نتیجه تحقیقی نشان می دهد بیش از ۶۰ درصد مردان در سنین ۲۰ تا ۳۰ سال به طور دائم به تماشای این مسابقات می پردازند.با این همه، تحقیقات اخیر نشان داده كه بیش از ۶۰ درصد مردان در سنین ۲۰ تا ۳۰ سال به طور دائم به تماشای این مسابقات می پردازند؛ برخی از همسران این مردان از آن ها به عنوان «معتادان فوتبال» یاد می كنند و چنانچه فصلنامه روانشناسی ورزشی آمریكا (۲۰۰۴) می نویسد این امر در بسیاری موارد گویای واقعیت است.در تب و تاب مسابقات جام جهانی فوتبال، كه تخمین زده می شود حدود ۳ میلیارد نفر در سراسر جهان آن را از طریق تلویزیون تماشا كنند، یكی از دغدغه های پژوهشگران روانشناسی در چنین روزهایی بررسی تأثیرات این مسابقات بر سطح بهداشت روانی جوامع مختلف است وهم اكنون در كشورهای مختلف جهان مطالعات و نظرسنجی های گسترده ای برای درك این تأثیرات در جریان است.
تماشای فوتبال یك هنجار اجتماعی
همواره یكی از جذاب ترین برنامه های تلویزیونی برای بینندگان، مسابقات فوتبال بوده است اما اگر یك شبكه تلویزیونی بیش از حد در روند پخش مسابقه دخالت و نماهایی را حذف و یا اضافه كند این امر به تشدید استرس و ناكامی در تخلیه هیجانی بینندگان می انجامد.
بیننده تلویزیون انتظار دارد كه مانند یك فیلم سینمایی از ابتدا تا به آخر مسابقه فوتبال را با تمام حواشی آن ببیند و برای یك ساعت و نیم خود را از واقعیت های نامطلوب دنیای برونی رها سازد؛ اما دخل و تصرف در روند پخش مسابقه فوتبال مثلاً در هنگام پخش نماهایی از تماشاگران، باعث می شود كه او در زمانی كه برای رهایی از استرس های برونی به تماشای فوتبال نشسته است، استرس های برونی به شكلی آزار دهنده بار دیگر خود را به او نشان دهند.بیننده مسابقه فوتبال از تلویزیون، معمولاً دوست دارد تا این مسابقه را به صورت دست جمعی ببیند از همین رو اغلب مردان از همسران خود می خواهند تا همراه آنها پای تلویزیون بنشینند یا به خانه اقوام و دوستان می روند؛ بسیاری نیز به ویژه در اروپا و آسیای شرقی در محل های عمومی مانند رستوران ها، میدان ها و یا كافه ها به همراه دوستان و همسایگان خود به تماشای این برنامه ها می پردازند.
این امر به خوبی نشان می دهد كه تماشای مسابقه فوتبال یك كنش اجتماعی برای شریك شدن در احساسات و هیجانات درون گروهی است.به این ترتیب فرد كه بخشی از گروه بینندگان نیز هست می تواند به راحتی تمام هیجانات درونی (صرفنظر از نتیجه بازی كه عامل دیگری است) خود را تخلیه و به آرامش دست یابد.او همچنین می تواند با اعضای گروه خود پس از پایان مسابقه به جشن و سرور بپردازد و یا اگر نتیجه برخلاف میل وی بود به انتقاد از مربیان و بازیكنان بپردازد و حتی در روزهای بعد در محیط كار یا منزل به این بحث ها ادامه دهد.بنابراین تماشای فوتبال بخشی از فرایند گروه گزینی اجتماعی هم هست كه تأثیر متعاقب آن برای تقسیم بندی به مثلاً هواداران آبی ها یا قرمزها، برزیلی ها یا انگلیسی ها و... است!
پخش تلویزیونی فوتبال
پخش تلویزیونی مسابقه فوتبال، بیننده تلویزیون را در اغلب موارد با جزئیات بیشتری در مورد روند مسابقه آشنا می سازد. او می تواند بازیكنان را در نمای درشت ببیند،عكس العمل های آنها، مربیان و حتی تماشاگران را به سرعت در یابد و با نماهای متفاوت و حركت آهسته صحنه های حساس بازی را تعقیب كند.
ویژگی های پخش تلویزیونی فوتبال را شاید بتوان در این چند شاخص خلاصه كرد:
حجم فراوان اطلاعات
ریتم سریع
شیوه روایتی خطی
قهرمان و الگو سازی
برجسته سازی
تركیب تفسیر،گزارش و اطلاعات جنبی توسط گزارشگر
اهمیت اطلاعات، وقایع خارج از كادر.
وجود تماشاگر حاضر در صحنه و انتقال هیجانات او به بیننده تلویزیون
پخش زنده(در اغلب اوقات) و ارجحیت آن بر پخش با تأخیر برای بیننده
ارایه اطلاعات نوشتاری و آماری روی تصویر
این ویژگی ها سبب می شود كه پخش یك مسابقه فوتبال از تلویزیون برای بسیاری از جوانان بیننده از اغلب شیوه های تولید و پخش برنامه تلویزیونی جذاب تر به نظر برسد زیرا دارای همان خصایصی است كه متناسب با گرایش های این سنین است.
تخلیه هیجانی
تماشای یك مسابقه فوتبال چه در استادیوم و چه از طریق تلویزیون به دلیل ویژگی های خاص آن به خوبی سبب تخلیه هیجانی بیننده می شود.این تخلیه هیجانی آن چنان كه روانشناسان اجتماعی معتقدند راه را برای فرار از استرس روزمره و ناشی از كار هفتگی باز می كند؛ پژوهشگران دانشگاه ناتینگهام با مطالعه بر روی رفتار هواداران یك تیم محلی در یافتند كه تأثیرات مثبت تماشا و هواداری از این تیم در كاهش چشمگیر استرس روزمره در زندگی آنها كاملاً معنادار است.
