هپاتیت B یک عفونت کبدی است که توسط ویروس هپاتیت B ایجاد می شود. این بیماری می تواند حاد بوده و خود به خود حل شود، یا می تواند مزمن باشد، که منجر به سیروز و سرطان کبد می شود.

هپاتیت HBV یک مشکل عمده بهداشت جهانی است. در سراسر جهان، حدود 887000 نفر از بیماری کبدی مرتبط با HBV در سال 2015 جان خود را از دست دادند. تصور می شود بین 850000  نفر تا 2/2 میلیون نفر در ایالات متحده (ایالات متحده آمریکا) با عفونت مزمن  HBVزندگی می کنند.

برای اکثر بزرگسالان، HBV یک بیماری کوتاه مدت است که باعث آسیب دائمی نمی شود، اما برای2   تا 6 درصد از بزرگسالان آلوده، عفونت مزمن ایجاد می کند که به طور بالقوه باعث سرطان کبد می شود. حدود 90 درصد از نوزادان دارای ویروس، عفونت مزمن را ایجاد می کنند. هیچ درمانی برای HBV وجود ندارد، اما ایمن سازی می تواند از عفونت اولیه جلوگیری کند. داروهای ضد ویروسی می توانند عفونت مزمن را درمان کنند.

 

1- هپاتیت B چیست؟

 

ویروس هپاتیت B می تواند باعث عفونت و التهاب کبد شود. یک فرد می تواند بدون این که بداند، به ویروس آلوده شده و آن را انتقال بدهد. بعضی از افراد علائم خاصی ندارند، برخی از آنها تنها عفونت اولیه را تجربه می کنند، اما بعضی دیگر به طور مکرر عفونت می کنند، چون ویروس همچنان بدون این که تشخیص داده شود، به کبد حمله می کند؛ آسیب برگشت ناپذیر کبد می تواند نتیجه آن باشد. در سال 2014، تعداد 2953 مورد به مرکز کنترل و پیشگیری از بیماریها (CDC) گزارش شده است، اما تعداد واقعی موارد حاد ممکن است تا 200 19مورد باشد.

در سراسر جهان، عفونت مزمن ناشی از HBV بر 240 میلیون نفر تاثیر می گذارد و حدود 786000 نفر در اثر بیماری های مرتبط با بیماری کبدی هپاتیت HBV هر ساله می میرند.

 

2- دلایل بیماری

 

هپاتیت B بوسیله عفونت بدن با ویروس هپاتیت B ایجاد می شود. ویروس هپاتیت B یا HBV، در خون و مایعات بدن یافت می شود. این ویروس، می تواند از طریق اسپرم، مایعات واژینال و خون منتقل شود و پس از زایمان از مادر به نوزاد منتقل شود. سوزن های اشتراکی و داشتن رابطه جنسی بدون محافظت نیز، این خطر را افزایش می دهد.

افراد زمانی که به بخشی از جهان مسافرت می کنند که عفونت در آنجا شایع تر است، بیشتر به بیماری مبتلا می شوند. یک فرد می تواند شرایط بیماری را بدون آگاهی گسترش دهد، زیرا ممکن است علامتی نداشته باشد.

 

3- انتقال بیماری

 

هپاتیت B هنگامی که خون، مایع منی و یا یک مایع دیگر از بدن فردی که مبتلا به ویروس است، به بدن فردسالمی وارد می شود، انتقال می یابد. این ممکن است از طریق یک خراشیدگی در پوست، یک سوزن مشترک یا تبادل مایع در بدن باشد. عفونت ممکن است در نتیجه موارد زیر رخ دهد:

– از یک مادر آلوده به نوزاد، پس از تولد

– در طول فعالیت جنسی

– از طریق به اشتراک گذاشتن سوزن ها، سرنگ ها یا سایر تجهیزات تزریق مواد مخدر

– از طریق تکنیک های خالکوبی نا ایمن

– با به اشتراک گذاشتن اقلام بهداشت شخصی مانند تیغ ریش تراشی یا مسواک کارکنان بهداشتی، اگر در معرض تجهیزات پزشکی ناایمن مانند استفاده مجدد از تجهیزات پزشکی، عدم استفاده از وسایل محافظت شخصی یا استفاده نادرست از وسایل تیز قرار گیرند، میتوانند در معرض ریسک ابتلا قرار گیرند.

