به طور کلی می توان گفت بیشتر دستگاه های ورزشی موجود در پارک ها به دلیل این که در آن ها به جنسیت، تناسب جثه ای، آمادگی جسمانی پایه و ایمنی لازم توجه نشده، استاندارد نیستند و نمی توان از آن ها برای ارتقای آمادگی بدنی سود برد. همچنین به دلیل ناآشنایی کاربر  با روش صحیح استفاده از دستگاه، ندیدن آموزش لازم و نداشتن تناسب جسمی با این وسایل بدون شک عوارضی را به دنبال خواهد داشت. متأسفانه بیشتر این وسایل قابلیت تنظیم ندارند،  بنابراین ممکن است پس از کار  با آن ها شخص دچار آسیب های بر تاندون، لیگامانت، عضلات و مفاصل به علت وارد شدن نیروهای اضافی و فشار در راستای غلط بر اعضاء شود.گرچه شاید استفاده از این وسایل برای افرادی که جثه شان با آن ها متناسب است و قصد دارند سطوح آمادگی بدنی خود را حفظ کنند مناسب باشد ولی گذشته از بحث استاندارد بودن آن ها،  باید  با روش استفاده صحیح از این وسایل و اصول گرم کردن، سرد کردن، انعطاف پذیری و نحوه تنفس صحیح حین استفاده از این وسایل آشنایی کامل داشت.

ورزش بخشی از زندگی سالم است و با توجه به  فواید و تأثیرات مثبت آن،  هر روز  به تعداد کسانی که ورزش می کنند افزوده می شود. وجود فضاهای ورزشی در سطح شهر  با هدف برخورداری از  یک جامعه فعال و سالم، حق شهروندی محسوب می شود. در این راستا، توسط شهرداری ها امکاناتی مهیا شده است تا شهروندان با کمترین هزینه و امکانات، سلامت جسمی و روانی خود را حفظ کنند که نشان دهنده توجه مسئولان شهرداری به امر ورزش است.

نصب وسایل و تجهیزات ورزشی در پارک ها و فضاهای عمومی گذشته از اینکه گامی مؤثر برای توسعه ورزش شهروندی است، افراد را  به استفاده از آن ها ترغیب می کند و علاوه بر ایجاد انگیزه شروع ورزش، به دلیل سهولت در دسترسی و رایگان بودن آن، با استقبال عموم مواجه  شده است. به همین دلیل سطح فعالیت فیزیکی را در اجتماع بالا می برد.نصب این وسایل در پارک ها برای بسیاری از شهروندان، یک نوع صرفه جویی در وقت نیز  محسوب می شود زیرا در کنار تفریح و سرگرمی با خانواده یا دوستان ، ورزش هم انجام داده اند.

با این وصف می توان گفت یکی از چشمگیرترین اقدامات شهرداری ها در توسعه ورزش شهروندی، نصب وسایل ورزشی پارک ها بوده است. اما با نگاهی کارشناسانه به این دستگاه ها، در کنار فواید آن، زیان های بسیاری نیز مشاهده می شود. زمینه اصلی ایجاد این مشکلات، عدم  نظرخواهی در مورد استاندارد بودن، مکان یابی، نوع دستگاه، نحوه چیدمان و … از کارشناسان ورزشی است.

نخستین دستگاه های ورزشی  پارکی در سال ۱۳۸۴ در ایران مورد استفاده قرار گرفت . نکته ای که از ابتدای ورود این وسایل مطرح بوده است و اکثر کارشناسان و متخصصین پزشکی ورزشی بر آن اتفاق نظر دارند، موضوع استاندارد نبودن و عوارض احتمالی استفاده از آن ها است. اعتقاد بر این است که بیشتر کاربران این وسایل اهل انجام ورزش حرفه ای نبوده و  با روش های درست حرکات آشنا نیستند. بر این اساس ممکن است استفاده از آن ها باعث تشدید یا بروز عارضه های عضلانی و مفصلی شود.

توصیه می شود برای استانداردسازی و ارگونومی این دستگاه ها به این نکته ها توجه شود:

دستگاه ها باید از طریق فونداسیون ریزی صحیح ثابت باشند.گوشه های تیز و لبه های آسیب رسان وجود نداشته باشد. حفاظ برای تسمه ها، کابل ها و وزنه ها نصب شود. اجزای دستگاه در برابر تغییرات شرایط محیطی مانند رطوبت و اختلاف دما، استحکام و قدرت تحمل بالایی داشته باشند. نصب شدن ضربه گیر در کف محوطه ای که دستگاه در آن نصب شده تا  از فشار وارده در زمان فرود جلوگیری شود. وجود صندلی های فلزی روی دستگاه هایی که فرد برای انجام حرکت های ورزشی مجبور  به نشستن روی آن ها است باعث می شود فشار وارده به ناحیه نشیمنگاه آسیب هایی را به دنبال داشته باشد، لذا توصیه می شود از روکش های مناسب برای صندلی ها استفاده شود. چیدمان نامناسب که توجه به آن بسیار مهم است زیرا در انجام حرکت های ورزشی باید نظم و ترتیبی در نحوه انجام حرکات وجود داشته باشد، از بالا به پایین یا از پایین به بالا.

دستگاه ها برای رده های سنی مختلف،  مجزا و مشخص نشده اند.یک وسیله ورزشی یا باید بر اساس قد و جثه فرد قابل تنظیم باشد و یا اینکه برای هر رده سنی وسیله مشخصی در نظر گرفته شود. یکی از علل ایجاد آسیب، استفاده غیر اصولی و نامناسب از تجهیزات ورزشی است، لازم است برای اطلاع از  نحوه کار  با دستگاه ، برای هر کدام از این وسایل تابلوی راهنما نصب شود و در خصوص نوع حرکت، فایده استفاده از آن، حداقل و حداکثر حرکات برای هر رده سنی و بر اساس میزان آمادگی بدنی فرد  توضیحاتی داده شود.

گرچه استفاده از دستگاه ها در پارک ها قابل قبول است ولی رعایت استانداردهای علمی و فنی آن اهمیت بیشتری دارد. در صورت رعایت نکردن این استانداردهای فنی با توجه به اصول برنامه ورزشی سلامت محور، دستگاه های موجود در  پارک ها به تجدید نظر نیاز خواهند داشت. در غیر این صورت، استفاده از این دستگاه ها می تواند به خصوص برای سالمندان و افرادی با مشکلات جسمی خطرناک باشد. با این هزینه هایی که شهرداری برای رفاه و سلامت شهروندان انجام می دهد،لازم است از  نظرات کارشناسان استفاده شود تا شاهد رشد بیشتر سلامت و رفاه در جامعه باشیم. علاوه بر این، توصیه می کنم در پارک ها یک نفر کارشناس ورزشی در ساعت های مشخصی برای امر آموزش و نظارت حضور داشته باشد

منبع- علم ورزش