علاوه بر تخلیه هیجانی (كاتارسیس) هواداری از تیم محلی در بهبود روابط اجتماعی آنها به ویژه در رابطه پدر و فرزند تأثیر بسزایی داشته است. مطالعات دیگر همچنین تأثیر جانبی راه اندازی كارناوال شادی بر روی دیگر افراد را در مجموع مثبت تلقی كرده است.تماشای فوتبال مجموعه ای از احساسات، امید، اضطراب و انتظار و شادی یا ناراحتی را در بر می گیرد و به همین دلیل خُلق و عاطفه تماشاگر فوتبال دائماً در نوسان است.
نكته جالب در مطالعات روانشناختی هواداران فوتبال آن است كه آن چنان كه پینگل در سال ۲۰۰۴ گزارش داده باخت تیم مورد علاقه تأثیر روانی مخرب بسیار كمتری در میان اغلب هواداران آن دارد.روانشناسان ورزشی دلیل این امر را كاتارسیس و كامروایی رخ نموده در حین تماشای فوتبال می دانند كه نوعی حالت سرخوشی و روان آسودگی در آنها پدید آورده است.تماشای فوتبال می تواند به ارتباط بیشتر افراد و حتی ارتباط فیزیكی آنها مانند در آغوش كشیدن یكدیگر و یا حتی افراد غریبه در هنگام خوشحالی منجر شود كه به خودی خود در بهبود روحیه افراد مؤثر است. احساس تعلق در یك گروه نیز از وجوه مثبت بر عزت نفس است.به علاوه فوتبال این امكان را برای همه فراهم می آورد كه خود تبدیل به یك مفسر فوتبال شوند و با دیگران در كافه، كلوب، سركار، با همسایگان و یا اعضای خانواده درباره نتیجه بحث كنند.
تأثیرات روان تنی تماشای فوتبال
بر اساس یك پژوهش اخیر در اسكاتلند، در طول برگزاری جام جهانی فوتبال در دوره های اخیر كمترین میزان مراجعه كنندگان به مراكز اورژانس های روانپزشكی در اسكاتلند ثبت شده اند. مسترتون و مندر از این تحقیقات نتیجه می گیرند كه تأثیر تماشای مسابقات فوتبال جام جهانی بر وضعیت روانی افراد كاملاً مثبت است.
ترشح بیش از حد هورمون تستسترون در میان بینندگان فوتبال سبب ارضای روانی اغلب آنها می شود. مطالعه انجام شده در فینال جام جهانی ۱۹۹۴ پس از بازی ایتالیا و برزیل نشان می دهد كه در خون تماشاگران این بازی بیشتر از افراد عادی تستسترون وجود داشت و هواداران تیم برنده یعنی برزیل به طرز معناداری تستسترون بیشتری داشتند.
در همین حال برخی مطالعات منتشر شده در فصلنامه بین المللی روانشناسی ورزشی از جمله تحقیق جونز و شفیلد در اسكاتلند نشانگر آن است كه اگر فرایند باخت تیم مورد علاقه هواداران طولانی شود، سبب پدیداری طیف گسترده ای از سمپتوم های بالینی بیماری های روان تنی و یا روانی می شود.در همین حال، وقتی كه پژوهشگران بنیاد قلب بریتانیا راه تازه ای برای مقابله با حمله قلبی یافتند، این تحقیق سر و صدای بسیاری برپا كرد. راهی كه آنها پیشنهاد كردند تماشای یك مسابقه هیجان انگیز فوتبال بود.وقتی انگلستان از آرژانتین در جام جهانی ۱۹۹۸ شكست خورد حمله قلبی۲۵ درصد افزایش یافت.
اكنون پژوهشگران توصیه می كنند به تماشای مسابقه فوتبال تیم «برنده» بنشینید، آنها با مطالعه مرگ و میر ناشی از حمله قلبی برزیلی ها پس از باخت برزیل در مقابل فرانسه در همین دوره جام جهانی نتیجه گرفتند كه بین این ۲ متغیر رابطه ای قطعی وجود دارد كه به نسبت در مردان بیشتر از زنان است.در عوض در مسابقات جام اروپا در سال ۱۹۹۶ میزان مراجعات به اورژانس به طرز معناداری در انگلستان كاهش یافته بود.با این حال اغلب روانشناسان بالینی و روانپزشكان می گویند در طول مدت برگزاری مسابقات جام جهانی مطب آن ها بیشتر اوقات از مراجعه افرادی كه برای اولین بار به آنها مراجعه می كنند خالی می ماند!
بهبود خلق و خوی
دو سوم مردان مورد پرسش در نظرسنجی بنیاد بهداشت روانی بریتانیا اظهار داشته اند كه تماشای فوتبال سبب می شود به راحتی احساسات خود را با مردان دیگر در میان بگذارند در حالی كه همان گونه كه دكتر مك كالچ می گوید مردان معمولاً مانند زنان از این امكان برای همدلی استفاده نمی كنند.برخلاف برخی از پیشداوری ها اغلب مردان جوان، معتاد تماشای فوتبال نیستند.
به عنوان مثال در همین نظرسنجی بسیاری از مردان گفته اند كه حضور در اتاق زایمان در هنگام تولد فرزندشان را به تماشای مسابقات جام جهانی از تلویزیون ترجیح می دهند!در حالی كه روانشناسان معتقدند تماشای مسابقات فوتبال در بهبود چشمگیر رابطه پدر و فرزند پسر نقشی اساسی دارد، در مورد بهبود رابطه زناشویی هنوز یافته های قطعی منتشر نشده است.