شمارش سلول های خونی نوعی از تست خونی است که برای ارزیابی سلامت کلی و یافتن علتهای مختلف مثل کم خونی،عفونت و سرطان خون به کار می رود.
تست CBCاجزاء مختلف تشکیل دهنده خون و خصوصیات آن را تعیین و اندازه گیری می کند:
- گلبول قرمز که حامل اکسیژن است.
- گلبول های سفید که با عفونت ها مبارزه می کنند.
- هموگلوبین که پروتئین حمل کننده اکسیژن در گلبول های قرمز است.
- هماتوکریت، نسبت گلبول های قرمز به مواد تشکیل دهنده مایع پایه مانند پلاسما و یا خون.
- پلاکت ها که به انعقاد خون کمک می کنند.
افزایش و یا کاهش غیر نرمال در تعداد سلول های خونی که توسط تست CBCاندازه گیری می شود، می تواند نشان دهنده بیماری و یا مشکل اساسی در سلامت فرد بوده که در این صورت نیازمند بررسی های بیشتر خواهد بود.
شمارش سلول های خونی یک تست متداول خونی است که در شرایط زیر انجام می شود:
- سنجش سلامت عمومی. پزشک ممکن است تست شمارش سلول های خونی را به عنوان بخشی از آزمایشات متداول و به منظور بررسی سلامت عمومی فرد و یافتن اختلالات گوناگون مانند کم خونی و یا سرطان خون توصیه نماید.
- تشخیص مشکلات پزشکی. اگر دچار ضعف، خستگی مزمن، تب، التهاب، کبودی و یا خونریزی شده اید پزشک احتمالا تست CBCرا به شما پیشنهاد می دهد. شمارش سلول های خونی ممکن است به تشخیص علت بوجود آمدن این علائم کمک کند. همچنین اگر پزشک مشکوک به عفونت باشد، این تست می تواند در تائید این تشخیص کمک کننده باشد.
- بازبینی و نظارت بر روند بیماری. اگر شما مبتلا به اختلالات خونی مانند تالاسمی و یا پلی سیتمی هستید و با توجه به اینکه این بیماری ها بر تعداد سلول های خونی تاثیرگذار اند، پزشک می تواند با استفاده از تست CBCروند بیماری شما را بررسی کند.
- بازبینی و نظارت بر روند درمان. اگر دارویی استفاده می کنید که بر تعداد سلول های خونی تاثیرگذار است، تست شمارش سلول های خونی می تواند در بررسی روند درمان کمک کننده باشد.
برای انجام تست از شما نمونه خون گرفته می شود، معمولا خون از مکان خم شدن بازو گرفته می شود. سپس نمونه برای آزمایش به آزمایشگاه فرستاده می شود و شما می توانید به سرعت به برنامه زندگی خود بازگردید
اگر نمونه خون شما فقط تحت تست CBCقرار می گیرد، قبل از انجام تست محدودیت خوراکی و نوشیدنی برای شما وجود ندارد. در غیر این صورت شما باید مدت تعیین شده ای را قبل از انجام تست ناشتا باشید. پزشک دستورات دقیق را به شما خواهد داد.
شمارش سلول های خونی تست قطعی برای تشخیص یک بیماری نیست. بنابرعلت توصیه پزشک به انجام این تست، نتایج خارج از محدوده نرمال ممکن است نیاز به بررسی های بیشتر داشته باشد. ممکن است پزشک به تحلیل نتایج آزمایش CBCهمراه با آزمایشات دیگر به صورت همزمان بپردازد و یا انجام آزمایشات بیشتری را لازم بداند.
برای مثال اگر شما فرد سالمی هستید و هیچ گونه علائم بالینی مبنی بر بیماری خاصی در شما دیده نشده است و نتایج آزمایشات عددی خارج از محدوده طبیعی را نشان دهد، این امر چندان نگران کننده نبوده و احتمالا نیازی به پیگیری های بیشتر نیست. این در حالی است که نتایج غیر نرمال برای بیماران سرطانی می تواند نشان دهنده نیاز به اعمال تغییرات در برنامه درمان باشد.
در برخی موارد اگر نتایج بدست آمده بسیار بالاتر و یا پایین تر از حد نرمال باشد، ممکن است پزشک شما را به متخصص خون شناسی (هماتولوژیست) ارجاء دهد.
نتایج چگونه تفسیر می شوند
اگر نتایج حاصل از تست شمارش سلول های خونی خارج از محدوده نرمال باشد ممکن است نشان دهنده مشکلی در سلامتی فرد باشد.
- شمارش گلبول قرمز، هموگلوبین و هماتوکریت. نتایج بدست آمده در مورد این سه فاکتور خونی با هم در رابطه است زیرا هر کدام از آنها برگرفته از گلبول قرمز هستند. اگر مقادیر در این سه مورد کمتر از حد نرمال باشد، شما به کم خونی مبتلا هستید. آنمی سبب خستگی مزمن و ضعف خواهد بود. آنمی به دلایل مختلفی از جمله کمبود برخی ویتامین های خاص و یا آهن، از دست دادن خون و یا مشکلات اساسی دیگر بوجود می آید. در صورتی که تعداد گلبول های قرمز بیشتر از حد نرمال باشد (اریتروسیتوز)، یا سطح بالای هموگلوبین و هماتوکریت می تواند به بیماری های اساسی مانند پلی سیتمی و بیماری قلبی اشاره کند.
- شمارش گلبول های سفید. کاهش سطح گلبول های سفید(لوکوپنی)، معمولا به سبب اختلالات سیستم ایمنی که که گلبول های سفید را تخریب می کنند، مشکلات مغز استخوان و یا سرطان ایجاد می شود. مصرف برخی داروها نیز می توانند سبب کاهش سطح گلبول های سفید شوند. اگر سطح گلبول های سفید بیشتر از حد نرمال باشد، شما ممکن است به عفونت و یا التهاب مبتلا باشید. همچنین می تواند نشان دهنده اختلالات سیستم ایمنی و یا بیماری مغز استخوان باشد. بالا بودن سطح گلبول سفید نیز می تواند در نتیجه مصرف برخی داروها بوجود بیاید.
- شمارش پلاکت ها. پایین بودن سطح پلاکتها(ترومبوسیتوپنی)و یا بالاتر بودن از سطح نرمال(ترومبوسیتوز) معمولا نشان دهنده مشکل جدی در سلامتی فرد می باشد. همچنین این تغییرات می تواند در نتیجه عوارض جانبی برخی داروها بوجود بیاید. در صورتی که تعداد پلاکت های شما خارج از حد نرمال است، نیاز به آزمایشات و بررسی های بیشتر وجود دارد.
منبع-yourdoctor
