سعید نریمانی؛ عضو باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان دانشگاه آزاد اسلامی واحد اراک

از جمله مواد دخانی ای که استعمال آن طی سال‌‌های اخیر در میان نوجوانان و جوانان خاصه در ساعات اوقات فراغت به شدت محبوبیت یافته، قلیان است.

اهمیّت این مسئله در کشوری چون ایران به علت داشتن جمعیتی جوان ضرورت توجه، پیشگیری و کنترل را خاصه در میان خانواده‌‌ها و توسط والدین دوچندان می‌‌سازد.

بدین منظور نوشتار حاضر در راستای پیشگیری، کنترل و کاهش مصرف این ماده دخانی، اولین و مهمترین افراد در پیشگیری، کنترل و کاهش استعمال قلیان نوجوانان و جوانان یعنی والدین را مدنظر قرار داده و بر آن است تا علاوه بر آشنا ساختن آنان با نقش پیشگیری و کنترل خود در زمینه سوء مصرف قلیان فرزندان با ارائه راهکارهای مناسب، گامی مهم در جهت پیشگیری،کنترل و کاهش استعمال قلیان در بین نوجوانان و جوانان بردارد.

نقش والدین در گرایش و یا عدم گرایش فرزندان به مصرف قلیان

والدین مهمترین و تعیین کننده‌ترین افراد در ساخت بنیان‌های شخصیتی فرزندان هستند. اگر منشأ اغلب آسیب‌های اجتماعی در جامعه بررسی شود نقش والدین در کیفیت رشد شخصیّت فرزندان به خوبی آشکارمی گردد.

در مورد نقش والدین در گرایش و یا عدم گرایش فرزندان به مصرف قلیان، والدین به دو دسته تقسیم می‌‌شوند،

الف) والدینی که خود زمینه مصرف قلیان را در فرزندانشان به وجود می‌‌آورند.

ب) والدینی که خود زمینه‌ساز مصرف قلیان نیستند ولی باید توجه بیشتری به اعمال، رفتار و دوستی‌های فرزندان خود نشان دهند.

الف: نقش والدین در گرایش فرزندان به مصرف قلیان

روابط میان فرزندان و والدین را می‌‌توان هم چون نظام یا شبکه‌ای دانست که بخش‌‌های آن در کنش متقابل با یکدیگرند.

همان‌طور که والدین در کنترل و کاهش انحرافات فرزندان می‌‌توانند نقش مفید و مؤثری را ایفا کنند به همان اندازه می‌‌توانند زمینه ساز بروز انحرافات و آسیب‌‌های اجتماعی در آنان نیز بشوند.

در این نوشتار والدین زمینه‌ساز مصرف قلیان نیز از دو بُعد مورد بررسی قرار خواهند گرفت؛

بُعد اول: کمبود عاطفه در والدین و گرایش فرزندان به استعمال قلیان

و بُعد دوم : مصرف قلیان توسط خود والدین و گرایش فرزندان به استعمال قلیان

کمبود عاطفه در والدین و گرایش فرزندان به مصرف قلیان

محرومیت عاطفی که معمولاً از تیرگی روابط والدین به وجود می‌‌آید از مهمترین دلایل انحراف نوجوانان و جوانان است.

فرزندانی که به علّت برخوردهای نامناسب والدین، کمبود محبت و بی توجهی درکودکی، جامعه پذیری آنها مناسب نیست، سرخوردگی و ناکامی را بیشتر تجربه می‌‌کنند.

در نتیجه فشار و سر خوردگی نگرش‌‌های ضد اجتماعی در آنان بر انگیخته می‌‌شود که این امر آنها را به سمت انجام فعالیت‌‌ها نادرستی سوق می‌‌دهدکه یکی از آنها استعمال مواد دخانی‌ای هم چون قلیان است.

بنابراین والدین باید بدانندکه اگر به حمایت عاطفی فرزندان خود نپردازند احتمال مصرف قلیان در بین آنها افزایش خواهد یافت و در واقع یکی از کارهایی که والدین در زمینه پیشگیری، کنترل و کاهش استعمال قلیان فرزندان نوجوان و جوان خود می‌‌توانند انجام دهند، بالا بردن حمایت عاطفی خود از آنها و برقرای رابطه دوستانه با آنان است...