از سن شش ماهگی به بعد، نیاز شیرخواران به کالری دریافتی روزانه به دلیل جنب و جوش بیشتر و به مرور با بالارفتن سن غلت خوردن، خزیدن و چهار دست و پا رفتن و... افزایش پیدا می‌کند. از این رو از ابتدای 6 ماهگی باید تغذیه تکمیلی شیرخوران شروع شود چون تغذیه با شیرمادر به تنهایی تامین‌کننده انرژی مورد نیاز شیرخواران نیست.
با توجه به پشت کارت واکسیناسیون که نحوه تغذیه شیرخواران از بدو تولد ذکر شده، مادر می‌تواند غذای کمکی متناسب با سن شیرخوار را تهیه و به او بدهد. طبق این کارت، از بدو تولد تا شش ماهگی شیرخوار باید از شیر مادر تغذیه کند و به او قطره A+D یا مولتی‌ویتامین داده شود. از ابتدای شش ماهگی نیز همراه با تغذیه با شیر مادر، روزانه شیرخوار باید یک وعده غذای کمکی که در ابتدا فرنی است، بخورد. توصیه می‌شود در هفته اول سن شش ماهگی، فرنی را از ترکیب آرد برنج، آب و مقدار بسیار کمی شکر آماده کنید. دادن 20 قاشق مرباخوری فرنی در روز کفایت می‌کند. باز هم تاکید می‌شود مقدار بسیار کمی شکر به فرنی اضافه کنید و به هیچ‌وجه نخواهید که غذای کودک را بچشید چون برحسب ذائقه خودتان به آن شکر اضافه خواهید کرد و به این ترتیب ذائقه شیرخوار به خوردن غذاهای شیرین که عادت تغذیه‌ای اشتباهی است، عادت خواهد داد.
از هفته دوم شش ماهگی، می‌توانید در تهیه فرنی شیرپاستوریزه را جایگزین آب کنید. به‌رغم اینکه توصیه می‌شود تا یک سالگی به شیرخوار شیر پاستوریزه ندهید ولی منظور از این توصیه ندادن شیر به‌تنهایی است. برخی از مادران فرنی را با شیر خود یا شیرخشک درست می‌کنند که هر دو اشتباه است. هدف از شروع تغذیه تکمیلی علاوه بر تامین کالری موردنیاز شیرخوار، آشناکردن ذائقه او با موادغذایی مختلف است. از این رو از هفته دوم باید به فرنی شیر اضافه کنید و 20 قاشق مرباخوری به کودک بخورانید. در صورتی که با این کار مشخص شود کودکتان به شیر یا حتی هر ماده خوراکی دیگر حساسیت دارد، تا یک سالگی از رژیم غذایی او به طور موقت حذف می‌شود.
در هفته سوم شش ماهگی، سوپ به رژیم غذایی شیرخوارتان اضافه می‌شود. در تهیه سوپ باید از ترکیب گوشت گوسفند یا مرغ پخته، سیب‌زمینی، هویج، سبزی، ماکارونی، برنج و کره استفاده کنید و به جز این ترکیب‌ها به هیچ‌وجه نباید ماده دیگری مثل نمک، رب گوجه‌فرنگی یا هر نوع ادویه‌ای به سوپ اضافه شود. بعد از پخت کامل مواد را داخل مخلوط‌کن بریزید و سپس به شیرخوار بدهید. در هفته سوم باید یک وعده فرنی در صبح یا عصر و یک وعده سوپ (حدود 20 قاشق مرباخوری) به کودک بخورانید. در هفته چهارم شش ماهگی هم می‌توان صبح‌ها به شیرخوار فرنی که با شیر تهیه شده و عصرها سوپ داد. با شروع ماه هفتم نیز رژیم غذایی کودک به همین ترتیب است ولی تعداد دفعات آن افزایش پیدا می‌کند؛ یعنی برای صبحانه باید به کودک فرنی یا حریره بادام، ناهار و شام سوپ بدهید. ضمن اینکه از هفته دوم ماه هفتم می‌توان حریره بادام را در برنامه غذایی شیرخوار گنجاند.
* دکتر رامین مظفری، فوق‌تخصص نوزادان و شیرخواران و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران
سلامانه