کمک روحی والدین به فرزندان در دوران بلوغ

 اگر فرزندتان در دوران بلوغ به سر می برد بهتر است در رابطه با رفتارتان با وی بسیار محتاط باشید و در گذراندن این دوران به آنان کمک کنید چون نوجوانان از لحاظ روحی به بروز تغییرات در بدنشان حساس تر از قبل می شوند

کودکان در آغاز بلوغ علاقه زیادی به خودشان و دیگران دارند و این اتفاق معمولا ناگهانی می‌افتد. بدن آنها شروع به تغییرات زیادی می‌کند. این به روند رشد و آغاز بلوغ مربوط است. در ابتدای راه آنها فقط تغییرات ظاهری دارند و خیلی خوب متوجه این تغییرات هستند.روند رشد و بلوغ باعث می‌شود که آنها نسبت به ظاهرشان حساس باشند و تصویر آنها از بدنشان دغدغه تازه‌ای است که اضافه می‌شود. داشتن تصویر سالمی از بدن به این معنا است که فرد احساس، برداشت و فکر مثبتی نسبت به بدنش داشته باشد و همه چیز را مثبت ببیند. این یعنی پذیرش خود و تحسین بدن و احساس رضایت از آن.

 گویا همین دیروز بود که نوزاد‌تان را در وان کوچکش می شستید. اما حالا او دختر یازده ساله‌ای است که ساعت‌ها جلوی آینه به خودش نگاه می‌کند و از جلوی هر آینه دیگری هم که رد شود خودش را برانداز می‌کند. او همیشه نگران ظاهرش است. چه اتفاقی افتاده؟ آیا این طبیعی است که او اینقدر به فکر ظاهرش باشد؟در دنیای نوجوانی این هم معمول و هم کاملا طبیعی است.

کودکان در آغاز بلوغ علاقه زیادی به خودشان و دیگران دارند و این اتفاق معمولا ناگهانی می‌افتد. بدن آنها شروع به تغییرات زیادی می‌کند. این به روند رشد و آغاز بلوغ مربوط است. در ابتدای راه آنها فقط تغییرات ظاهری دارند و خیلی خوب متوجه این تغییرات هستند.

روند رشد و بلوغ باعث می‌شود که آنها نسبت به ظاهرشان حساس باشند و تصویر آنها از بدنشان دغدغه تازه‌ای است که اضافه می‌شود. داشتن تصویر سالمی از بدن به این معنا است که فرد احساس، برداشت و فکر مثبتی نسبت به بدنش داشته باشد و همه چیز را مثبت ببیند. این یعنی پذیرش خود و تحسین بدن و احساس رضایت از آن.

برداشت یک تصویر درست از ظاهر به مرور زمان شکل می‌گیرد و به تجربه های فردی و خانوادگی، اجتماعی و فرهنگی وابسته است.

تصویر بدن و ظاهر

تغییرات شدید در آغاز بلوغ و در نوجوانی کودکان را نسبت به ظاهرشان بسیار حساس می‌کند و پیام‌های عرفی و فرهنگی نقش مهمی در انتقال نارضایتی به کودک دارند. تحقیر و انتقاد زیاد به ظاهر بدن و صورت می‌تواند یک آسیب مهم و جدی تلقی شود.

نوجوان‌ها اغب ظاهرشان را با دیگران به ویژه کسانی که در رسانه‌ها به عنوان معیار زیبایی شناخته می‌شوند مقایسه می‌کنند. واقعیت این است که هیچ کس معیار واقعی زیبایی نیست و این مساله اساسا در هر فرهنگی متفاوت است و ارائه مجموعه‌ای از معیارهای زیبایی مشترک در جهان می‌تواند باعث ایجاد نارضایتی در همه افراد بشود.

انتقاد و ایراد گرفتن زیاد از ظاهر می‌تواند تصویر نوجوان و یا هر فرد بزرگسالی را از ظاهر خودش مخدوش کند. کسی که تصویر خوشایندی از بدن خودش ندارد به طور کلی تصویر خوشایندی از هیچ چیز دیگری در خودش ندارد.

فراتر از ظاهر

با رشد و بلوغ عاطفی و فکری نوجوان‌ها در ایجاد تصویر ذهنی از خودشان دچار پیچیدگی‌های بیشتری می‌شوند. این می‌تواند روی علاقه‌مندی‌ها، مهارت‌ها، توانایی‌ها، ارزش‌ها و روابط‌شان نیز تاثیر بگذارد. اما در آغاز نوجوانی این مساله فقط محدود به اندازه و شکل بدن است و این مهم‌ترین مساله در ایجاد تصویر ذهنی آنها است.

بدن و ظاهر همه چیز یک انسان نیست اما رضایت از ظاهر می‌تواند در ایجاد رضایت کلی از خود اثر زیادی داشته باشد. اگر متعجب هستید که چرا کودک شما در آغاز نوجوانی اینقدر درگیر ظاهرش است خوب است بدانید که:

ـ فرزندتان با تماشای خودش جلوی آینه و مقایسه خودش با دوستان، بازیگرها و آدم‌های معروف و همچنین پوشیدن لباس‌های متنوع و آرایش کردن تلاش می‌کند تصویری از خودش بسازد تا خود واقعی‌اش را پیدا کند.

ـ نوجوان‌ها با پوشش‌های متفاوت و تلاش برای آرایش صورت و مو سعی می‌کنند خودشان را اظهار کنند.

