لوواستاتين، سيم واستاتين، فلوواستاتين يا هر «استاتين» ديگري که پزشک براي‌تان تجويز کرده و مجبوريد آن را مصرف کنيد، بدانيد گوهري در جعبه داروهايتان است که تا به حال قدر و قيمتش را نمي‌دانستيد.
اگر تا به حال گمان مي‌كرديد اين داروها، استاتين‌ها، فقط کارشان پايين آوردن چربي خون است و گاهي با خودتان فکر مي‌کرديد «حالا پايين هم نيامد، نيامد، دنيا که زير و رو نمي‌شود»، بنشينيد پاي صحبت محققان از سراسر دنيا، ژاپن، استراليا، انگلستان و آمريکا، که درباره اين گوهر نامکشوف، چه‌ها که نمي‌گويند!
جمع‌بندي اين مطالعات اين است: قهرماني که در لحظات آخر، درست در جاهايي که انتظارش را نداريد، به کمک شما مي‌آيد و دشمن را، که نوعي بيماري است، نابود مي‌کند يا حداقل او را به ضعف مي‌کشاند.
تا پيش از اين، تجويز استاتين‌ها محدود به بيماراني مي‌شد که بيماري قلبي اثبات شده داشتند و پزشکان مي‌خواستند با اين داروها و با پايين آوردن کلسترول بد خونشان، از عود يا پيشرفت آن جلوگيري کنند.
اما تازه‌ترين مطالعات، موجب شده محققان مؤسسه قلب انگلستان، در توصيه‌هاي قبلي خود به متخصصين تجديد نظر کنند و مصرف اين داروها را براي همه بيماران در معرض خطر که بالاي 40 سال دارند، مفيد بدانند.
آنها مي‌گويند اين داروها مي‌توانند خطر حمله‌هاي قلبي، سکته قلبي و نيز سکته مغزي را کم کنند و به اين ترتيب ميزان جراحي‌هاي قلبي را، که عوارض خاص خود را دارند، کمتر کنند؛ وقتي کلسترول بد خون کم شود، کلسترولي که دوست دارد در ديواره رگ‌ها رسوب کند و راه عبور خون را ببندد، چه انتظار ديگري داريد؟
قهرمان وارد مي‌شود
انجمن فشار خون هم از اين دسته داروها و نيز توصيه مؤسسه قلب انگلستان استقبال مي‌کند.
محققان در اين انجمن به اين نتيجه رسيده‌اند که مصرف استاتين‌ها همراه با داروهاي کاهنده فشار خون مي‌تواند خطر حمله قلبي را در افرادي که فشار خون بالا دارند، بدون توجه به ميزان کلسترول خونشان، به کمتر از نصف برساند.
اين براي بيماراني که هم چربي بالا دارند و هم فشار خون بالا، يک فرصت طلايي است: استاتين مي‌خورند تا از خطر هر دو بيماري کم کنند.
استاتين با سرطان هم مي‌جنگد
با خودتان مي‌گوييد استاتين داروي کاهنده چربي خون است، اين چه ربطي به سرطان دارد؟ حق با شماست، اما اين نتيجه تحقيقات دانشمندان در دانشگاه جانز‌هاپکينز آمريکاست: استاتين‌ها از احتمال بروز سرطان پيشرفته پروستات، تا حد قابل توجهي، کم مي‌کنند. آنها با بررسي بيش از 35 هزار مرد، دريافتند گروهي که براي پايين آوردن چربي خونشان استاتين مصرف مي‌کردند، نصف گروه ديگر به سرطان پيشرفته پروستات مبتلا شده‌اند.
البته تعداد موارد کلي سرطان در بين اين دو گروه چندان تفاوتي نداشت. فقط تعداد موارد «پيشرفته» در گروهي که اين داروها را مصرف کرده بودند، پايين آمده بود. جالب اين که هر چه زمان مصرف دارو در اين افراد بيشتر بود، احتمال پيشرفته شدن سرطان هم در آنها کمتر مي‌شد.
استاتين عليه آرتريت روماتوئيد
در بيماري التهاب روماتيسمي مفاصل، که اسم علمي‌تر آن «آرتريت روماتوئيد» است، بافت مفصلي، بيش از حد توليد مي‌شود و همين باعث التهاب، تورم و درد مفاصل مي‌شود. اينجا هم همان استاتين‌هاي معروف قصه ما وارد صحنه مي‌شوند و التهاب مفاصل را کم مي‌کنند.
اين، حاصل مطالعه محققان ژاپني است. بررسي‌هاي آنها نشان داده که استاتين‌ها مي‌توانند موجب مرگ سلولي (آپوپتوز) در سلول‌هاي طبيعي و سرطاني شوند.
