پرستار دیالیز در بخش دیالیز بیمارستان، یک کلینیک یا مطب پزشک کار می کنند.شغل اصلی آنها تجویز دیالیز به به بیماران کلیوی است. . پرستار دیالیز معمولا با دستگاه دیالیز خون بیمار را پاکسازی کرده و به بدنش بر میگردانند برای یک دوره سه تا پنج ساعت معمولا سه بار در هفته توسط پرستاران دیالیزی انجام می گیرد. به این دلیل، پرستاران باید مهارت کاملی در این بخش داشته باشند
بیان مشکل: افزایش حجم مایع در رابطه با:
۱- احتباس آب و سدیم ناشی از کاهش عملکرد کلیه
۲-احتباس مایعات الف) در دیالیز صفاقی ب) درهمودیالیزکاهش اولترا فیلتراسیون دستگاه دیالیز ثانویه به مشکلات کانتر، ثانویه به هایپوتونیک بودن در مایع محلول دیالیز
۳- دریافت زیاد مایع
برآیندهای مورد انتظار :
- وزن مددجو طبیعی است.
- تعداد ضربان قلب و فشار خون وحجم نبض طبیعی است.
- حجم مایع خروجی در دیالیز صفاقی برابر یا بیشتراز حجم مایع ورودی است.
- وضعیت ذهنی مددجو طبیعی است.
- تنگی نفس ؛ادم محیطی واتساع وریدهای گردنی مشاهده میشود
- مددجو علائم ونشانه های افزایش حجم مایع را میشناسد
توصیه های پرستاری:
علایم و نشانه های زیر را گزارش کنید.
- افزایش ناگهانی وزن و فشار خون وادم محیطی تغییردروضعیت ذهنی؛ اتساع وریدهای گردنی
- مصرف مایعات را محدود کنید.
- تجویز دیورتیک طبق دستور پزشک
آموزش به بیمار
- آموزش در مورد محاسبه مقدار سدیم و مایعات دریافتی در روز
- نمک مصرف نکنید و به جای آن سرکه و آبلیمو مصرف کنید.
- روش اندازه گیری صحیح جذب و دفع
- مصرف مایعات رامحدود کنیدوعلت آنرا به مددجو آموزش دهید.
- داروهای خوراکی را به جای آب با غذای نرم میل کنید.
- رفع تشنگی با مکیدن آب نبات ؛بستنی چوبی یا تکه های یخ ساخته شده با اسانس میوه جهت مصرف حجم کم مایعات
بیان مشکل: اختلال در تغذیه کمتر از نیاز بدن در رابطه با:
- مصرف کمتر مواد غذایی به دلیل بی اشتهایی، رژیم غذایی محدود، خستگی
- از دست دادن پروتئین در حین دیالیز صفاقی
برآیندهای مورد انتظار:
- وزن مددجو طبیعی است.
- اشتهای مددجو خوب است.
- سطح آلبومین سرم؛ هموگلوبین ؛هماتوکریت وتعداد لنفوسیتها طبیعی است
توصیه های پرستاری:
- مددجو را روزانه وزن کنید.
- الگوی تغذیه مددجو را ارزیابی کنید.
- عوامل موثر در اختلال تغذیه (بی اشتهایی، افسردگی و…) را بررسی کنید.
- علائم سوء تغذیه شامل وجود ضعف و خستگی، رنگ پریدگی ملتحمه و… را بررسی کنید.
- ایجاد محیط آرام و تمیز و فضای لذت بخش حین غذا خوردن
- مطمئن شوید مددجو رژیم غذایی تجویز شده را رعایت می کند.
- تشویق بیمار به افزایش فعالیت درحدتحمل جهت افزایش راحتی واشتها
- غذاها ومیوههای مجاز وغیر مجاز جهت بیمار(درحدامکان تعدیل شده با عادات شخصی وفرهنگی ) به وی آموزش داده شود
- دلایل محدودیت های غذایی در بیماریهای کلیوی راتوضیح دهید(جهت افزایش درک وهمکاری بیمار)
آموزش به بیمار:
- برچسب مواد غذایی را از نظر میزان سدیم و نمک بررسی کنید.
- استفاده از سبزی های معطر به جای نمک برای خوش طعم کردن غذا
- جهت کاهش بی اشتهایی و احساس تهوع قبل از غذا مسواک بزنید.
- غذاها را در دفعات مکرر و حجم کم مصرف کند.
- توصیه به مصرف آهن یا معده پرجهت کاهش عوارض جانبی آن (تهوع ویبوست)
- خودداری ازمصرف غذاهایسرشاراز فسفات ؛شامل فرآورده های لبنی ونوشابه های هاوی کولا و….
