برای همه پیش می‌آید که به شیوه‌های مختلف در بخش‌هایی از بدن درد را احساس کنیم. در این مواقع، اولین چیزی که به ذهن می‌رسد مصرف قرص‌های مسکن است که با اسم‌ها و رنگ‌های متنوع در هر خانه‌ای پیدا می‌شوند. برای برخی مردم، خوردن قرص‌های مسکن عادت شده و البته در زمینه مصرف این داروها اشتباهاتی را مرتکب می‌شوند. بهتر است با برخی از رایج‌ترین اشتباهات آشنا شوید و از این روش‌های درمانی غلط پرهیز کنید تا با مصرف داروهای ضد درد، سلامتی خود را به خطر نیندازید.
اشتباه اول: مصرف همزمان مسکن با سایر داروها
- پیش از اینکه هر نوع قرص مسکنی را بخورید، به تاثیر متقابل داروها فکر کنید. بعضی داروها یا مکمل‌های غذایی بر عملکرد قرص‌های مسکن تاثیر می‌گذارند و خطر تشدید اثرات داروها را افزایش می‌دهند. برای مثال، آسپرین می‌تواند فعالیت بعضی داروهای دیابتی را تحت تاثیر قرار دهد. کدئین هم در عملکرد داروهای ضد افسردگی اختلالاتی ایجاد می‌کند. در نتیجه، لازم است هنگامی که به مطب دکتر مراجعه می‌کنید درباره سایر بیماری‌ها (اعم از روحی یا جسمی) و همین‌طور داروهای تجویز شده قبلی، اطلاعات کاملی در اختیار پزشک قرار دهید. حتی اگر از داروهای گیاهی یا مکمل‌های غذایی هم استفاده می‌کنید باید این مطلب را به پزشک بگویید. اگر می‌خواهید بدون مراجعه به دکتر از داروخانه قرص مسکن بخرید، بهتر است این موضوع را حداقل با دکتر داروساز مطرح کنید تا شما را به خوبی راهنمایی کند یا به پزشک متخصص ارجاع دهد.
اشتباه دوم: مصرف چند قرص مسکن برای تاثیر بیشتر
- بعد از اینکه در مطب پزشک شرح حال خود را بیان می‌کنید، دکتر برحسب اینکه به چه میزان دارو نیاز دارید مقدار مناسب مسکن را برایتان تجویز می‌کند. اما نکته مهم اینجاست که دو یا سه برابر کردن این مقدار سرعت بهبودی را افزایش نمی‌دهد و در کند شدن روند بیماری نقشی ندارد. از سوی دیگر، با بالا رفتن مقدار مسکن در بدن، اثرات جانبی داروها چند برابر شده و حالتان را بدتر می‌کند. علاوه بر این، نباید از مسکن‌ها انتظار داشته باشید چند دقیقه بعد از مصرف، درد و ناراحتی را کاهش دهند. درباره بعضی مسکن‌ها بهتر است بدانید مصرف تعداد بیشتر نه تنها تاثیری ندارد، بلکه می‌تواند میزان تاثیرگذاری مسکن را به طور قابل توجهی کاهش دهد. در نهایت، مصرف چند قرص مسکن پشت سر هم می‌تواند کاری کند که از بخش اورژانس بیمارستان سر در بیاورید! پس بهترین راه این است که هر وقت متوجه شدید قرص مسکن نمی‌تواند درد جسمانی شما را تسکین دهد، در اولین فرصت به پزشک مراجعه کنید. در واقع، بیماران باید طبق نظر پزشک داروها را مصرف کنند. اگر به خود درمانی عادت دارید، پیش از اینکه مطب را ترک کنید از دکتر بپرسید که آیا مجاز به مصرف مقدار بیشتر دارو هستید؟
- عادت بد دیگری که در مصرف مسکن‌ها وجود دارد این است که بعد از مصرف یک نوع قرص مسکن (مثلا ادویل) و بی نتیجه بودن آن، سراغ مسکنی دیگر (مثلا ایبوپروفن) بروید. حتی چند نوع مسکن مختلف را پشت سرهم بخورید. این شرایط نه تنها حالتان را بهتر نمی‌کند، بلکه به بدترشدن اوضاع می‌انجامد.
در این باره بیشتر بخوانید: داروهای خطر ساز برای معده
اشتباه سوم: رانندگی پس از مصرف قرص مسکن
- بعضی قرص های مسکن حالت خواب آلودگی ایجاد می‌کنند. البته بدن افراد مختلف نسبت به داروها واکنش‌های متفاوتی دارد؛ یعنی ممکن است شما و دوست‌تان هر دو یک نوع داروی مسکن را مصرف کنید اما متوجه شوید بی‌حالی و خواب آلودگی فقط به سراغ شما آمده است. به هرحال خواب آلودگی یکی از عوارضی است که ممکن است بعد از مصرف قرص‌های مسکن پیش بیاید. در چنین شرایطی توصیه پزشکان این است که فقط در خانه استراحت کنید، هرگز بیش از مقدار تجویز شده، مسکن نخورید و به هیچ وجه پشت فرمان ننشینید.
