سندرم اسجوگرن یکی از شایع ترین اختلالات خود ایمنی در ایالات متحده آمریکا می باشد و زندگی حدوداً 7.000.000 نفر را تحت تاثیر خود قرار داده است که از این تعداد فقط 4.000.000 نفر از آنها تشخیص داده شده اند. در حالی که عمدتاً این اختلال خود ایمنی بر روی غدد بزاقی و مجاری اشکی تاثیر می گذارد ، می تواند بر روی سایر سلول ها و بافت های بدن نیز تاثیر بگذارد.
اکثریت موارد ابتلا به سندرم اسجوگرن را زنان تشکیل می دهند و 10 درصد موارد مربوط به مردان می شود. تشخیص سندرم اسجوگرن می تواند بسیار سخت باشد و بسیاری از بیماران سال ها با علائمی نظیر خشکی دهان، خستگی مداوم و درد مزمن رنج می برند. طبق گفته بنیاد سندرم اسجوگرن، تشخیص این بیماری نزدیک به سه سال به طول می انجامد.
با این بیماری، سیستم ایمنی به غدد رطوبت ساز حمله می کنند و نشانه های مشخصی از خشکی دهان و چشم را باعث می شوند اما مهم است که عوارض جدی سندرم اسجوگرن را بدانیم : بیماری کیست ریه، بیماری ریه بینابینی، فشار خون ریوی، آمیلوئیدوز و لنفوم می تواند رخ دهد.
همانند سایر اختلالات خودایمنی، علت دقیق این بیماری هنوز مشخص نشده است. با این حال، به طور کلی اعتقاد بر این است که ژنتیک نقش مهمی در توسعه آن بازی می کند. متاسفانه، هیچ درمانی برای سندرم اسجوگرن وجود ندارد، اما درمان های موثر طبیعی و درمان های متداول برای کمک به درمان ناراحتی های مربوط به علائم وجود دارد.
در حالی که درمانی برای سندرم اسجوگرن وجود ندارد، بیمار ممکن است به بهبودی دست پیدا کند یا علائم بیماری بیایند و بروند. برخی افراد ممکن است نشانه های تضعیف کننده ای را تجربه کنند و برخی نیز علائم ملایم تری دارند – – این یک بیماری بسیار شخصی است که درجات مختلفی دارد. در حالی که این بیماری به طور کلی کشنده اعلام نشده است اما یک بیماری جدی است و بسیار مهم است که بیماران برای عوارض احتمالی، نظارت شوند.
به علاوه، این بیماری خود ایمنی اغلب همراه با سایر بیماری های خود ایمنی نظیر آرتریت روماتوئید و تیروئیدیت هاشیماتو است که به صورت طولانی مدت اتفاق می افتند و درمانی برای آنها وجود ندارد. درمان موفق برای اینگونه بیماری ها ، تمرکز بر دفع عوارض مشروط بر اینکه مواد مغذی مصرف شود و استراحت و ورزش نیز انجام گردد.
سندرم اسجوگرن چیست ؟
سندرم اسجوگرن یک بیماری طولانی مدت سیستم خودایمنی بدن است که باعث می شود سلول های سفید خون به طور اشتباه به سلول های سالم و بافت های سالم حمله کنند. این سلول های سفید خون معمولا بر روی حمله به میکروب ها برای محافظت در برابر عفونت تمرکز می کنند ؛ اما با این شرایط، آنها ابتدا بر روی از بین بردن غدد رطوبت ساز در دهان و چشم تمرکز می کنند. با پیشرفت بیماری، می تواند به سایر قسمت های بدن حمله کند از جمله : بافت نرم، مفاصل، اعصاب، کلیه ها، ریه ها، تیروئید و کبد.
حدود 50 درصد از مواقع، سندرم اسجوگرن به تنهایی اتفاق می افتد ؛ 50 درصد دیگر، در کنار بیماری های خود ایمنی دیگر مانند آرتریت روماتوئید، بیماری تیروئیدیت هاشیماتو، اسکلرودرمی یا لوپوس اتفاق می افتد و به عنوان سندرم اسجوگرن ثانویه نامیده می شود. این بیماری یک اختلال التهابی مزمن در نظر گرفته می شود و علائمی مشابه با سایر اختلالات خود ایمنی دارد ، در این حالت تشخیص می تواند مشکل باشد.