ـ دوستان، همکلاسی‌ها و گروه‌ها تاثیر زیادی در رفتار نوجوان دارند. ظاهر صورت و بدن از نظر یک نوجوان می‌تواند تعیین کننده این باشد که او به چه گروهی تعلق دارد. این همچنین می‌تواند راهی برای پذیرش در روابط دلخواهش باشد.

پسرها و تصویر بدن

این فقط دخترها نیستند که به ظاهر اندام و صورتشان بها می‌دهند. شاید پسرها در این زمینه خیلی حرف نزنند اما آنها هم به اندازه دخترها درگیر ظاهرشان هستند. آنها هم ممکن است همانقدر از وقت‌شان را جلوی آینه بگذرانند و با موهایشان ور بروند و به این فکر کنند که چه شامپویی استفاده کنند، با جوش‌های صورت چه کنند و به برداشتن ریش و سبیل فکر‌کنند. پسر نوجوان هم ساعت‌ها وقت صرف می‌کند که چه لباسی بپوشد و برای خریدن یک تکه شلوار وسواس زیادی دارد.

انتقاد از خود

احساس رضایت از ظاهر کار ساده‌ای نیست. خیلی از کودکانی که در بچگی از خودشان راضی بودند در دوران نوجوانی دائم به ظاهرشان انتقاد می‌کنند. این مساله در میان همه نوجوان‌های دختر و پسر رایج است و آنها همیشه نسبت به ظاهر خودشان ناراضی هستند و وقتی خود را با دیگران به ویژه با آدم‌های مشهور مقایسه می‌کنند این اظهار نارضایتی بیشتر و شدیدتر می‌شود.

فرهنگ ما به زیبایی تاکید زیادی می‌کند و آن را درست می‌داند. از کودک به بچه‌ها لقب خوشگل می‌دهیم و همه دائما درباره زیبایی افراد حرف می‌زنند. تبلیغات هم این پیام را می‌رسانند که برای خوشحال بودن باید ظاهر خوبی داشته باشیم. بازار جراحی‌های زیبایی سال‌هاست که در ایران داغ است و کمتر کسی به ظاهر طبیعی دماغ، گونه و لب و حتی اندامش رضایت می‌دهد.

این همه پیام مخرب باعث می‌شود فرزندتان نسبت به ظاهرش نگران باشد. خیلی خوب است که او در نوجوانی مواد مغذی بخورد، ورزش کند و غذای ناسالم نخورد اما پیروی از رژیم غذایی در حالی که او اصلا چاق نیست کاملا اشتباه است. نگرانی زیاد درباره وزن، امتناع از خوردن و بیش از اندازه ورزش کردن می‌توانند نشانه‌های اختلال خوردن باشند.

پیروی از مسیر درست

در بیشتر موارد نگرانی درباره ظاهر طبیعی است و بخشی از روند بلوغ به حساب می‌آید. فقط کافی است که صبر داشته باشید و به موقع و درست حمایت کنید.

اما باز هم ممکن است رفتارهای فرزند نوجوان برایتان آزاردهنده باشد در هر صورت این شما هستید که می‌توانید تعادل را ایجاد کنید و به او یاد بدهید که به ظاهرش به اندازه هر مساله مهم دیگری اهمیت بدهد.

ایجاد تصویر درست

به عنوان یک والد می‌توانید در ارائه یک تصویر درست از ظاهر بدن نقش مهمی داشته باشید:

ـ بپذیرید که نگرانی درباره ظاهر بخشی از روند بلوغ است. شما می‌دانید که آکنه‌های صورت یک روز ناپدید می‌شوند اما فرزندتان نگران است و این شما هستید که می‌توانید نگرانی او را رفع کنید. آکنه‌ها زیبا نیستند ولی می‌توانید راه درمان را پیدا کنید و با او همدردی کنید.

ـ به فرزندتان اعتماد به نفس بدهید. به ظاهر صورت و بدنش توجه کنید و به همین اندازه به ظرفیت‌های دیگر وجودیش بها بدهید. به او بگویید که لبخند زیبایی دارد و در یک لباس خاص چقدر زیباست و یا چقدر موهایش قشنگ است. تحسین بدن اصلا بد نیست و شما باید او را برای ایجاد رضایت همراهی کنید. اما نه تا جایی که همه چیز در ظاهر صورت و اندام خلاصه شود. به همین اندازه مهم است که به توانایی فکری و ارزش‌های روحیش بها بدهید و آنها را تقویت کنید.

ـ خوب است که با هم درباره معنا و مفهوم ظاهر بدن حرف بزنید. از او بخواهید بیشتر و عمیق‌تر فکر کند و به پیامی که یک سبک لباس پوشیدن، آرایش کردن و فکر کردن به دیگران انتقال می‌دهد بیشتر فکر کند.

ـ محدودیت‌های منطقی ایجاد کنید. صبور باشید اما لازم است گاهی مرزهایی ایجاد کنید. محدودیت به او یاد می‌دهد به چه چیزهایی اولویت بدهد، خوب و بد را بهتر تشخیص بدهد و به نیازهای دیگران هم توجه کند. او هر لباسی را در هرجایی نمی‌تواند بپوشد و نباید انتظار داشته باشد که شما هر سبکی را تائید کنید.

ـ الگوی مناسبی باشید. اگر خودتان وسواس لباس و ظاهر دارید، نگران ظاهرتان هستید، زیاد آرایش می‌کنید، دائم به زیبایی و زشتی دیگران اشاره می‌کنید و به طور کلی خوشگلی برایتان مساله بسیار مهمی است نمی‌توانید انتظار چیز دیگری را از فرزندتان داشته باشید. بیشتر مراقب رفتارتان باشید.

روزنامه اطلاعات