اغلب شما دیده اید یا شنیده اید که پدربزرگ ها و مادربزرگ ها در سنین 50 به بالا از کم شدن سوی دیدشان گله می کنند. این کم شدن دید در همه افراد بعد از سن 70 سالگی به دلیل بیماری تحت عنوان "آب مروارید" به وجود می آید. این بیماری برخلاف اسمش که درخشش را در ذهن تداعی می کند موجب کدر شدن عدسی چشم و کاهش بینایی فرد می شود.

ابن عارضه چندان جدی محسوب نمی‌شود زیرا با یک برش میلیمتری و بدون درد و بخیه این عارضه از چشمان شما رخت بر بسته و بدون عینک مثل جوانی دیدتان تیزبین می شود.

محمد طاهر رجبی متخصص چشم بیمارستان فارابی و عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران با اشاره به بروز آب مروارید در همه افراد بعد از 70 سالگی گفت: عدسی چشم در سنین پایین با شدت نور بزرگ و کوچک می شود اما با افزایش سن لنز یا عدسی داخل چشم دچار کدورت شده و به اصطلاح فرد به آب مروارید مبتلا می شود. این عارضه به این دلیل که اغلب مردان بیشتر در معرض آفتاب و نورهای شدید محیط های کار هستند، در میان آنان شیوع بیشتری نسبت به زنان دارد.

وقتی آفتاب دشمن چشمانتان می شود

وی با بیان اینکه یکی از مهمترین علل بروز آب مروارید اشعه UV (یو وی) آفتاب است، افزود: این عارضه با افزایش سن به دلیل اینکه چشم سالیان زیادی تحت معرض اشعه آفتاب بوده به تدریج ایجاد می شود. هرچه فردی بیشتر در معرض نور آفتاب باشد، آب مروارید زودتر سراغ چشم های او می آید. از این گذشته در برخی شغل ها مانند شیشه گری به دلیل اینکه از ماده ای با اشعه UV بالا برای برش استفاده می شود، بروز آب مروارید بیشتر است.

این متخصص چشم با بیان اینکه یکی از علایم این بیماری بهبود دید نزدیک فرد است، اظهار داشت: در کاتاراکت یا آب مروارید کدورت از مرکز عدسی شروع شده و به تدریج به سمت اطراف افزایش می یابد. در این موارد ضخامت لنز بیشتر شده به همین دلیل دید نزدیک بهبود پیدا می‌کند اما با شدت گرفتن نیاز به جراحی است.

آب مروارید بلایی که هنگام پیری ظاهر می‌شود

رجبی تصریح کرد: آب مروارید سنی شایعترین نوع این بیماری است اما در نوع دیگری کاتاراکت وجود دارد که زیر کپسول خلفی لنز یا عدسی چشم به وجود می آید. در این نوع آب مروارید، به دلیل اینکه مرکز عدسی درگیر می شود، فرد با پراکندگی نور در چشم مواجه شده و در طول روز به ویژه در رانندگی یا خلبانی شخص اختلال دید پیدا می کند اما با نزدیک شدن به ساعت شب این عارضه کم شده و دید بهتر می شود.

وی ادامه داد: این نوع کاتاراکت در سنین کم و جوانی به دلیل ضربه، مصرف کورتون و بیماری های سیستمیک مانند اختلال عملکرد پاراتیروئید، مصرف کورتون و رادیوتراپی بیشتر دیده می شود.

دیابت چشمانتان را کدر می کند

عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران با بیان اینکه دیابتی ها زودتر به آب مروارید مبتلا می شوند، افزود: این بیماران اغلب مشکلات شبکیه چشم دارند به همین دلیل باید در حین جراحی کاتاراکت این عارضه بیمار نیز درمان شود. در اغلب دیابتی ها دید کامل و صد درصدی فرد باز نمی گردد و در موارد بسیاری نیاز به تزریق های متعددی برای درمان مشکلاتی شبکیه ای آنها است.

وی با اشاره به کاهش دید فرد به عنوان مهمترین علامت آب مروارید گفت: در آب مروارید سنی علاوه بر این علامت، دید نزدیک فرد بهتر شده و علائم نسبت به نوع دیگر آن دیرتر ظاهر می شوند. کاتارکت زیر کپسول خلفی لنز فرد با  مشکل پخش نور در طول روز مواجه می شود. در اغلب موارد همه علائم بعد از مدتی شدت پیدا کرده و فرد نیاز به جراحی پیدا می کند.

جراحی بدون درد و بخیه درمان آب مروارید

عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران با اشاره به روش درمان آب مروارید گفت: برای درمان برش جراحی حدود 1.8 میلی متر در چشم انجام شده و حتی نیاز به بخیه هم نیست. اگر فرد در سن و زمان مناسب به پزشک مراجعه کند با امواج فراصوت یا سونوگرافی این بیماری درمان می شود.

وی ادامه داد: با توجه به وضعیت چشم فرد محاسبه های لازم را برای تعیین نمره لنز چشم بیمار انجام می دهیم. پس از جراحی و کار گذاشتن لنز فرد دیگر برای بهبود دید دور خود نیازی به عینک ندارد اما ممکن است به عینک نزدیک نیاز داشته باشد. اغلب در 99 درصد وارد افراد تمایل به بهبود دید دورشان دارند اما برخی اشخاص به دلیل شغل های حساس تمایل دارند دید نزدیکشان بهبود پیدا کرده که این موارد نیاز به محاسبت خاصی است.

مراقب باشید؛ خطر تخلیه چشم بعد از جراحی

رجبی با بیان اینکه بعد از جراحی به دلیل عفونت چشم خطر تخلیه و از دست دادن بینایی وجود دارد، افزود: مراقب های خاصی بعد از جراحی نیاز است. مهمترین و خطرناکترین مورد بعد از جراحی عفونت چشم بوده و این عارضه حتما باید به بیمار گوشزد شود. در صورتی که بیماران با درد شدید و تاری دید مواجه شدند، سریع به پزشک مراجعه کرده و از دستکاری چشم پرهیز کنند. استفاده به موقع از قطره های تجویزی در کاهش عوارض و بهبود ورم قرنیه موثر است.

وی ادامه داد: اغلب این علائم در هفته اول بروز می کند به همین دلیل متخصصان چشم یک روز بعد از جراحی برای نوبت اول و روز سوم یا چهارم بیمار را معاینه می کنند تا از بروز این اتفاق و از دست رفتن بینایی جلوگیری شود. قطره های تجویزی نیز تا چهار هفته بعد از جراحی باید مصرف شوند. دید طبیعی فرد معمولا بین یک تا چهار هفته بعد از جراحی باز می گردد.

این متخصص چشم اظهار داشت: یکی از عوارض شایع بعد از جراحی ایجاد کدورت بین لنز و کپسول خلفی عدسی است که با لیزر سه تا چهار ماه بعد از جراحی به سادگی از بین می رود. از این گذشته عارضه نادر ورم شبکیه نیز ممکن است به وجود آید که این مورد نیز درمان های خاص خود را دارد.