دومین عضو بزرگ در بدن، کبد می باشد. وظیفه اصلی کبد پاک سازی و از بین برد سموم بدن است به همین علت کبد به فیلتر بدن مشهور است. کبد مواد مضری که از طریق غذاها و نوشیدنی ها وارد بدن می شوند را از طریق دیگر قسمت ها بدن دفع می کند.
کبد به طور طبیعی خود را توسط سلول هایی ترمیم و پاکسازی میکند اما اگر فاکتورهای منفی وارد شده بیار باشند در این کار اختلال رخ می دهد.
انواع کبد چرب
کبد چرب غیرالکلی
بیماری کبد چرب غیرالکلی هنگامی ایجاد می شود که کبد فرد قادر به شکستن چربی ها نباشد و چربی ها در بافت های کبد فرد جمع می شوند و ایجاد کبد چرب غیرالکلی می کنند. بیماری کبد چرب غیرالکلی هیج ارتباطی با مصرف الکل ندارد.
این بیماری خود نیز به چند دسته تقسیم شده و در شدیدترین مراحل باعث سیروز کبدی و یا زخم و سپس نارسایی کبدی می‌گردد.
کبد چرب الکلی
این بیماری جزء اولین مرحله‌های بیماری های کبدی مربوط به الکل است. کبد با مصرف زیاد الکل صدمه دیده و قادر به شکستن چربی ها نیست. اگر فرد از مصرف الکل خودداری نماید، این نوع کبدچرب کم کم درمان می‌گردد، اما در صورت ادامه به مصرف الکل فرد ممکن است دچار سیروز کبدی گردد.
کبد چرب بارداری
هرچند این نوع از کبد چرب خیلی نادر بوده، با اینحال جمع شدن چربی در هنگام بارداری می‌تواند خطراتی جدی هم برای مادر و هم برای جنین داشته باشد. این بیماری می‌تواند باعث نارسایی کبدی، نارسایی کلیه، عفونت شدید و یا خونریزی شود. هرچند دلیل این بیماری کاملا شناخته نشده اما دانشمندان معتقدند این بیماری با هورمون های این دوران در ارتباط است. علایم این بیماری در سه ماه سوم رخ داده و شامل حالت تهوع، استفراغ، درد در قسمت بالایی سمت راست شکم، زردی و کسالت عمومی گردد. زنان باردار باید آزمایش های لازم را برای اطلاع از این بیماری انجام دهند، اکثر زنان پس از زایمان شروع به بهبود می‌نمایند.
علائم کبد چرب
ــ زرد بودن بار روی زبان
ــ زرد بودن سفیدی اسکلروز چشم
ــ کک‌ومک و لک صورت
ــ ترش کردن و ریفلاکس گوارشی
ــ طعم دهان تلخ و بدمزه صبحگاهی
ــ جوش صورت و پشت کمر و روی بازوها
ــ عصبانیت و پرخاشگری، زود از کوره دررفتن
ــ درد مچ پاها و پیچ‌خوردگیهای مکرر مچ پاها
ــ ریزش موی شدید
ــ احساس مورچه‌روی در نواحی مختلف بدن
ــ خونریزیهای شدید عادت ماهیانه در زنان
ــ حالت چسبندگی داشتن مدفوع به کاسه توالت (که نیاز به شست‌وشوی مدفوع با فشار زیاد آب باشد)
ــ پرش پلک راست در اکثر مواقع
ــ زرد شدن پیراهن در ناحیه زیر بغل و بدبو بودن عرق
ــ احساس سوزن‌سوزن شدن انتهای دست و پاها
ــ درد در سمت راست حفره شکمی که به‌سمت بین دو کتف انتشار داشته باشد
راه تشخیص کبد چرب
یکی از ساده ترین و ارزانترین روش تشخیص کبد چرب روش تصویربرداری می‌باشد که می تواند به تشخیص کبد چرب در بیماران کمک کند و در کنار آن انجام آزمایش‌ها برای آنزیم‌های کبدی در تشخیص التهاب ناشی از کبد چرب به ما کمک میکند و در موارد کمتر سی تی اسکن یا سایر روش تصویربرداری هم در تشخیص بیماری کبد چرب استفاده می‌شود.برای درمان کبد چرب به درمان علت زمینه ساز چه در مرحله التهاب کبد و چه غیر التهاب آن می توان اشاره کرد،« اگر بیماری زمینه عامل بروز کبد چرب در فرد باشد با درمان آن به درمان کبد چرب کمک می‌کنیم.»
عملا شناخته شده‌ترین روش برای درمان کبد چرب ورزش همراه با کاهش وزن است و حتی دیده شده در بیمارانی که کاهش وزن نداشته‌اند، ورزش نقش مهمی در بهبود کبد چرب را داشته است و در آخر استفاده از داروهای کاهنده قند خون در بیماران دیابتی و استفاده از داروهای کاهنده LDL در بیماران مبتلا به کلسترول از راه‌های مفید در کنار ورزش و کاهش وزن برای درمان کبد چرب است.
