حتما تا به حال برای شما هم پیش آمده که مورد انتقاد و یا ارزیابی دیگران قرار بگیرید. پذیرش انتقاد و طرز برخورد با آن توسط افراد مختلف متفاوت است. انتقاد درست آن است كه ضمن تاكيد بر نقاط قوت به نقاط ضعف فرد نيز اشاره كند و با ارايه راهكارهاي مناسب براي رفع آن سخن به ميان آورد.
انواع نادرست انتقاد
- پرتاب انتقاد
- اعلام انتقاد قبل از بررسیِ تمایل یا عدم‌تمایل فرد نقدشونده به دریافت نقد
- انتقاد در حضور جمع
- تمرکز بر کاستی‌ها و چشم‌پوشی مطلق از نکات مثبت
- انتقاد ناپخته
- نداشتن دانش، تجربه و تخصص لازم درخصوص موضوع انتقاد
- اعلام انتقاد با قطعیت و کلی‌گویی
- «اصلا خوب نبود»، «به هیچ دردی نمی‌خوره»، «هیچ ارزشی نداره» و…
- انتقاد با لحن نامناسب
- تحکم‌آمیز، طلبکارانه، متکبرانه، مواخذه‌گرانه و…
- انتقاد مبتنی بر اطلاعات نامعتبر
- شایعات فضای مجازی، اخبار دهان‌به‌دهان و…
- انتقاد بدون شناختن سوژه‌ی نقد
- نقدکردن فیلم یا کتابی که ندیده و نخوانده‌ایم
- انتقاد با دید کور
- انتقاد قبل از شناخت حساسیت‌ها، علاقه‌مندی‌ها، توانمندی‌ها و اولویت‌های فرد نقدشونده
- انتقاد از افراد قرارگرفته در وضعیت‌های نامطلوب
- انتقاد از مبتلایان به بیماری، داغ‌دیدگی، درماندگی، پشیمانی، سردرگمی و…
- انتقاد از کسی یا چیزی، درحالی‌که فرد منتقد خود وضعیت مناسبی ندارد
- ناراحتی منتقد ممکن است به‌علت جروبحث با کسی، ترس، خشم، خستگی و دیگر عواملی باشد که انگیزه و تمرکز کافی برای نقد را از او سلب کرده باشد.
- انتقاد در قالب طعنه‌زدن و کنایه‌گفتن
- درعوضِ طرح صریح و صحیح انتقاد، با زخم‌زبان به طرف مقابل نیش می‌زنیم و درشت‌گویی و اُشتُلُم می‌کنیم.
بازکردن دایره‌ی انتقاد
آوردن شاهد، میانجی و حَکَم، پای افراد بیشتری را به ماجرا باز می‌کند. در این حالت، هریک از طرفینِ انتقاد، برای تایید دیدگاه خود، یارکشی می‌کند. این کار احتمالا منجر به کینه‌توزی خواهد شد.
انتقاد شتاب‌زده
اگر فوریت و ضرورتی در انتقاد وجود ندارد، بهتر است کمی خویشتندار باشیم. با سردشدن احساسات و فرونشستن طوفان هیجانات، خودِ فرد، به‌احتمال‌زیاد به اشتباهات خود پی می‌برد. اصلا شاید خودمان متوجه شویم درباره‌ی موضوع انتقاد، دیدگاه درستی نداشته‌ایم. اگر این‌طور نشود، انتقادِ همراه با تاخیر ما، آسیب احتمالی کمتری به او وارد می‌کند. مثلا اگر دوستمان در کلاس، اسلاید‌هایی ارائه کرد، بلافاصله به او بازخورد ندهیم. به‌نظر می‌رسد اغلبِ افراد در چنین شرایطی، پس از تلاش و تحقیق، بیش از هر چیز به آرامش نیاز داشته باشند. شاید دوست ما آمادگی لازم برای بحث درباره‌ی نحوه‌ی ارائه‌ی خود را نداشته باشد. حتی ممکن است برای اینکه نخواهد روی ما را زمین بزند، در رودربایستی قرار بگیرد و با ما مخالفت نکند. شاید یکی‌دو روز که بگذرد، بهتر و اثرگذارتر بتوان دراین‌باره با او صحبت کرد.
منبع: آفتاب یزد