ویروسHBV از طریق غذا و آب، به اشتراک گذاشتن وسایل آشپزی، تغذیه با شیر مادر، در آغوش گرفتن، بوسیدن، دست دادن، سرفه، عطسه کردن، یا حشراتی که نیش می زنند، گسترده نمی شود. با این حال، ویروس می تواند در خارج از بدن برای حداقل 7 روز زنده بماند. در این مدت، ویروس هنوز هم می تواند در صورت ورود به بدن فردی که توسط واکسن محافظت نشده باشد، عفونت را ایجاد کند.

4- نشانه ها

 

اکثر عفونت ها در دوران نوزادی و یا دوران کودکی رخ می دهد. آنها به ندرت تشخیص داده می شوند، زیرا ممکن است علائم واضح اندکی داشته باشند. علائم عفونت جدید ممکن است در کودکان زیر 5 سال و بزرگسالانی با سیستم ایمنی سرکوب شده، ظاهر نشود. در میان 5 ساله ها و بالاتر، بین 30 تا 50 درصد علائم و نشانه های اولیه را بروز می دهد. این نشانه ها شامل:

تب – درد مفاصل – خستگی – حالت تهوع – استفراغ – از دست دادن اشتها – درد شکمی – ادرار تیره رنگ – مدفوع دارای رنگ خاک رس – یرقان یا زرد شدن پوست و سفیدی چشمان.

علائم حاد از 60 تا 120 روز پس از قرار گرفتن در معرض ویروس ظاهر می شود و می تواند از چند هفته تا 6 ماه به طول انجامد. فرد مبتلا به عفونت مزمن HBV ممکن است دوره هایی از درد شکمی، خستگی مداوم و درد مفاصل را تجربه کند.

 

5- آزمایش و تشخیص

 

آزمایش خون می تواند عفونت حاد و مزمن HBV را تشخیص دهد. غربالگری برای افرادی که خطر بالای ابتلا به عفونت HBV داشته و یا عوارض ناشی از عفونت HBV تشخیص داده نشده را دارند، در دسترس است. این افراد شامل:

– نوزادانی که از مادران مبتلا به HBV متولد شده اند.

– شرکای جنسی افراد آلوده

– افراد فعال جنسی که در مقاربت محافظت نشده بوده و یا دارای چندین شریک هستند.

– مردانی که با مردان رابطه جنسی دارند.

– مصرف کنندگان تزریقی مواد مخدر

– افرادی که یک عضو خانواده را با یک فرد مبتلا به عفونت مزمن HBV به اشتراک می گذارند.

 

– مراقبان بهداشتی و کارگران بهداشت عمومی که به واسطه شغل خود در معرض خطر ابتلا هستند، به عنوان مثال، افرادی که با خون و یا مایعات بدن آلوده به خون سرو کار دارند.

– بیماران همودیالیز

– هرفردی که برای سرطان خود، شیمی درمانی دریافت می کند.

– هر فردی که از یک منطقه با شیوع بالای HBV، از جمله برخی از کشورهای آسیایی آمده است.

– همه زنان در دوران بارداری

اگر یک زن در دوران بارداری HBV داشته باشد، نوزاد باید بین 12 تا 24 ساعت بعد از تولد واکسینه شود و ایمن گلوبولین هپاتیت B یا (HBIG) را دریافت کند.

 

6- درمان

 

درمان، علاج یا داروی خاصی برای عفونت حاد HBV وجود ندارد. مراقبت های حمایت کننده نیز به علائم بستگی دارد.