غذاهایی که برای بیماری کبد چرب مضرند
۱. الکل
اگر به بیماری کبد چرب مبتلا هستید، به‌هیچ‌وجه الکل مصرف نکنید. کبد چرب نمی‌تواند با سرعت کافی الکل را تجزیه کند. براساس تحقیقات صورت گرفته، علت بروز کبد چرب در افراد الکلی تنها به‌خاطر سوء‌مصرف الکل نیست، الکل موجب بروز التهاب و ایجاد سم در بدن می‌شود. حتی اگر به کبد چرب غیرالکلی هم مبتلا هستید، بهترین کار این است که از مصرف نوشیدنی‌های الکلی پرهیز کنید.
۲. غذاهای سرشار از کربوهیدرات
از مصرف غذاهایی مانند نان، برنج و ذرت تا حد امکان خودداری کنید. تا جایی که می‌توانید مصرف نان‌هایی را که از آرد سفید تهیه شده‌اند، کاهش بدهید. مصرف زیاد کربوهیدرات‌های تصفیه‌شده (مانند آردهای سفید که فیبر و مواد مغذی آنها جدا شده است) باعث افزایش سطح انسولین خون می‌شود. حساسیت به انسولین خود یک عامل کلیدی در بروز کبد چرب است.
از مصرف محصولات تهیه‌شده از غلات کاملی که بر روی برچسب‌شان عبارت «غنی‌شده» نوشته شده است، خودداری کنید. اگر گاهی هوس خوردن نان به سرتان زد، نان تازه بخرید. اگر قصد مصرف برنج هم داشتید، برنج قهوه ای گزینه‌ی بهتری نسبت به برنج سفید است.
۳. نوشیدنی‌های پُر از شکر
نوشابه‌های گازدار، نوشابه‌های انرژی‌زا و بسیاری از آبمیوه‌ها سرشار از شکر و شیرین‌کننده‌های مصنوعی‌اند. این شکر وارد شده به بدن می‌تواند منجر به بروز کبد چرب شود. بدن‌تان نمی‌تواند شکر موجود در یک قوطی نوشابه (که محتوی ۱۰ قاشق چای‌خوری شکر است) را تجزیه کند و این امر بر روی کبدتان تأثیر منفی می‌گذارد.
براساس تحقیقات دانشگاه پزشکی آتلانتا شکر (به‌خصوص فروکتوز) می‌تواند باعث بروز و پیشرفت کبد چرب غیرالکلی شود. بین شکر و افزایش چاقی، چربی خون و مقاومت به انسولین رابطه‌ی مستقیمی وجود دارد.
۴. غذاهای فرآوری‌شده
روغن‌های هیدروژنه، شکر تصفیه‌شده، غذاهای حاضری و سوسیس و کالباس برای بدن‌تان سمی هستند. نیترات و نیتریت که در بسیاری از این غذاها از جمله سوسیس و کالباس یافت می‌شوند، ارتباط مستقیمی با بسیاری از بیماری‌ها از جمله سرطان دارند. شربت ذرت با فروکتوز بالا که در غذاهای فرآوری‌شده یافت می‌شود، از مهم‌ترین عوامل بروز کبد چرب است و برای بهبود این بیماری، باید مصرف این‌گونه غذاها را متوقف کنید.
درمان
برای درمان کبد چرب روش های بسیاری وجود دارد. از جمله این روش ها می توان به ورزش کردن اشاره نمود. بهترین ورزش ها برای درمان کبد چرب ورزش های هوازی و استقامتی می باشند زیرا این ورزش ها به سبب این که باعث کاهش چربی و قند خون می شوند گزینه های مناسبی برای درمان کبد چرب می باشند.
مطالعات نشان داده‌اند که ورزش منظم حتی اگر منجر به کاهش وزن نشود می‌تواند چربی کبد را کاهش دهد!
بیماران مبتلا به کبد چرب باید از مصرف چربی‌های اشباع، شکر، نمک، سیگار و غذاهای حاوی کربوهیدرات زیاد مثل شیرینیها و برنج خودداری کنند.
مصرف سبزیجات و میوه‌های تازه در کبد چرب به‌شدت توصیه می‌شود.
داروها فقط بنا به ضرورت علمی و میزان محدود کاربرد دارند که صرفاً باید با تجویر پزشک صورت پذیرد.
گرچه ویتامین ای (E) به‌عنوان آنتی‌اکسیدان می‌تواند در درمان بیماری نقش داشته باشد اما مصرف بی‌جا و بی‌رویه آن به‌شدت زیان‌بار است.
در مجموع کبد چرب یک بیماری سهل و ممتنع است که قابل پیشگیری و درمان بوده و استرس مضاعف در خصوص این بیماری منطقی نیست و نیازی به پیگیری تشخیصی ــ درمانی با فواصل کوتاه‌مدت ندارد.
هرگونه کپی برداری با ذکر نام دکتر سلام و لینک دهی مستقیم مجاز است.
