شایع ترین مشکلات هورمونی در زنان چگونه پدید می آیند از زمان بلوغ تا دوران یائسگی چه مشکلاتی برای خانم ها ایجاد می شود برای پیشگیری از بروز آسیب به زنان و دختران چه کارهایی باید انجام دهیم
مشکلات هورمونی در زنان شایع‌ترین بیماری این جنس به حساب می‌آید. مشکلات هورمونی در همه سنین وجود دارد از ابتدای بلوغ فرد شروع می‌شود و تا پس از یائسگی نیز ادامه پیدا می‌کند. بنابراین مشکلات هورمونی زنان از زمان بلوغ به بعد با آنان همراه است. در سال‌های اخیر، این بیماری‌ها شیوع بیشتری بین زنان، خصوصاً زنان جوان و نوجوانان دختر پیدا کرده است. بسیاری از متخصصان و کارشناسان علت این شیوع را تغذیه و تحرک ناکافی و نامناسب می‌دانند.
در این گزارش به بررسی وضعیت زنان و مشکلات هورمونی آنها، کمبود ویتامین و سرطان در اثر آن پرداخته می‌شود. اما مشکلات هورمونی و بیماری‌های آن در افراد به چند دسته تقسیم می‌شوند؟ اعظم‌السادات موسوی، رئیس انجمن متخصصین زنان و زایمان، در رابطه با مشکلات هورمونی می‌گوید: «چاقی و بیماری آندومتریوز یا همان چسبندگی لوله‌های رحم در زنان از شایع‌ترین مشکلاتی است که با آن مواجه هستیم. چاقی و مشکلات هورمونی به دنبال آن در دختران نوجوان و جوان بیشتر دیده می‌شود که با بلوغ و تغییرات هورمونی و جسمانی مواجه هستند اما بیماری چسبندگی لوله‌ها یا کیست‌های شکلاتی در زنان بیشتر دیده می‌شود.
موسوی در رابطه با منشا چاقی در نوجوانان دختر و در دوره سنین بلوغ را اینگونه تشریح می‌کند: «چاقی در اوایل سنین بلوغ با بالارفتن استروژن یا همان هورمون زنانه، به وجود می‌آید. استروژن که باعث بروز صفات ثانویه جنسی می‌شود. یکی از این صفات جمع کرد. چربی در بخشی از نقاط بدن مانند شکم و ران‌ها است بنابراین در اوایل بلوغ در یک حد معین و مشخصی یک افزایش وزن دیده می‌شود که امری کاملاً طبیعی است. چرا که بدن در حال رشد است و با افزایش قد فرد، افزایش چربی نیز به وجود می‌آید. اما در مورد کودکانی که در دوران طفولیت و نوزادی خود، افزایش وزن داشته یا شرایط ژنتیک چاقی را در خود داشته‌اند، ممکن است در دوران بلوغ افزایش وزن بیشتری داشته باشند. چرا که سلول‌های چربی که در دوران کودکی تشکیل شده است، ممکن است در دوران بلوغ دوباره فعال شوند و چاقی ناخواسته‌ای را ایجاد کنند.» موسوی درباره عامل دیگر چاقی در نوجوان و جوانان توضیح می‌دهد: «کم تحرکی عامل مهم دیگر چاقی و افزایش وزن در قشر جوان جامعه است. در خانواده‌ها این فرهنگ به وجود آمده است که فرزند خود را با سرویس به مدرسه ببرند. از سوی دیگر، خود دخترها نیز در این سنین منزوی‌تر هستند و علاقه دارند تمام وقت خود را به تنهایی در اتاق و پشت کامپیوتر یا تلفن همراه سپری کنند. مدرسه و خانواده نیز تاکید بیشتری بر درس و مطالعه دختران دارند و اصرار می‌کنند نوجوان زمان بیشتری را پشت میز خود مشغول مطالعه باشند.»
موسوی مسئول اصلی افزایش وزن در نوجوانان را خانواده‌ها می‌داند و معتقد است: «اگر خانواده‌ها بتوانند ورزش و تحرک فیزیکی دسته جمعی را برای خود و فرزند خود در نظر داشته باشند، نه تنها نوجوان دختر به چاقی بیش‌از حد و مشکلات هورمونی در آینده دچار نمی‌شود، بلکه در آینده نیز از بدن بسیار سالم‌تری برخوردار خواهد بود. از طرف دیگر، رژیم غذایی هم اهمیت و نقش بسیار مهمی در الگوی رشد و سلامت فرد دارد.استفاده از فست‌فودها، غذاهای آماده و مواد پرکالری، علاوه بر کمبود تحرک فیزیکی در دورانی که فرد بیشترین ظرفیت برای افزایش وزن را دارد، باعث چاقی ناخواسته می‌شود و بازگشت آن به سن معمول و مناسب آسان نیست.»
موسوی مسئول بعدی در این افزایش وزن عمومی را مدرسه‌ها می‌داند و می‌گوید: «مدارس باید با قرار دادن یک برنامه آموزشی منظم و پیگیری مداوم آن خود دختران را به ورزش و تحرک تشویق کنند. مدارس از دانش‌آموزان خود انتظار دارند در ساعاتی نیز که در مدرسه به سر نمی‌برند، به خواندن درس و بی‌تحرکی مشغول باشند بنابراین هیچ ساعاتی برای نوجوان برای ورزش و فعالیت باقی نمی‌ماند.»