بیان مشکل: عدم تحمل فعالیت در رابطه با:
- اکسیژن رسانی نامناسب به علت کم خونی
- تغذیه نامناسب
- احتباس مواد زائد
برآیندهای مورد انتظار:
- مددجو بیان می کند احساس خستگی و ضعف وی کاهش یافته است.
- مددجو قادر به انجام فعالیتهای روزانه بدون تنگی نفس، تعریق و… است.
توصیه های پرستاری:
- بررسی خستگی ضعف، تنگی نفس تعریق گیجی، غیر طبیعی بودن تعدادریتم ضربان قلب وتغییرات قابل توجه فشارخون
علائم ونشانه های عدم تحمل به فعالیت شامل
- محدودیت فعالیت مددجووافزیش تدریجی آن درتحمل مددجو
- محدودیت ملاقات کننده
- در دسترس قرار دادن وسایل شخصی مددجو
- بهبود وضعیت تغذیه، پیشگیری از عفونت، مدیریت مصرف پروتئین حذف فعالیتهای سنگین
- اقداماتی جهت برطرف کردن کم خونی
- ترغیب بیمار به استراحت پس از دیالیز
آموزش به بیمار:
- هرگونه فعالیت را که باعث درد قفسه سینه، کوتاه شدن تنفس، ضعف میشود محدود کنند
- فعالیت روزمره را ساده سازی کند.
- آموزش تکنیک های آرامسازی
- کاهش تحمل به فعالیت راحتما” گزارش دهند
- اهمیت تغذیه مناسب آموزش داده شود
بیان مشکل: خطر ابتلا به عفونت در رابطه با:
- کاهش مقاومت طبیعی به علت سرکوب پاسخهای ایمنی
- دسترسی مستقیم به حفره پریتوئن و وجود راههای دستیابی عروق
- تجمع ترشحات تنفسی ورکودادرار بعلت کاهش تحرک
- وضعیت نامناسب تغذیه
برآیند مورد انتظار:
۱- علائم ابتدا به عفونت مشاهده نمیشود (تب ولرز تغییردر وضعیت ذهنی ؛ صداهای تنفسی وضربان قلب غیرطبیعی ؛خلط درسرفه سوزش ادرار؛گرمی ودردوقرمزی وتورم وترشح درمحل فیستول وکاتتر؛ ضعف وخستگی ؛افزایش کلبول های سفید درآزمایش خون کشت مثبت نمونه های ارسالی )
۲- آموزش دهیم تا فرد قادر به بیان علائم ونشانه های عفونت باشد
۳- اهمیت رعایت نکات استریل در انجام دیالیز صفاقی را کاملا” بداند
توصیه های پرستاری:
- بررسی درجه حرارت بدن، لرز، تعداد نبض، اشتها، ضعف و خستگی، WBCT؛خواب آلودگی ؛صدای تنفسی سرفه های خلط دار؛ادرار کدر با بوی بد
- وجود قرمزی، التهاب و ترشح در محل ورود کاتتر دیالیز صفاقی و محل عروق همودیالیز
- چک روتین مددجو از نظر هپاتیت Cو B
- روش شستن درست دستها را رعایت کنید و مددجو را نیز به انجام آن تشویق کنید.
- هنگام شروع و قطع همودیالیز استانداردهای استریلیزاسیون را رعایت کنید.
- مددجو را از افرادی که مبتلا به عفونت هستند محافظت کنید.
- رعایت روش استریل حین انجام سونداژ مثانه یا وارد کردن سوزن به داخل شریان یا ورید
- تهیه کشت از مایع دیالیز به طور روتین
- رعایت کلیه نکات استریلیزاسیون در انجام دیالیز صفاقی
آموزش به بیمار:
۱- آموزش علائم ابتلاء به عفونت
۲-آموزش علایم پریتونیت (تب، درد شکم، کدر بودن مایع برگشتی) ومراجعه به پزشک در صورت نشت مایع دیالیز
۳-تاکید بر رعایت بهداشت دهان و دندان
۴-آموزش روش صحیح اندازه گیری درجه حرارت به وسیله ترموتر
۵-آموزش انجام سرفه و تنفس عمیق و افزایش فعالیت درحد تحمل
۶-آموزش در مورد انجام عمل دفع بلافاصله هنگام احساس دفع ادرار
بیان مشکل: عدم رعایت رژیم درمانی در رابطه با:
- آگاهی ناکافی از رژیم درمانی
- تغییر در شیوه ی زندگی و کمبود امکانات مالی
- انکار بیماری
برآیندهای مورد انتظار:
- شرکت در امر مراقبت و درمان
- هماهنگ کردن شیوه زندگی با مراقبتهای تجویز شده
- درک مفهوم برنامه درمانی
توصیه های پرستاری:
بررسی مددجو از نظر نشانه های عدم رعایت رژیم درمانی شامل
غیر طبیعی بودن آزمایشات، افزایش غیرعادی وزن
بی اطلاعی از عوامل آسیب رسان کلیوی
اعتقاد به اینکه آسیب کلیوی خود به خود بهبود می یابد. وعدم تلاش برای اجرای مراقبتهای تجویز شده
شرح بیماری نارسایی کلیوی در حد درک و فهم مددجو
تشویق به شرکت در مراقبت های تجویز شده (کنترل جذب و دفع، کنترل دما، رژیم غذایی و….) ومشورت با مشاورتغذیه برای انتخاب غذاهای مجاز
اطلاعاتی در مورد منابع سودمند در جامعه در اختیار مددجو قرار دهید.
