بیماری که نابینا یا شدیدا کم بیناست برای انطباق با محیط نیاز به راه کارهای سازگاری دارد. بیماران با یک چشم پس از عمل جراحی بعلت وجود پانسمان یا التهاب پس از عمل از چشم سالم خود نیز استفاده نمی کنند این بیماران همانند سایر بیماران پس از عمل، نیاز دارند که زودتر حرکت کنند. راه رفتن و حرکت بیمار نه تنها برای عملکرد فیزیولوژیک بلکه برای کارایی موثر بیمار در محیط (در محدوده توانایی دید) لازم است.
کسب مهارت برای انجام فعالیتهای روزمره مثل قدم زدن از طرف تخت به طرف صندلی، نیاز به درک مفاهیم و جهات فضایی دارد. بیمار باید آگاه باشد که نسبت به محیط اطاق در کجای اطاق واقع شده است. چه تغییراتی ممکن است اتفاق بیفتد و از چه مسیری حرکت کند که ایمن تر باشد این اصول به همکاری بین بیمار و پرستار که راهنمای بینایی اوست نیاز دارد.
بیمارانی که بعلت یک بیماری مزمن و پیشرونده چشمی دچار نقص بینایی شده اند (مثل گلوکوم) نسبت به بیمارانی که بطور ناگهانی بینایی خود را از دست داده اند بهتر مهارت های نقشه کشی را درک می کنند. آنها زودتر مفاهیم فضایی جهت یابی را در می یابند و به تدریج استفاده از آن مفاهیم را می آموزند پیدا کردن طرح و نقشه اطاق با استفاده از حافظه برای این بیماران آسان تر است. بیمارانی که بطور ناگهانی کور می شوند برای تنظیم نقشه کشی ادراکی مشکلات بیشتری دارند. موضوعات و مسائل عاطفی و روانی برای سازگاری با کوری ممکن است آمادگی برای آموزش و تاثیر برنامه های آموزشی را به تعویق بیندازد. این بیماران نیاز به حمایت عاطفی محکمی دارند. در هنگام صرف غذا بیمار باید موقعیت وسایل موجود در سفره را برحسب صفحه ساعت فرا بگیرد. بعنوان مثال بشقاب اصلی غذا در موقعیت ساعت 12 قرار دارد یا فنجان قهوه در وضعیت ساعت 3 است. وقتی که بیماران برای تغییر وضعیت از ایستاده به نشسته مورد مساعدت قرار می گیرند باید به آنها آموزش داده شود که قبل از نشستن بر روی صندلی، با پشت پاهای خود پایه صندلی را لمس کنند. این کار به آنها امکان می دهد که موقعیت دقیق خود را نسبت به صندلی پیدا کنند. میز کنار تخت و زنگ اخبار نیز باید در دسترس بیمار قرار بگیرد. قسمت های مختلف زنگ اخبار به بیمار شناسانده می شود تا بیمار بتواند به هنگام نیاز دکمه ها را پیدا کرده و فشار دهد. بیمار باید با محل قرار گرفتن تلفن پارچ آب و سایر وسایل روی میز خود آشنا باشد. تمام اثاثیه و مبلمان اطاق باید در موقعیت ثابت و دائمی وضعیت داده شوند. فردی که وارد اطاق بیمار می شود باید به صورت مودبانه ای حضور خود را اعلام کرده و موقعیت خود را برای فرد نابینا مشخص نماید.
پرستار در ملاقات اولیه با بیمار باید میزان کمک فیزیکی مورد نیاز را با توجه به نقص بینایی بررسی کند. پرستار باید از اهمیت روش کمک جسمی تامین استقلال و ایمنی برای بیمار آگاه باشد.
قبل از شروع برنامه های آموزش جهت یابی و حرکت لازم است که آمادگی بیمار و خانواده او برای آموزش ثابت شود.
آشنایی با طرح و نقشه اطاق
در هنگام تشریح یک محیط (مثلا یک اطاق) برای بیمار نابینا، بخش های مختلف یا وسایل موجود در اطاق بر اساس جهت آنها نسبت به بیمار (چپ، راست، جلو و عقب) و ارتباط بین آنها با یکدیگر و فاصله آنها بر حسب معیارهای قابل اندازه گیری (مثلا چند قدم) توضیح داده می شوند. بعنوان مثال در یک اطاق بیمارستانی تخت بعنوان نقطه ثابت اطاق در نظر گرفته می شود و از لندمارک های دائمی برای پیدا کردن نقاط مرجع استفاده می شود. این نقاط مرجع به حفظ جهت یابی صحیح نسبت به وسایل مهم موجود در محیط اطاق کمک می کند.
اشیاء متحرک موجود در اطاق مثل میزهای کنار تخت و صندلی ها باید از اشیاء ثابت مثل مبل سنگین بزرگ تمایز داده شوند تا در هنگام نقشه کشی ذهنی بیمار موجب سردرگمی او نشود. ضمنا لازم است که فاصله وسایل موجود در اطاق از نقاط مرجع مشخص شود. پرستار مکن است موقعیت اطاق بیمار کم بینا را به صورت ذیل به بیمار توضیح دهد که او در یکی از تخت های یک اطاق دو تختی قرار دارد و موقعیت وسایل اطاق بشرح زیر می باشد: میز کنار تخت به اندازه طول بازو در طرف راست شما نزدیک به دیوار و در مجاورت سر تخت قرار دارد. در نزدیکی میز شما میز کنار تخت بیمار دیگر واقع شده است. تخت بیمار دیگر در نزدیکی این میز با فاصله حدود 4 پا از تخت شما به طرف راست قرار گرفته است. تخت دیگر در کنار شیشه پنجره واقع شده که در حدود 9 پایی سمت راست تخت شما قرار دارد.
در هنگام تشریح قسمت ها از قبیل حمام، راهرو و اطاق معاینه نیز از همین تکنیک استفاده می شود. لمس کردن اشیاء به درک موقعیت آنها در محیط کمک می کند. وقتی که پرستار بیمار را به طرف حمام یا اطاق معاینه راهنمایی می کند توضیح مکرر پرستار برای آشنا کردن بیمار با مسیر اطاق لازم است.
برنامه ترخیص
پرستار باید مهارت های جهت یابی و حرکت بیمار و مهارت های لازم برای تجویز داروهای چشمی و دیگر داروها (مثل تزریق انسولین) را بررسی نماید. قطره های چشمی بهتر است علامت زده شوند تا بهتر توسط بیمار شناسایی گردند. در مورد سرنگ انسولین ممکن است از قبل به اندازه مصرف یک هفته سرنگ پر شده در داخل یخچال نگهداری شود و تا ویزیت بعدی در درمانگاه از این سرنگ های پر استفاده گردد. اکثر بیماران نیاز به ارجاع به خدمات اجتماعی دارند. بیماران دارای عادت خاص خطرناک (مثل مصرف دخانیات) باید احتیاط کنند و هنگام مصرف توسط افراد بینا یاری شوند.
این مطلب اختصاصی سایت دکتر سلام می باشد استفاده از آن فقط با ذکر منبع مجاز می باشد
