حساسیت نسبت به نور یا صدا مشخص می شوند.

خروج استروژن یک محرک رایج است به همین دلیل سردرد در دوران قاعدگی بدتر می شود. همان هورمون یا فقدان آن که در برخی از زنان میگرن را پس از دوران یائسگی تسکین می دهد می تواند باعث سردردهای بیشتری در ماه های منتهی به آن شود.

سطح هورمون هایی مانند استروژن و پروژسترون در دوران یائسگی کاهش می یابد. این کاهش همیشه سازگار نیست، بنابراین زنانی که سردردهای مربوط به چرخه قاعدگی ماهانه خود را تجربه می کنند ممکن است در طول دوران یائسگی دچار سردردهای بیشتری شوند، همچنین تجربه سردردهای شدیدتر در این مدت معمول است.

سردرد از جمله مسائل مهمی است که برخی از خانم ها در این مرحله از زندگی آن را تجربه می کنند. در تحقیقات جدید مشخص شده که بروز سردردهای بدون سابقه در سنین نزدیک به یائسگی می تواند نشانه ای از شروع این مرحله باشد. در صورت تداوم سردرد یا افزایش شدت آن، باید به پزشک مراجعه شود.

یائسگی و سردرد‌ها

درست است که این مورد از اولین علائم نیست ولی در بین زنان شایع است. تحقیقات افزایش نرخ سردردهای میگرنی را در ارتباط با هورمون‌ها نیز در این دوره نشان داده‌اند. اگرچه سردرد عوامل مختلفی دارد اما در مراحل اولیه یائسگی، سردردها بیشتر و شدیدتر است و علت اصلی آن کاهش استروژن است.

این سردردها معمولاً از دوران پیش از یائسگی شروع می‌شود و بسته به افراد، با ورود به مرحله‌ی یائسگی می‌تواند ملایم‌تر گشته یا افزایش یابد. بر اساس تحقیقاتی که اخیراً در این زمینه انجام شده است شاید سردردها نشانه‌ی شروع یائسگی باشند ولی چون فقط ۱۰% دلایل شروع سردردها مشخص است، سخت به نظر می‌رسد تا بتوان از این نشانه‌ استفاده‌ای کرد.

زمان مراجعه به پزشک

بیشتر سردردها قابل تسکین با مسکن‌های بدون نیاز به نسخه می‌باشد؛ اگر درد متوقف نشد یا بدتر هم گشت، به نظر می‌رسد وقت دیدن دکتر است! اگر سردردها به حدی برسد که فعالیت‌های روزانه مختل شود مراجعه به متخصص ضروری به نظر می‌رسد.

در صورت مشاهده‌ی هر یک از علائم زیر باید به پزشک مراجعه شود:

– سردردهایی که پس از آسیب به سر شروع می‌شوند.

– انواعی از سردردها همراه با قرمز شدن چشم

– سردردهایی با سرفه یا حرکت کردن بدتر می‌شوند.

– سردردهایی که با تب، سرگیجه و یا کاهش حافظه همراه اند.

– سردردهایی که علائم عصبی دیگری نیز با آن‌ها همراه می‌شوند؛ اختلال در بینایی و تکلم، ضعف، بی‌حسی و…

– سردرد بعد از هورمون‌ درمانی

پیشگیری و درمان

1- استامینوفن، آسپیرین، ایبوپروفن و ناپروکسن داروهای رایجی هستند که نیاز به نسخه نداشته و به صورت معمول برای درمان سردرد استفاده می شوند.

2- فعالیت های کاهنده استرس مانند یوگا و مدیتیشن نیز در رفع سردرد مؤثرند.

3- استفاده از کیسه یخ باعث تسکین درد می شود.

4- در برخی موارد نیز از درمان های هورمونی برای رفع این مشکل استفاده می شود.

5- برای برخی افراد نیز غذاهای کافی و حفظ آب بدن ضروری است.

میگرن در یائسگی

سردرد های میگرنی به صورت درد های ضربه ای و تپش دار در نقطه ای از سر توصیف می شود و معمولا نیمی از مغز را در بر می گیرد. مدت زمان این درد بین 4 تا 72 ساعت است و زندگی فرد را مختل می کند.

اکثر بانوان مبتلا به میگرن ادعا می کردند که شدت و میزان سردرد ها در در دوران پیش از یائسگی و یائسگی افزایش پیدا می کند. تحقیقات اخیر نشان می دهد که این گفته صحت دارد و میزان افزایش بین 50 تا 60 درصد است. محققان بر این باورند که کاهش سطح هورمون استروژن علت اصلی این موضوع است.

عوامل افزایش دهنده میگرن

افراد مبتلا به میگرن نسبت به صدا و نور حساس می شوند و بیماری آنان با این دو عامل افزایش می یابد. رژیم غذایی، استرس و تغییرات هورمونی در میزان و شدت این بیماری نقش مهمی دارد.

کاهش درد میگرن

معمولا به این افراد توصیه می شود که برای کاهش این اثرات، از کارهای زیر استفاده کنند:

– ورزش منظم

– برنامه غذایی سالم

– کاهش تنش های روحی

– استفاده از مکمل های کلسیم و ویتامین D

با توجه به تحقیقات انجام شده در مؤسسه سلامت هاروارد، حدود 95 درصد از سردردها به دلیل مسائل روزمره ای مانند استرس، خستگی، تغییرات آب و هوا و … رخ می دهند. با توجه به علت سردرد، علائم، شدت و عوارض آن متفاوت است. برخی از سردردها را می توان با تغییر در شیوه زندگی یا مصرف دارو درمان کرد و در برخی موارد نیز درمان سردرد بسیار دشوار است.