تشویق خانواده بیمار جهت تشویق مددجو
آموزش به بیمار:
- آموزشهایی درباره زمان ملاقاتهای بعدی با مراقبین بهداشتی، راههای پیشگیری از آسیب کلیوی و اصلاح رژیم غذایی.محدودیت درمصرف مایعات وداروها فراهم کنید
بیان مشکل: خطر بروز یبوست در رابطه با:
- کاهش دریافت مایعات و غذاهای فیبردار
- مصرف آهن خوراکی
- کاهش حرکات دستگاه گوارش ناشی از کاهش فعالیت و تاثیر آنتی اسیدهای حاوی AL و Ca
برآیندهای مورد انتظار:
- حرکات مکرر روده وجود دارد.
- مدفوع نرم و خمیری است.
- مددجو شکایتی از درد شکم پری رکتوم یا احساس فشار هنگام دفع ندارد.
توصیه های پرستاری:
- بررسی از نظر کاهش دفعات اجابت مزاج، کاهش صدای روده، بی اشتهایی، زور زدن هنگام دفع مدفوع؛اتساع ودرد شکم ؛ دفع مدفوع سفت
- افزایش فعالیت در حد توان مددجو
- ایجاد محیطی خلوت و در اختیار قرار دادن زنگ اخبار هنگام اجابت مزاج
آموزش به بیمار:
- آموزش در موردنیاز به دریافت مواد فیبر دار و داشتن الگوی مناسب دفع روده ای وانجام فعالیت کافی
- آموزش در مورد اینکه بعد از بیدار شدن از خواب نوشیدنی گرم بنوشد.
- از مصرف طولانی ملین خودداری کند.
- آموزش در مورد انقباض و انبساط عضلات شکم در طول روز
- توصیه به مصرف آهن همراه غذا یا همرا با یک ملین
بیان مشکل: خطر کاهش حجم مایعات در رابطه با:
- کاهش مایعات به دلیل بی اشتهایی خستگی و تهوع
- خونریزی از راههای دستیابی عروقی
- هایپرتونیک بودن محلول دیالیز
- افزایش اولترافیلتراسیون دستگاه همودیالیز
برآیندهای مورد انتظار:
- غشای مخاطی مرطوب است.
- تورگور پوست طبیعی است.
- فشار خون، نبض، وضعیت ذهنی، وزن مخصوص ادرار طبیعی است.
- وزن ثابت است.
- حجم مایع خروجی دردیالیزصفاقی برابریا بیشترازحجم مایع ورودی است
توصیه های پرستاری:
- بررسی خشکی مخاط، تشنگی، تورگور پوست، نبض ضعیف و تند، فشار خون
- بررسی از دست دادن ناگهانی وزن به میزان ۲ درصد یا بیشتر
- بررسی تغییر در وضعیت ذهنی
- اقداماتی جهت کاهش تهوع و استفراغ افزایش اشتها وبرطرف کردن خستگی در مددجو انجام دهید.
- اقداماتی جهت کاهش تب
- چک کردن محل ورود سوزن دیالیز از نظر خونریزی وچک لوله ها ومحلهای اتصال
- تایک ساعت بعداز همودیالیز از تزریقات عضلانی خودداری کنید
- خون و مایع از دست رفته را جایگزین کنید.
- حجم مایع خروجی دیالیز صفاقی را با حجم مایع ورودی مقایسه کنید
آموزش به بیمار:
- نحوه صحیح ثبت جذب و دفع ومصرف صحیح دیورتیکها وشستشوی مکرردهان با آب را آموزش دهید.