نوع خاصي از استاتين‌ها به نام «فلوواستاتين» مي‌تواند همين نقش را به طور ويژه در سلول‌هاي مفصلي افراد مبتلا به آرتريت روماتوئيد ايفا کند. به عبارت ديگر باعث خودکشي اين سلول‌هاي مزاحم و دردسرساز مي‌شود.
نکته‌اي که در اين بررسي‌ها مشترک است اين است که اين تأثيرهاي رنگارنگ را از استاتين‌ها وقتي مي‌بينيم که در غلظت‌هاي بالا از آنها استفاده شود. غلظت‌هايي بسيار بيشتر از آن که به طور معمول براي پايين آوردن کلسترول خون تجويز مي‌شود.
گرچه محققان اميدوارند در آزمايش‌هاي بعدي، بتوانند از غلظت‌هاي کم هم از اين نوع فايده‌ها بگيرند.
آزمايش‌هاي بيشتري براي تأييد قوي‌تر اين نظريه و اين اثرها لازم است، اما اگر نهايتاً استاتين‌ها بتوانند از همه اين آزمايش‌ها سربلند بيرون آيند، مي‌توان نتيجه گرفت که مصرف استاتين‌ها، يک تير و دو نشان است. به اين معني که در بيماراني که آرتريت روماتوئيد دارند، باعث مي‌شود هم التهاب مفصل‌هايشان آرام بگيرد و هم احتمال بروز حمله قلبي در آنها کم شود، حالا چه کلسترول خونشان بالا باشد و چه نباشد.
کافي است شير آب را باز کني!
برخي پزشکان آن قدر درباره فايده‌هاي اين گروه دارويي هيجان زده (و به نوعي جوگير) شده‌اند که به شوخي پيشنهاد کرده‌اند براي بهره بردن عموم مردم از فايده‌هاي متنوع استاتين‌ها، اين دارو بايد به آب لوله‌کشي شهري اضافه شود!
محققان دانشگاه سيدني و آکسفورد، در يک طرح مشترک که اخيراً در نشريه «لانست» منتشر شده، اعلام کرده‌اند افرادي هم که کلسترول بالا ندارند، مي‌توانند از مصرف اين داروها بهره ببرند.
آنها مي‌گويند کاهش کلسترول بد يا همان LDL خون تا 5/1 ميلي مول در ليتر مي‌تواند خطر حمله قلبي را حداقل تا يک سوم پايين بياورد. در حالي که هم اکنون LDL زير3 ميلي مول را طبيعي مي‌دانند. طبق اين بررسي، هر چه ميزان کاهش کلسترول پس از مصرف استاتين بيشتر باشد، نشان مي‌دهد که فايده‌هاي بيشتري به فرد رسيده است.
نتيجه اين مطالعه، يک نکته کوچک، اما مهم را در خود پنهان دارد و آن اين که چرا توصيه مي‌شود براي پيشگيري از حمله قلبي، علاوه بر استفاده از داروهاي پايين آورنده چربي خون، به رژيم کم چربي هم پاي بند باشيم.
اولاً چون استاتين جلوي توليد کلسترول بد را نمي‌گيرد، بلکه روند توليد آن را متوقف مي‌کند. پس هرچه کلسترول کمتر وارد بدن شود، به نفع خودمان است. دوم اين که هر چه کاهش کلسترول بيشتر باشد، نقش استاتين در پيشگيري از بيماري‌هاي قلبي، پررنگ تر مي‌شود.
هنر استاتين بگفتي، عيبش نيز بگوي
با اين که داروها بايد از مراحل متعدد آزمايش‌ها بگذرند تا اجازه پيدا کنند وارد بازار دارويي شوند، ولي هيچ دارويي بي عارضه نيست. هيچ آزمايش و مطالعه‌اي نشان نداده که استاتين باعث بيشتر شدن خطر نوع خاصي از بيماري يا سرطان شود.
تنها در موارد نادري، ممکن است باعث بروز درد و ضعف عضلاني شود که صد البته عارضه‌اي نيست که نتوان آن را در برابر اين همه فايده‌هايي که براي استاتين‌ها شمرديم، تحمل کرد.
محققان اطمينان خاطر مي‌دهند که مصرف اين دارو براي گروه‌هاي مختلف، مثل زنان، سالمندان، بيماران مبتلا به ديابت يا افراد با سابقه سکته مغزي يا قلبي، مؤثر است و مي‌تواند به آنها براي زندگي سالم‌ترکمک برساند.
بنابراين افرادي که اين داروها برايشان تجويز شده، مي‌توانند با اطمينان خاطر دو چندان، از اين که داروي مفيد استفاده مي‌کنند، به مصرفشان ادامه دهند. البته اميدواريم اين نوشته باعث نشود که آن را به دوستان و آشنايانشان هم توصيه کنند!
منبع: دکتر سلام