 

درمان برایپس از در معرض بودن

 

هر فردی که در معرض خطر قرار گرفتن دربرابر خون یا مایع بدن بالقوه آلوده فرد دیگری است، می تواند تحت تشریفات طب استحفاظی “پس از درمعرض بودن” قرار گیرد. این تشریفات شامل واکسیناسیون HBV و HBIG پس از درمعرض بودن و پیش از گسترده شدن عفونت حاد است. این تشریفات، یک عفونتی را که رخ داده، درمان نمی کند، اما میزان عفونت حاد را کاهش می دهد.

 

درمان عفونت مزمن HBV

 

برای عفونت مزمن HBV، سازمان بهداشت جهانی (WHO) توصیه می کند که فرد با داروهای ضد ویروسی درمان شود. این یک درمان نیست، اما می تواند ویروس را از تکرار و جلوگیری از پیشرفت آن به سمت بیماری پیشرفته کبدی متوقف کند. در یک فرد مبتلا به عفونت مزمن HBV ،

ویروس می تواند به سرعت و بدون هشدار، سیروز کبدی یا سرطان کبد ایجاد کند. در محیطی با ورود و دسترسی کم، سرطان کبد طی چند ماه بعد از تشخیص، می تواند کشنده باشد. افراد مبتلا به عفونت مزمن HBV هر 6 ماه یکبار ارزشیابی پزشکی و سونوگرافی کبد را انجام می دهند تا مانع از آسیب کبدی یا بدتر شدن بیماری شوند.

 

7- پیشگیری

 

واکسن ضد HBV از سال 1982 در دسترس است. این یک مجموعه از سه تزریق است. اولین تزریق خیلی زود و پس از تولد داده می شود، دومی حداقل 1 ماه بعد و دوز سوم حداقل 8 هفته پس از دوز دوم داده می شود.

مرکز کنترل و پیشگیری از بیماریها CDC توصیه می کند که همه کودکان دوز تولد واکسن HBV را دریافت کنند و مجموعه ها را از 6 تا 18 ماهگی تکمیل کنند. سایر افرادی که باید واکسن را دریافت کنند عبارتند از:

– کودکان و نوجوانانی که قبلا واکسینه نشده اند.

– همه کارگران بهداشتی

– هر کسی که ممکن است از طریق کار یا درمان در معرض خون و فرآورده های خونی قرار بگیرد.

– بیماران دیالیزی و گیرندگان پیوند عضو جامد

– ساکنان و کارکنان امکانات اصلاحی زندانها، خانه های میان راهی و خوابگاه های اجتماعی

– افرادی که معتاد تزریقی هستند.

– افراد دارای ارتباطات خانگی و جنسی با افراد مبتلا به عفونت مزمن HBV

– کسانی که با شرکای جنسی متعدد رابطه دارند.

– مسافرانی که واکسینه نشده اند و به کشورهایی که HBV در آنجا شایع است، سفر دارند. سری کامل واکسن باعث افزایش سطح آنتی بادی های محافظتی در بیش از 95 درصد از افراد واکسینه شده می شود. حفاظت حداقل 20 سال طول می کشد و معمولا برای تمام عمر است.

8- سایر اقدامات پیشگیرانه

 

از طریق روشهای زیر میتوان از عفونت جلوگیری کرد:

– استفاده از تجهیزات حفاظتی مناسب در هنگام کار در موقعیت های مراقبت بهداشتی و یا رفتار با اورژانس های پزشکی

– عدم به اشتراک گذاشتن سوزن ها

– پیروی از رفتارهای جنسی سالم

– تمیز کردن هر گونه خونریزی یا خون خشک با دستکش و با استفاده از رقیق کردن یک در ده یعنی یک قسمت سفید کننده خانگی با 10 قسمت آب برای ضد عفونی کردن محیط.

ویروس هپاتیت B یک خطر مهم برای کارکنان بهداشتی در سراسر جهان است، اما واکسن، محافظت موثر را ارائه می دهد.