اشتباه چهارم: استفاده از نسخه دیگران
- متاسفانه اشتباه متداول دیگر این است که با دیدن برخی علائم بیماری، برای درمان از نسخه بعضی اقوام، دوستان و حتی همکاران استفاده می‌کنیم. در مواقعی که موضوع به سلامتی مربوط می‌شود، این کار اشتباه است. شاید شما به دارو یا قرص مسکنی که دیگران برایتان تجویز کرده‌اند، حساسیت داشته باشید. یا ممکن است با سایر قرص‌های مصرفی‌تان هم‌خوانی نداشته باشد و سلامتی‌تان به طور جدی به خطر بیفتد.
در این باره بیشتر بخوانید: در مصرف داروهای بدون نسخه بیشتر توجه کنید!
اشتباه پنجم: مشورت نکردن با دکتر داروساز
- خواندن بروشور داخل جعبه قرص‌های مسکن بسیار ساده است و وقت زیادی نمی‌گیرد. حتی اگر سوال به ظاهر ساده‌ای برایتان پیش آمد و به دکتر دسترسی نداشتید، بهتر است آن را از دکتر داروساز بپرسید. در چنین شرایطی، داروسازها هم می‌توانند راهنمای شما باشند و در مورد میزان مصرف، اثرات جانبی و ... به پرسش‌هایتان پاسخ دهند.
اشتباه ششم: استفاده از مسکن‌های تاریخ مصرف گذشته
- وقتی مقدار زیادی قرص مسکن را در خانه انبار می‌کنید جای تعجب نیست که خیلی از آن‌ها تاریخ مصرف شان گذشته باشد و از این موضوع بی اطلاع باشید. در مواقع درد و ناراحتی هم ممکن است یادتان برود که تاریخ انقضای قرص‌ها را بررسی کنید. بیشتر داروها در اثر قرار گرفتن در محیط های گرم و مرطوب (مانند کابینت حمام یا دستشویی) قابل مصرف نیستند. شاید تصور کنید که مصرف قرص‌هایی که فقط چند ماه از تاریخ مصرف‌شان گذشته، اشکالی ندارد، اما باید بدانید این قرص‌ها ممکن است عملکرد خوبی نداشته باشند یا سبب ایجاد مشکلاتی شوند و به دلیل ایجاد واکنش‌هایی در بدن، شما را به سمت اورژانس درمانگاه یا بیمارستان هدایت کنند. این نکته را باید به نوجوانان هم گوشزد کنید، زیرا گاهی اوقات، بدون اجازه به سراغ جعبه قرص‌های والدین یا حتی پدربزرگ و مادربزرگ می‌روند و بدون توجه به تاریخ مصرف، از قرص‌های مسکن استفاده می‌کنند.
اشتباه هفتم: شکستن قرص‌ها
- در بخش میانی بعضی از قرص‌ها شیاری وجود دارد که کمک می‌کند قرص را به راحتی از وسط به دو نیم تقسیم کنید، اما گروهی از قرص‌ها و مسکن‌ها این شیار را ندارند و اگر آن‌ها را بشکنید و بخورید، خوب عمل نمی‌کنند. گاهی اوقات، بعد از شکستن قرص‌های بدون شیار، بخشی از پوشش آن‌ها نابود می‌شود. با این کار، ممکن است وقتی قرص را در دهان می‌گذارید، از طعم آن شکایت کنید و مهم‌تر اینکه سبب اختلال در عملکرد قرص شوید. پس در مورد مسکن‌ها به این نکته هم دقت کنید.
مصرف زیاد ایبوپروفن چه عوارضی دارد؟
- ایبوپروفن یکی از مسکن‌های رایجی است که در همه خانه‌ها پیدا می‌شود و افراد به محض احساس درد، به خصوص دردهای رماتیسمی، قاعدگی و کاهش تب از آن استفاده می‌کنند. متخصصان معتقدند ایبوپروفن از دسته داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی است که مصرف طولانی مدت آن همانند سایر داروها با عوارضی همراه است. در واقع، نکته مهم اینجاست که مصرف بی‌رویه هر دارویی می‌تواند مضر باشد.
- محققان می‌گویند مصرف خودسرانه و بی‌رویه ایبوپروفن می‌تواند خطر افزایش فشار خون و سکته مغزی را بالا برده و احتمال بروز سکته قلبی را افزایش دهد. علاوه بر این، از دیگر عوارض این دارو، ایجاد مشکلات گوارشی است که اگر با غذا مصرف شود عوارض آن تا میزان زیادی کاهش می‌یابد. افزایش خطر بروز بیماری‌های قلبی و اثر محدود کردن محافظت کنندگی قلبی داروی آسپرین را هم به این مسکن نسبت می‌دهند؛ یعنی کسی که بیماری قلبی دارد نباید آسپرین و این مسکن را همزمان استفاده کند و اگر مجبور به مصرف همزمان شد، آسپرین باید چهار ساعت بعد از مصرف ایبوپروفن استفاده شود.
- نکته دیگر اینکه مصرف این دارو برای بیمارانی که مشکل کلیوی دارند باید محدود باشد.
گردآوری و تنظیم: ساناز مطلبی خامنه کارشناس تغذیه و رژیم درمانی
منبع: دکتر سلام