- آموزش مراجعه به پزشک در صورت مشاهده هرگونه خونریزی (در مدفوع؛ بینی؛استفراغ ؛ خلط و…)
- آموزش مراجعه به پزشک در صورت مشاهده ضف گیجی، کرامپ، عضلانی، بی حسی و کرختی از اندامها افت فشار خون طپش قلب واختلال شنوایی
بیان مشکل: اختلال راحتی: خارش در رابطه با:
- تاثیرات اورمی
- رسوب نمک های کلسیم در اجزاء پوست
- افزایش هیستامین
- کم خونی
برآیندهای مورد انتظار:
مددجو تسکین خارش را بیان می کندو(عدم وجودزخم روی پوست)
توصیه های پرستاری:
- بررسی گزارش وجود خارش و وجود زخم
- آموزش به بیمار در مورد استفاده از آب و صابون ملایم وحمام کردن روزانه
- استفاده از لوسیونهای مرطوب کننده پوست ومرطوب کننده های هوا
- قبل از شروع دیالیز، دیالیزور و ستها را با ۲-۱ لیتر نرمال سالین شستشو دهید.
- از آنتی هیستامین و اریتروپویتین وداروهای باندشونده با فسفات استفادده کنید.
آموزش به بیمار:
- پوست را تمیزناخنهاراکوتاه نگه دارد.
- در محیط سرد باشید.
- لباسهای نخی بپوشید.
- استفاده ز ماساژوفشار به ناحیه مبتلا به جای خاراندن
- باز ودر معرض هوا قراردادن محل خارش
بیان مشکل: کمبود آگاهی در رابطه با:
- ماهیت بیماری نارسایی مزمن کلیه
- درمانها و محدودیتهای رژیمی وروشهای مراقبتی
برایندهای مورد انتظار:
مددجو درک صحیح از بیمار خود داشته باشد.
مددجو درک و فهم خود را از راه های درمان و محدودیتهای غذایی وروشهای مراقبتی بیان کند.
توصیه های پرستاری:
- بررسی مددجو از نظر: عدم آگاهی از بیماری، محدودیت رژیم غذایی و روش مراقبتی
- توضیح درباره نارسایی کلیه انواع دیالیز و هدف و انجام آن
- توضیح نحوه انجام همودیالیز و دیالیز صفاقی
- آموزش در مور مراقبت از فیستول و کاتتر همودیالیز و کنترل خونریزی وعفونت
- تاکید به انجام دیالیز در موقع مقرر
- تاکید به محدودیت مصرف مایعات ومحدودیتهای غذایی
- از تردد در مکانهای شلوغ هنگام شیوع آنفولانزا پرهیز کنید.
- بهداشت شخصی را به نحو احسن رعایت کنید.
- قبل از انجام هر کاری بر روی دندان یا جراحی آنتی بیوتیک دریافت کنید.
۱۰- توضیح در مورد نام داروها زمان مصرف و تداخل دارویی و غذایی و عوارض
۱۱- اطلاع به پزشک در صورت افزایش وزن بیش از نیم کیلو در روز- افزایش خستگی و ضعف- ادامه تهوع و استفراغ سردردهای شدید؛ دردقفسه سینه ؛ قرمزی اطراف فیستول ؛ رنگ پریدگی با سردی انتهای اندام دارای فیستول گیج شدن واز حال رفتن ؛ تنفس کوتاه
۱۲- توجه به افزایش فشار خون، تورم پاها و زانوها، اسهال و یبوست خارش مداوم انقباضات غیر ارادی
۱۳- در اختیار قرار دادن شماره تلفن به مددجو
بیان مشکل: خطر وارد آمدن صدمه در رابطه با:
خستگی به علت آنمی، اختلال در خواب
برآیندهای مورد انتظار :
مددجو از بروز صدمات احتمالی مصون خواهد ماند.
توصیه های پرستاری:
- محیط مددجو را از نظر وجود خطرات بررسی آنها را دفع کنید.
- نرده های کنار تخت را بالا بزنید.
- وسایل را در دسترس مددجو قرار دهید.
- فعالیتهای مددجو را محدود کنید.
- داروهای برطرف کننده کم خونی را برای مددجو استفاده کنید.
- اقداماتی برای بهبود کیفیت خواب برای مددجو انجام دهید.
آموزش به بیمار:
- از کفش مناسب استفاده کنید.
- غذا و مایعات سرد مصرف کنید.
- هنگام خواب از چراغ خواب استفاده کنید.
