اعتیاد بلایی خانمان سوز است و ابتلا به آن به راحتی می تواند موجبات نابودی فرد و حتی جامعه را فراهم کند. عوامل مختلفی در ایجاد اعتیاد در فرد دخیل هستند که از جمله می توان به خانواده و محیط زندگی اشاره کرد. در ادامه به بررسی بیشتر این موضوع و روش های پیشگیری از آن خواهیم پرداخت. با دکتر سلام همراه باشید.
موادمخدر و پيامدهاي آن معضلي جهاني است که همه کشورها را درگير خود کرده است. همواره گفته شده که کشور ما به دليل شرايط خاص جغرافيايي و هم‌مرزي با افغانستان، بزرگ‌ترين توليدکننده مواد مخدر جهان با معضلات بسياري در اين باره مواجه است. آنچه مسلم است جامعه ايران، جامعه جواني است و جوانان همواره به دنبال تجربه‌هاي نو هستند که اين تجربه‌ها از جمله روي آوردن به مواد اعتيادآور جامعه را با آسيب‌هاي بسياري مواجه مي‌کند. بنابراين براي مواجهه با اين پديده چندبعدي، شناخت جنبه‌هاي مختلف آن ضرورتي اجتناب‌ناپذير است.
از مهم‌ترين آسيب‌هاي پيش‌رو در اين حوزه در دسترس بودن مواد مخدر است. در دسترس بودن مواد مخدر يکي از دلايل روي آوردن مصرف‌کنندگان به مواد مخدر است. هر اندازه امکان دستيابي به مواد مخدر آسان باشد و شخص بتواند با هزينه و خطر کمتري آن را تهيه کند، ميزان مصرف آن نيز بيشتر خواهد شد. دوستان و همسالان از ديگر عوامل گرايش به مصرف مواد هستند. در جمعي که اکثر افراد مواد مخدر مصرف مي‌کنند، فشار زيادي روي افرادي که مصرف نمي‌کنند، وارد مي‌شود. در واقع افراد براي اولين بار از طريق اين‌گونه گروه‌ها با مواد مخدر آشنا شده و اقدام به استعمال آن مي‌كنند. بنابراين مي‌توان پيش‌بيني کرد در صورتي که دوستان و به ويژه نزديک‌ترين دوستان، مواد مخدر مصرف کنند خود آن فرد نيز به مصرف مواد روي خواهد آورد.
عدم آگاهي از ديگر رويکردهايي است که باعث گرايش بسياري به مصرف مواد مخدر مي‌شود. يکي از مهم‌ترين عوامل درباره گرايش به مواد مخدر، وجود برخي باورهاست که باعث مي‌شود افراد نگرش مثبتي نسبت به مواد مخدر بيابند. عدم آگاهي و دسترسي افراد به اطلاعات مربوط به مواد مخدر و آثار زيانبار آن نيز يکي از عوامل استفاده و تجربه مواد مخدر به شمار مي‌آيد. بسياري از افراد از عواقب استعمال مواد مخدر آگاهي نداشته و معتقدند که بعد از چند بار مصرف در صورتي که اراده کنند مي‌توانند از مصرف مواد دوري کنند.
اعتياد يکي از اعضاي خانواده هم در گرايش فرد به مصرف مواد مؤثر است. متأسفانه افراد متولد و پرورش‌يافته در خانواده‌هاي داراي فرد يا افراد معتاد، تکرار مصرف آن مواد به وسيله اعضاي خانواده برايشان عادي است و حتي ترسي از تجربه مصرف آن را ندارند. بين اعتياد پدر و فرزند از لحاظ ژنتيک رابطه‌اي مستقيم وجود ندارد، بلکه اعتياد پدر سبب از بين رفتن قبح موضوع براي فرزندان مي‌شود، اما اگر مادري در دوران بارداري معتاد باشد، فرزندش معتاد متولد مي‌شود.
هشدارهاي پليس مي‌تواند به عنوان راهکاري مؤثر در پيشگيري از گرايش به مصرف مواد مخدر تلقي شود.
– به عنوان پدر و مادر انواع مواد مخدر و اعتيادآور، نحوه مصرف و عوارض آن را بشناسيد. قبل از اينکه فرزند شما اطلاعات مرتبط با مواد اعتيادآور را به غلط از اطرافيان خود کسب کند، خود اين نکات را به او بياموزيد. به او بگوييد مواد چه عوارضي دارد و عواقب آن چيست. توجه داشته باشيد اين کار را قبل از رسيدن آنان به سن بحراني انجام دهيد. نظر خود را درباره مواد بيان کنيد؛ والديني که نظرات خود را به‌طور صريح درباره مواد بيان و حد و مرز‌ها را مشخص مي‌کنند کمتر فرزندانشان به مواد مخدر گرايش پيدا مي‌کنند. به فرزندانتان نزديک شويد؛ زمان مشخصي را در روز يا هفته به‌طور منظم به فرزند خود اختصاص دهيد.
– در ساعات غذا خوردن حتماً خانواده را در کنار هم جمع و روابط خود را تقويت کنيد. ايجاد برنامه‌ريزي صحيح براي پر کردن اوقات فراغت كودكان و نوجوانان؛ اين يک واقعيت است که كودك يا نوجوان امروز، داشتن روحيه شاد و اجراي برنامه‌هاي مناسب در اوقات فراغت را به هر چيز ديگري ترجيح مي‌دهد و اگر اين نياز طبيعي از راه‌ها و با روش‌هاي درست تأمين نشود، براي ايجاد روحيه شاد به راه‌هاي نادرست متوسل خواهد شد که مواد مخدر صنعتي و داروهاي روانگردان، يکي از همين روش‌هاي غلط براي ايجاد شادي کاذب در آنان است.
– مدرسه به عنوان يک عامل تعليم و تربيت نسبت به انحرافات دانش‌آموزان در مدرسه بي‌توجه نباشد و سريعاً وجود انحرافات در دانش آموز را به والدين وي اطلاع دهد. جوانان و خانواده‌ها بدانند که اگر در اولين پيشنهاد مصرف مواد مخدر نتوانند «نه» بگويند، در نوبت‌هاي بعدي هرگز نمي‌توانند مقاومت کنند و نبايد فريب پيشنهادهاي جذاب افراد ناشناس و مجهول‌الهويه را بخورند.
منبع: جوان
