28-3-2

همانطور که در مطالب قبلی گفتیم تاثیرات خوردن شیر بر روی نوزاد از زمان های گذشته تاکنون ثابت شده بوده و پزشکان طی تحقیقاتی که انجام داده اند به این نتیجه رسیده اند که خوردن شیر تا دو سالگی کودک الزامی است. در قرآن مجید نیز تاکید زیادی بر دادن شیر به نوزاد شده است. اما بسیاری از مادران به دلیل نگرانی از بهم ریختن تناسب اندامشان نگران مسئله ی شیر دادن به نوزاد هستند.

اغلب خانم ها در دوران بارداري يا حتي قبل از آن، وقتي به شيردهي فکر مي کنند، بلافاصله نگران به هم خوردن فرم سينه خود مي شوند و حتي ترجيح مي دهند از دادن شير به کودک خود صرف نظر کنند، ولي در عوض اندامي زيبا داشته باشند. البته حفظ اندام زيبا از دوران هاي قديم تا حال مورد توجه بوده و اين احساس را هرگز نمي توان منکر شد، اما به خانم هايي که تصميم به بچه دار شدن دارند توصيه مي کنيم کمي عميق تر و با احساس مادرانه بيشتري به اين مساله نگاه کنند و بدانند که در بدو تولد پس از خدا، آغوش مادر تنها پناه امن کودک است. پس چرا کودک خود را از داشتن اين احساس آرامش روحي و جسمي محروم کنيم.

با چاره انديشي و استفاده از روش هاي صحيح مثل ورزش کردن و جلوگيري از اضافه وزن بيش از حد در طي بارداري، تا اندازه زيادي اين مشکل به ظاهر لاينحل برطرف مي شود.

طبيعي است که در طي دوران شيردهي اغلب خانم ها از خستگي و به هم خوردن خواب شب شکايت دارند، ولي اگر به فوايدي که اين کار براي خود و فرزندشان دارد با ديد بازتري نگاه کنند مي توانند خيلي راحت و با صبر و آرامش بيشتري اين دوران را سپري کنند. پس عاقلانه ترين کار اين است که قبل از شروع اين دوران براي ايجاد آمادگي بيشتر، مهارت هايي را بياموزيد تا هنگام برخورد با مشکلات گذراي دوران شيردهي دچار ترس و اضطراب نشويد.

مادري که به کودکش شير مي دهد، بايد احساس مهم بودن کند و با اين ديدگاه که اين کار در اين دوران از شخص ديگري بر نمي آيد به اهميت اين موضوع پي ببرد، زيرا نشستن کنار کودک و به دست گرفتن شيشه شير را هر فرد ديگري به غير از مادر مي تواند انجام دهد. رابطه اي که در اين دوران بين مادر و کودک ايجاد مي شود، رابطه اي عميق خواهد بود که اثرات آن حتي تا بزرگسالي کودک به خوبي ديده مي شود.

نوزادي که از شير مادر تغذيه مي کند، در برابر اغلب بيماري هاي ويروسي و باکتريايي مصونيت پيدا مي کند؛ مثل اسهال، عفونت گوش و عفونت هاي دستگاه تنفسي(پنوموني و مننژيت)، چون شيرمادر نه تنها دربردارنده آنتي بيوتيک هايي است که از مادر منتقل شده، بلکه شامل آنتي بيوتيک هايي است که به صورت ترکيبي در شير وجود دارند و از رشد صدها باکتري و ويروس جلوگيري مي کند.

همچنين طبق بررسي هاي انجام شده، تغذيه کودک از شير مادر، نه تنها مانع از عفونت گوش مياني(که در سنين قبل از دبستان نسبتاً شايع است) مي شود، بلکه از بيماري هاي مزمن ديگر مثل ديابت و آلرژي پيش گيري مي کند. کودکان شير مادر خوار در سنين دبستان IQ (بهره هوشي) بيشتري نسبت به کودکان شير خشک خوار دارند و به طور نسبي IQ آن ها 8 نمره بيشتر است و داشتن همين 8 امتياز بالا براي IQ رقم قابل توجهي محسوب مي شود.

شيردهي از لحاظ پزشکي فوايدي براي مادر دارد. طبق تحقيقات انجام شده، توليد طولاني مدت استروژن و هورمون هاي ديگر که در دوران شيردهي صورت مي گيرد، باعث کاهش احتمال سرطان سينه و سرطان تخمدان(که معمولاً قبل از يائسگي صورت مي گيرد) و کاهش پوکي استخوان و شکستگي سر استخوان ران(که در سنين بالا نسبتاً شايع است) مي شود.
بنابراين اغلب توصيه مي شود که حتي شيردهي پس از يک سالگي، يعني در سال هاي دوم و سوم زندگي کودک ادامه يابد. البته شير مادر به تنهايي، يعني بدون استفاده از شير خشک توصيه مي شود، چون مصرف هم زمان شيرمادر و شيرخشک باعث مي شود شير کمتري در سينه ها توليد شود که در اين حالت ترشح هورمون ها تا حد مطلوب بالا نمي رود.