- محیط منزل را ایمن کنید
بیان مشکل: محرومیت از خواب در رابطه با:
- عدم توانایی در خوابیدن در پوزیشن محصول به دلیل وجود کاتتر
- وجود ترس و اضطراب
برایندهای مورد انتظار:
- اظهار می کند خواب و استراحت کافی داشته است
- وضعیت ذهنی طبیعی است.
توصیه های پرستاری:
- بررسی اظهار مشکل در خوابیدن، بی تفاوتی، خمیازه کشیدن مکرر، گیجی
- مددجو را به صحبت در موردترسها و اضطرابهایش تشویق کنید.
- ایجاد محیط آرام در حین خوابیدن
- افراد خانواده را به حمایت از مددجو تشویق کنید
- ۶-۵ ساعت قبل از خواب برنامه منظم پیاده روی داشته باشید.
- هنگام پریدن از خواب به اتاق دیگر برود فعالیت سبکی انجام دهد و بعد بخوابد.
- از انجام همودیالیز در صبح زود یا نزدیک غروب خودداری کند.
- در صورت لزوم داروهای خواب آور استفاده کند.
آموزش به بیمار
آموزش تکنیک های آرام سازی
بیان مشکل: اختلال در اعتماد به نفس در رابطه با:
- وابستگی به دیالیز
- تغییر ذهنی نسبت به خود به دلیل وجود کاتتر صفاقی
- تغییر در عملکرد جنسی
برآیند مورد انتظار:
- شیوه مناسب زندگی را ادامه دهد و از مصرف الکل و اعتیاد بپرهیزد.
- با تغییرات ناشی از بیماری انطباق می یابد.
توصیه های پرستاری:
- بررسی مددجو از نظر: ابراز احساسات منفی، گوشه گیری، احساس شکست، عدم ابراز وجود، عدم توانایی در تعیین اهداف
- ارزیابی رابطه مددجو با خانواده اش
- به مددجو برای گذر از مراحل اندوه فرصت دهید.
- مددجو را به بیان خشم و یا احساس غم در مورد موقعیت به وجود آمده تشویق کنید.
- ملاقات مددجو با فردی که با دیالیز سازگار بوده است.
- در صورت دستور داروهای ضد افسردگی تجویز کنید.
- مددجو را به دنبال کردن نقشها و علائق معمول و تداوم درگیری در فعالیتهای اجتماعی تشویق کنید.
- توانمندیها و اعتماد و اتکا به نفس مددجو را تقویت کنید.
- اطلاعاتی در مورد موسسات اجتماعی و گروههای حمایتی فراهم کنید.
بیان مشکل: اختلال در فرایند خانوادگی در رابطه با:
اختلال در مسئولیتها و نقشهای خانوادگی ایجاد شده به وسیله برنامه دیالیز
برایندهای مورد انتظار
- راه های سازگاری با تغییرات در روش زندگی و نقش موردنیاز را بیان می کند.
- در تصمیم گیری های درمانی شرکت می کند.
- با دیگران تعامل مثبت دارد.
توصیه های پرستاری:
- بررسی عدم قبول ناتوانیهای مددجو- عدم توانایی تصمیم گیری- امتناع از شرکت در مراقبت
- افراد خانواده را به داشتن دید واقع بینانه تشویق کنید.
- به افراد خانواده داشتن تغذیه و خواب کافی را تاکید کنید.
- به اعضای خانواده برای تعیین اهداف و راههای دستیابی به آنها کمک کنید.
آموزش به بیمار:
به مددجو و خانواده ی وی در مورد نارسایی مزمن کلیه راه های درمان و روشهای مراقبتی توضیح دهید.
بیان مشکل: سازگاری ناموثر فردی در رابطه با:
بحران موقعیتی
برآیندهای مورد انتظار:
- بیمار خود را قبول می کند.
- بر وضعیت سلامتی خود احساس کنترل دارد.
- به شرکت در طرح های درمانی رغبت نشان می دهد.
- از سیستم های حمایتی استفاده می کند
توصیه های پرستاری:
- بررسی مددجو از لحاظ: بی خوابی، گوشه گیری، وجود رفتارهای تهاجمی، عدم توانایی درانجام نقش خود در زندگی
- ارزیابی مددجو از نظر بیمار، ؟ نظر اضطراب افسردگی و افکار خودکشی
- به مددجو برای شناخت توانایی های فردی کمک کنید.
- مددجو را در برنامه مراقبتی سهیم کنید.
- اقداماتی برای کاهش خستگی در مددجو انجام دهید.
- تداوم حمایت خانواده از مددجو را تشویق کنید.
آموزش به بیمار:
- به مددجو آموزش دهید چگونه مشکلات خود را حل کنید.
- آموزش تکنیک های آرام سازی
- منبع-irannurse