این بیماری قابل درمان نیست اما درمان هایی برای به حداقل رساندن علائم سندرم اسجوگرن در دسترس هستند. اسجوگرن می تواند برای مدتی برود و هیچ علائمی نداشته باشد بطور مثال 5 سال و یا اینکه کلا ناپدید می شود و دیگر باز نمی گردد که به این حالت ” بهبود بیماری ” گفته می شود ؛ در واقع اکثریت آنهایی که تشخیص داده می شود ، بدون عوارض جدی به زندگی خود ادامه می دهند. با این حال، خطراتی برای سلامتی وجود دارند و به طور مطلق نمی توان گفت هیچ خطری ندارد.
احتیاط های ویژه و برقراری ارتباط منظم با روماتولوژیست برای افراد مبتلا به سندرم اسجوگرن توصیه می شود تا هرگونه عارضه سریعاً جلوگیری شود. هر گونه تغییر در غدد، درد و تنفس باید بلافاصله گزارش شود، زیرا ممکن است به علت مشکلات در حال توسعه در ریه ها، کبد یا کلیه باشد.
علائم سندرم اسجوگرن ( Sjogren )
علائم و شدت این اختلال از فردی به فرد دیگر متفاوت است . بیماری می تواند گسترش پیدا کند ، به بهبودی برسد یا بدتر شود. هر فردی که این اختلال خودایمنی مزمن را دارد ، علائم زیر را تجربه نخواهد کرد :
خشکی چشم ها
احساس سوزش یا خارش چشم ها
خشکی دهان یا احساس گچی مانند در دهان
پوسیدگی دندان یا ایجاد حفره در دندان ها
بیماری لثه
زخم های دهان
از دست دادن حس چشایی
متورم شدن غدد بزاقی
سرفه خشک و گرفتگی صدا
سختی در خوردن غذا ( بلع )
درد مفاصل، تورم یا سفتی
درد و ضعف عضلانی
خشکی پوست
تحریکات پوستی نظیر جوش و دانه
خستگی طولانی مدت یا مزمن
التهاب ریه
علائم مرتبط با بیماری رینود
علائم مرتبط با بیماری هاشیماتو
علل ایجاد سندرم اسجوگرن و عوامل خطر
در حالی که محققان هنوز علت آن را شناسایی نکرده اند، اعتقاد بر این است که برخی از نشانگرهای ژنتیکی افراد را در معرض خطر این بیماری قرار می دهند اما به نظر می رسد باید تحریک کننده هایی برای توسعه این اختلال وجود داشته باشد ؛ این تحریک کننده ممکن است استرس شدید یا عفونت ویرسی / باکتریایی باشد. در اصل، این وضعیت زمانی اتفاق می افتد که بدن آنتی بادی های اضافی را در خون تولید می کند که به بافت و سلول های سالم حمله می کنند. این مسئله باعث التهاب و اختلال در اندام های اصلی و غدد درون بدن می شود.
عوامل خطر ساز برای ایجاد سندرم اسجوگرن عبارتند از :
سن بالای 50 سال
اعضای خانواده با بیماری خود ایمنی
جنسیت مونث
بیماری تیروئیدیت هاشیماتو
لوپوس
اسکلرودرمی
بیماری رینود
برخی نشانگر های ژنتیکی
خطرات سندرم اسجوگرن
عوارض و خطراتی که این بیماری می تواند بوجود بیاورد :
حفره های دندانی به علت خشکی دهان
قارچ دهانی
عفونت ناحیه شرمگاهی ( واژن )
تغییر دید و تاری دید
آسیب قرنیه چشم به دلیل خشکی چشم
حساسیت به نور
التهاب در ریه، کلیه و کبد
واسکولیت – التهاب رگ های خونی
حساسیت عصبی – سوزش دست و پا و بی حسی
تورم غده لنفاوی
نوروپاتی محیطی
بیماری های ریوی
لنفوم مالت
عدم بارداری
سندرم لوپوس نوزادان
تومورهای پاروتید
اگر مشکوک به سندرم اسجوگرن هستید ، چه کاری انجام دهید :
از پزشک خود بخواهید، میزان آنتی بادی بدن شما را اندازه گیری کند.
بهترین مداقع خودتان باشید!
لیستی از علائم تهیه کنید و با دکتر خود درباره آن ها صحبت کنید.
درمان ها را برای کاهش علائم این اختلال آغاز کنید.
از چشم پزشک، روماتولوژیست، پزشک حلق و بینی و دندانپزشک درخواست مراقبت کنید.