ولي در صورتي که خانمي تمايل به شيردهي طولاني مدت نداشته باشد و حفظ اندام برايش مهم تر باشد، شيردهي به مدت 3 ماه ترجيح داده مي شود و در صورت عدم تمايل مادر به شيردهي(که آن هم با توجه به مزاياي فوق بعيد به نظر مي رسد) حتي اگر 2 روز اول زايمان شير دهد بهتر از اين است که اصلا شيري به کودکش ندهد.

و اما باز مي پردازيم به خانم هايي که با شيردهي مخالف هستند، فقط و فقط از ترس اين که اندام خود را نتوانند به حالت اوليه برگردانند. اين خانم ها بايد بدانند که پس از دوران شيردهي خيلي زودتر به وزن قبل از بارداري بر مي گردند(البته در صورت تغذيه صحيح).
پس چه کنيم تا اندام موزون خود را پس از پايان دوران شيردهي به دست آوريم؟

* ورزش و به خصوص شنا و پياده روي، يکي از مواردي است که حتي قبل از بارداري(ترجيحا 6 ماه قبل يا بيشتر) بايد به طور جدي شروع شود. در اين صورت خانم ها مطمئن باشند اضافه وزنشان به حدي نمي رسد که برگرداندن فرم سينه به حالت قبل مشکل باشد.

* مورد ديگر بستن سينه بند است، چون اغلب ديده مي شود که بعضي مادران به دختر خود توصيه مي کنند مبادا سينه بند ببندي، چون شيرت زياد نمي شود. اين مورد هم صحت ندارد. اگر سينه بند خيلي سفت و محکم باشد، شيردهي را دچار اشکال مي کند، ولي بستن سينه بند در حد معمول(نه خيلي شل و راحت) به حفظ شکل سينه کمک زيادي مي کند.

* مورد مهم ديگر، اين است که مادر هنگام شيردهي انتهاي پستان خود را با دست بگيرد و مانع از کشش بيش از حد سينه توسط کودک شود.

* در پايان دوران شيردهي، مادر سينه را خيلي محکم و در تمامي مدت شبانه روز ببندد(توجه به اين نکته خيلي اهميت دارد).

* پس از پايان شيردهي، هنگام استحمام به طور متناوب از آب ولرم و سرد روي سينه ها استفاده کند.

* پس از پايان شيردهي و گرفتن کامل نوزاد از شير، از کمپرس يخ در خارج از حمام استفاده کند که چند نوبت در روز مي توان اين کار را تکرار کرد، البته بستگي به تحمل فرد دارد.

* مورد ديگر که اخيرا بين خانم ها خيلي شايع شده، استفاده از ژل هاي فرم دهنده سينه است، ولي مطمئن باشند اثر اين مواد فقط تا هنگام استفاده است و هرگز براي هميشه تاثير ندارند.

* اما، نکته مهم و کليد طلايي، ورزشي است که شروع آن حتي قبل از بارداري توصيه مي شود:

کف دو دست را طوري در هم قلاب کنيد که فاصله اي بين آنها باشد، مثل اينکه بخواهيد يک توپ پينگ پنگ را ميان دو دست خود فشار دهيد. ابتدا دست ها را مقابل صورت خود بگيريد و تا 10 بشماريد. سپس دست ها را به تدريج بالا بياوريد تا حدي که دست ها کاملا کشيده شده و بالاي سر قرار گيرند. توجه کنيد که هر چه دفعات تکرار اين ورزش بيشتر باشد، بهتر نتيجه مي گيريد.

چون اين ورزش به سفت شدن عضلات نگه دارنده پستان کمک مي کند، به همين دليل شروع آن قبل از بارداري توصيه مي شود. در دوران شيردهي اگر وقت کمي داريد، مي توانيد هنگامي که کنار کودک هستيد يا هنگام طبخ غذا، اين ورزش را انجام دهيد. بهتر است از هر فرصتي استفاده کنيد تا اين کار به صورت عادت درآيد. مطمئن باشيد با تکرار اين ورزش در دراز مدت به نتيجه مطلوب مي رسيد(حداقل از 100 شماره در روز شروع کنيد تا به 500 شماره برسيد).

باز هم تاکيد مي شود که ممکن است صد در صد فرم سينه به حالت اوليه بر نگردد، ولي طبق آمار معلوم شده، مادراني که تمامي نکات فوق را با دقت و به طور کامل و مداوم تکرار کرده اند، در 80 تا 90 درصد موارد شکل سينه اشان به حالت اوليه باز گشته است.