بیشتر بخوانید:

چگونه علت سر دردهایمان را تشخیص دهیم؟

درمان سر درد های میگرنی

راه حل رفع سر درد در خانه

 

آیا این یعنی هورمون درمانی روی سردرد تاثیر می گذارد؟

پزشک ممکن است نوعی درمان جایگزینی هورمون (HRT) را برای درمان گرگرفتگی یا سایر علائم مربوط به یائسگی تجویز کند. نحوه تاثیر این درمان بر سردرد منحصر به فرد خواهد بود یعنی می تواند به میگرن کمک کند یا باعث تشدید آن شود.

در صورتی که تحت درمان جایگزینی هورمون قرار دارید و متوجه شدیدتر شدن سردرد شده اید باید به پزشک خود اطلاع دهید. وی ممکن است از شما بخواهد به جای آن یک وصله پوست استروژن امتحان کنید. وصله های استروژن احتمال می رود کمتر از سایر انواع HRT باعث ایجاد سردرد شوند، همچنین پزشک گزینه های درمانی دیگری را پیشنهاد دهد.

نحوه پیشگیری یا کاهش سردرد

تعدادی از داروها می توانند به درمان یا حتی پیشگیری از میگرن کمک کنند. برخی از آنها بدون نسخه در دسترس هستند در صورتی که برخی دیگر نیاز به تجویز پزشک دارند. تغییر رژیم غذایی و شیوه زندگی نیز ضمن کمک به کاهش تعداد سردردها علائم را کاهش می دهد.

تغییر رژیم غذایی

آنچه می خورید می تواند تاثیر زیادی بر سردرد داشته باشد. به خاطر داشته باشید آنچه باعث سردرد می شود برای شخص دیگری یکسان نخواهد بود. به همین دلیل بهتر است یک دفتر یادداشت غذایی داشته باشید تا مشخص شود چه عواملی در بروز سردرد تاثیر دارند.

هنگامی که دچار سردرد می شوید، آنچه را که ساعت ها قبل خوردید بنویسید. با گذشت زمان این در یافتن الگوهای غذایی کمک می کند. در صورت دستیابی به الگوی غذایی باید مصرف موارد تاثیرگذار روی سردرد را محدود کنید. از این طریق می توان دریافت حذف این رژیم غذایی روی سردرد تاثیر دارد یا خیر. محرک های رایج رژیم غذایی عبارتند از:

الکل به ویژه شراب قرمز

پنیرهای قدیمی مانند پارمزان

کافئین

شکلات

محصولات لبنی

ورزش

فعالیت منظم بدنی ممکن است به جلوگیری از سردرد کمک کند. سه تا چهار بار در هفته 30 دقیقه ورزش را هدف قرار دهید. کلاس های اسپینینگ یا شنا دو انتخاب عالی محسوب می شوند. پیاده روی نیز گزینه خوبی برای انجام آسان و قابل دسترس است.

مهم تعهد به انجام فعالیت های خود است، اجازه  دهید بدن به تدریج گرم شود. تغییر سریع به سمت یک تمرین با شدت بالا می تواند در واقع باعث ایجاد سردرد شود.

طب سوزنی

طب سوزنی به عنوان یک نوع داروی جایگزین از سوزن های نازک برای تحریک مسیرهای انرژی بدن استفاده می کند. طب سوزنی از طب سنتی چینی نشات می گیرد و برای درمان انواع مختلف دردها استفاده می شود. نظرات در مورد اثربخشی آن متفاوت است، اما خود فرد متوجه می شود برای وی موثر بوده است یا خیر.

رفتار درمانی

درمان های بیوفیدبک و آرامش به عنوان دو نوع درمان رفتاری به برخی از افراد در مقابله با سردردهای شدید کمک می کنند. این موارد از تکنیک های مختلف برای کنترل نحوه واکنش فیزیکی بدن نسبت به استرس، تنش عضلانی و حتی درد استفاده می کنند.

رفتار درمانی شناختی کمی متفاوت است. رفتار درمانی شناختی تکنیک های کاهش استرس و نحوه برخورد بهتر با عوامل استرس زا یا درد را آموزش می دهد. اغلب توصیه می شود رفتار درمانی شناختی را با بیوفیدبک یا آرامش درمانی برای بهترین نتایج ترکیب کنید.

مصرف مکمل

مصرف برخی مکمل های غذایی در محدود کردن دفعات سردرد موفقیت هایی را نشان داده اند. ویتامین B2 و منیزیم بهترین گزینه برای پیشگیری از سردرد باشند. ویتامین D و کوآنزیم Q10 نیز گزینه های مفیدی محسوب می شوند. قبل از افزودن این موارد به رژیم غذایی باید با پزشک خود مشورت کنید تا مطمئن شوید هیچ ریسک غیرضروری انجام نمی دهید.

کاری که اکنون می توانید انجام دهید

با وجودی که تضمین نمی شود، اما یائسگی می تواند بسیاری از زنان را از شر سردرد پس از متوقف شدن رسمی نورد هورمونی خلاص کند. تا آن زمان باید با پزشک خود برای پیدا کردن بهترین ترکیب داروها یا تغییر شیوه زندگی همکاری لازم را داشته باشید.

اگر متوجه شدید سردردها بدتر می شوند یا کیفیت زندگی را مختل می کنند باید با پزشک خود صحبت کنید. وی می تواند دلایل دیگری را رصد کرده و در صورت لزوم برنامه درمانیی مختص شما را تنظیم کند.

مترجم: الهه زارعی