رئیس انجمن زنان و زایمان، در رابطه با فرآیند چاقی توضیح می‌دهد : «هنگام چاقی یک عدم تعادل هورمونی در فرد به وجود می‌آید. پستان‌ها بزرگ می‌شوند و سطح هورمون‌ها مردانه در آنها افزایش پیدا می‌کند. افزایش هورمون‌های مردانه، قاعدگی در دختران را نامرتب می‌کند، باعث تجمع چربی در پشت شانه‌ها و عضلانی و چهارشانه شدن بدن می‌کند. موهای سر از ناحیه گیجگاه شروع به ریزش می‌کند و موهای صورت کلفت‌تر می‌شود. بنابراین اولین قدمی که دختران برای یک زندگی سالم در دوران بلوغ خود لازم دارند، فعالیت فیزیکی خوب است. از سوی دیگر بسیاری از دخترانی که از چاقی در دوران بلوغ خود رنج می‌برند، سوءتغذیه دارند. یعنی تنها پرخوری کرده‌اند و غذای خوب و مناسب نخورده‌اند بنابراین کالری دریافتی بدن آنها زیاد است ولی بدن از مواد اصلی برای سوخت و ساز خود خالی است. مثلاً کلسیم و مواد معدنی در بدن به میزان کافی وجود ندارد. همین باعث می‌شود آنان نه تنها در آینده مستعد ابتلا به فشار خون و دیابت در سنین میانسالی باشند، بلکه به پوکی استخوان هم دچار می‌شوند. از سوی دیگر مجبور هستند عمری را به چاقی و قاعدگی‌های دردناک و ناممنظم سپری کنند و درنهایت خطر ناباروری را هم به همراه دارند.»
اعظم‌السادات موسوی در پاسخ به اینکه تاکنون هیچ‌گونه غربالگری در حیطه سلامت دختران در کشور انجام شده است، می‌گوید: «برنامه غربالگری یا بیماریابی می‌تواند دید وسیع و گسترده‌ای در رابطه با وضعیت کنونی دختران جامعه بدهد و در برنامه‌ریزی‌های آینده کمک فراوانی داشته باشد. این برنامه می‌تواند از سوی سازمان آموزش و پروش و مدارس اعمال شود. ولی در حال حاضر متاسفانه هیچ غربالگری درباره سلامت دختران و زنان در کشور انجام نشده است. با این همه غربالگری پیشنهاد خوبی برای بررسی بیشتر و دقیق‌تر وضعیت سلامت جامعه است. »
باروری دیرهنگام، علل اصلی آندومتریوز
رئیس انجمن زنان و زایمان، در رابطه با بیماری آندومتریوز و کارکرد آن به سپید توضیح می‌دهد: «بیماری چسبندگی لوله‌های تخمدانی یا آندومتریوز بیشتر در زنانی بروز پیدا می‌کند که در دهه سوم زندگی خود هستند. علت اصلی بروز آندومتریوز ناشناخته است ولی وابستگی مستقیمی به سیستم ایمنی بدن دارد. به این صورت که وجود اختلالاتی در بخش سیستم ایمنی بدن باعث می‌شود ژن‌هایی برای فعال شدن آندومتریوز به وجود بیاید اما بیشتر در افرادی دیده می‌شود که اولین بارداری خود را به تاخیر می‌اندازند و تا پیش از 30 سالگی باردار نشده‌اند.. همچنین آندومترویوز در افرادی دیده می‌شود که آدم‌های آرمان‌گرا، وسواسی و سختگیر هستند و وزن پایین‌تری دارند. نمی‌توان گفت وجود این عوامل در یک فرد منجر به ابتلا به آندرومتریوز می‌شود بلکه در بین مواردی که بین زنان رخ داده است، زنانی با این ویژگی‌ها بیشتر به چسبندگی لوله مبتلا شده‌اند. امروزه مصرف سموم‌هایی را نیز برای ایجاد موثر می‌دانند. مانند سموم ناشی از مواد غذایی، آلودگی هوا و آلودگی محیط کار و زندگی.»
موسوی در رابطه با علائم و نشانه‌های آندومتریوز و زمان بروز آنها می‌گوید: «بیماران دردهای لگنی و قاعدگی‌های خیلی دردناک دارند. در رابطه با علائم مشخصه این بیماری باید گفت مهم‌ترین علت قاعدگی‌های بسیار دردناک است. در بیشتر قاعدگی‌ها به صورت معمولی، میزانی از درد مختصر وجود دارد که با استراحت و گرم نگهداشتن بدن رفع می‌شود. اما در بیماری‌های آندومتریوزی دردهای خیلی شدیدتری دارند. به‌گونه‌ای که مجبور خواهند بود یک تا دور از فعالیت روزانه باز بمانند. در صورتی که متاهل هم باشند، روابط جنسی دردناکی تجربه خواهند کرد. بنابراین درد اولین عامل مشخصه وجود چنین مشکلی است. در ادامه، این چسبندگی کیست‌هایی را در لگن و تخمدان ایجاد می‌کند که به کیست‌های شکلاتی معروف هستند. در این کیست‌ها موادی شبیه به خون قاعدگی وجود دارد. لایه تشکیل شده از این کیست‌ها همان لایه تشکیل دهنده رحم هستند بنابراین با هر بار قاعدگی این کیست‌ها هم خونریزی می‌کنند و بزرگ‌تر می‌شوند. این کیست‌ها در صورتی که درمان نشوند می‌توانند به تخمدان تخریب جدی وارد کنند.» متخصص زنان در مورد خطرات دیگر چسبندگی لوله‌ها توضیح می‌دهد: «آندومتریوز برای فرد خطر مرگ به همراه ندارد اما به روده بزرگ و مجاری کلیوی آسیب می‌زند و در کل به ارگان‌های مجاور صدمه وارد می‌کند.»
روزنامه سپید