بروز باشید : تحقیقاتی که ممکن است راهی برای درمان موثر این بیماری پیدا کنند را بررسی کنید.
کارهای زیر را انجام ندهید :
تسلیم شدن : برای تشخیص این بیماری سه سال یا بیشتر مورد نیاز است.
ناامیدی : اسجوگرن می تواند به بهبود دست پیدا کند . بسیاری از افراد مبتلا به این اختلال خود ایمنی زندگی شاد و سالمی دارند.
درمان های متداول سندرم اسجوگرن
سندرم اسجوگرن برای تشخیص بسیار دشوار است زیرا بسیاری از علائم و نشانه های آن مشابه بیماری های دیگر است و داروهای خاصی نیز وجود دارد که نشانه ها را تقلید می کنند. تشخیص این بیماری نیاز به آزمایش خون، آزمایشات چشم، آزمایش های تصویربرداری و گاهی اوقات بافت برداری است. متاسفانه هیچ آزمایشی وجود ندارد که به تنهایی پاسخ بدهد ؛ برخی از آزمایشات مورد نیاز عبارتند از :
آزمایش ANA : هفتاد درصد کسانی که این شرایط را دارند، پاسخ تست ANA آنها مثبت خواهد بود.
آزمایشات SSA و SSB : اکثر بیماران مبتلا به سندرم اسجوگرن اولیه ، دارای آنتی بادی هایی هستند که در این آزمایشات شناسایی می شوند.
عامل روماتوئید : 60 تا 70 درصد بیماران، دارای یک عامل مثبت در این زمینه هستند.
بررسی پروتئین های خون : پروتئین های خون برای افراد مبتلا به اسجوگرن، افزایش یافته است.
تست شیرمر : برای آزمایش خشکی چشم ها.
مانند بسیاری از بیماری های خود ایمنی دیگر، درمانی برای اسجوگرن نیز وجود ندارد. پروتکل های درمان متداول برای کاهش علائم و پیشگیری از عوارض جدی کار می کنند. درمان بسته به علائم تجربی و شدت آنها متفاوت است.
محققان دانشگاه جانز هاپکینز، بخش روماتولوژی از چالش های درمانی به عنوان یک پازل پیچیده یاد می کنند و درمان برای هر بیمار باید بسته به شرایط او انجام گردد. درمان های رایج معمول عبارتند از :
قطره چشم برای التهاب
داروهای تحریک کننده بزاق و مخاط
دارو های ضد التهاب غیر استروئیدی ( NSAID ) برای درد عضلانی و مفصلی برای تسکین التهاب
کورتیکواستروئیدها برای ریه، کلیه، عروق خونی و سیستم عصبی
داروهای ضد قارچ برای عفونت های تخمیری و قارچی
دارو ضد روماتیسمی اصلاح کننده بیماری ( DMARD ) که سیستم ایمنی را سرکوب می کنند.
روش جراحی برای کاشت کلاژن یا سیلیکون.
9 روش خود مراقبتی سندرم اسجوگرن
از یک قطره چشم برای از بین بردن خشکی چشم استفاده کنید.
لب های خشک را با کرم ترک لب ( بالم لب ) تسکین دهید.
چای را با روغن لیمو، عسل و دارچین بنوشید.
از یک دستگاه رطوبت ساز برای ایجاد رطوبت در خانه تان استفاده کنید.
آبگوشت استخوان گاو ، چای های گیاهی و غذاهای مرطوب استفاده کنید.
دندانپزشک خود را به طور منظم ملاقات کنید و روغن نارگیل را به صورت روزانه بر روی دندان های خود استعمال کنید.
مصرف اسیدهای چرب امگا 3 را افزایش دهید.
1000 میلی گرم ویتامین C با کیفیت بالا را مصرف کنید.
روزانه مقدار زیادی آفتاب بگیرید و غذاهای غنی از ویتامین D را مصرف کنید.
———————————————————————————–
سندرم های اختلال خودایمنی مشابه دیگر را نیز مطالعه کنید :
سندرم کوتارد یا خودمرده پنداری علل نشانه ها تشخیص و درمان
سندرم کاپگراس یا دغل باز علل ، درمان و مراقبت از فرد
سندرم فرگولی یا توهم دوگانگی علل ایجاد ، علائم و راه درمان
سندرم کارسینوئید: علائم و درمان بحران کارسینوئید
