درباره تخمدان پلی کیستیک یا تنبلی تخمدان چه میزان اطلاع دارید؟ امروزه این اختلال در اکثر بانوان و دختران جوان مشاهده می شود. وقتی عادت ماهیانه این افراد با تاخیر مواجه می شود و آزمایش خون بارداری را نشان نمی دهد، بهتر است به این عارضه مشکوک شوید که با تشخیص سونوگرافی تایید خواهد شد. سندروم تخمدان پلی کیستیک با تنظیم هورمونها به وسیله دارو و همچنین کاهش وزن و تحرک و فعالیت بدنی قابل درمان خواهد بود.

سندرم تخمدان پلی‌کیست یا PCOS بیماری است که امروزه در بین خانم‌های جوان بسیار شایع می‌باشد. در این مقاله به مقوله نحوه تغذیه در سندرم تخمدان پلی‌کیست می‌پردازیم.

سارا مینایی؛ کارشناس ارشد علوم تغذیه

تغذیه نقش مهمی در سندرم تخمدان پلی‌کیست (PCOS) دارد. چون کاهش وزن و حفظ وزن و تنظیم سطوح انسولین در این افراد بسیار مهم است.

بسیاری از زنان مبتلا به PCOS نسبت به انسولین مقاوم هستند و به همین منظور پانکراس شروع به ترشح بیشتر انسولین می‌کند.

انسولین و PCOS

انسولین هورمون اصلی انتقال قند از خون به عضلات بدن بوده و به بدن اجازه‌ی استفاده بهینه از انرژی گلوکز را می‌دهد.

افزایش سطوح انسولین در بدن منجر به بروز علائمی زیادی شبیه علائم PCOS می‌شود.

از جمله افزایش رشد موهای زائد، افزایش وزن، لکه‌های پوستی، کبد چرب و کلسترول بالا، تخمدان پلی‌کیست و عادات ماهانه نامنظم، ولع زیاد برای خوردن و احساس گرسنگی.

بنابراین تنظیم مقدار انسولین خون در کنترل PCOS بسیار مهم است. کربوهیدرات‌های تصفیه شده باعث افزایش ناگهانی انسولین می‌شوند.

به همین دلیل حتما باید از این نوع کربوهیدرات‌‌ها اجتناب کرد.

علاوه بر این مصرف غذای چرب باعث افزایش وزن و کلسترول می‌شود، به همین دلیل بسیاری از پزشکان استفاده از رژیم‌هایی با اندیس گلسیمی پایین و سرشار از غلات کامل و غذاهای غیر فرآوری شده را توصیه می‌کنند.

داروی متفورمین دارویی است که در این افراد بسیار توصیه می‌شود تا شاید مقاومت به انسولین بهبود پیدا کند.

اما انسولین تنها هورمونی نیست که تحت تاثیر PCOS قرار می‌گیرد. چرا که اگر این طور بود تشخیص آن با دیابت نوع II یکی بود.

به همین دلیل علاوه بر داشتن رژیم اندیس گلیسمی پایین باید سایر جنبه‌های سندرم تخمدان پلی‌کسیتیک را هم در نظر گرفت.

البته پیدا کردن رژیم صحیح بسیار مشکل است. چون سطوح هورمونی در زنان مختلف متفاوت است.

غذاهایی که باید از مصرف آنها اجتناب کرد

غذاهای با اندیس گلسیمی بالا

این غذاها فرآیند شده اند و فیبر آنها جدا شده است، از طرفی خیلی از مواد مغذیشان هم از دست رفته است ولی مزه بهتری دارند و دارای کالری بیشتری هستند.

از این گروه می‌توان برنج سفید، پوره سیب‌زمینی وکیک‌‌‌ها را نام برد.

لبنیات

شیر منجر به افزایش سطوح تستوسترون می‌شود. چون دارای نوعی پروتئین است که روند تجزیه تستوسترون در بدن را محدود می‌کند که این منجر به افزایش تستوسترون می‌شود.

پس باعث بهتر شدن وضعیت هورمونی می‌شود.

محصولات سویا

سویا باعث تاخیر در تخمک‌‌گذاری می‌شود. البته در این مورد مطالعات زیاد انجام نشده است به خصوص در مقادیر کم سویا.

اما توصیه می‌شود که محصولات سویا در زنان مبتلا به PCOS کمتر مصرف شود به خصوص کسانی که قصد باردار شدن دارند.

چربی‌های بد

چربی‌‌های اشباع، هیدروژنه و نوع ترانس بهتر است مصرف نشوند.

چربی‌های اشباع در گوشت قرمز و محصولات لبنی باعث افزایش استروژن و افزایش جذب بسیاری از مواد مغذی و افزایش وزن می‌شوند.

چربی‌های ترانس و هیدروژنه موجود در روغن غذاها، ‌مارگارین و غذاهای فرآوری شده خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی و دیابت را افزایش می‌دهند.

هر چند که افراد مبتلا به PCOS خود مستعد ابتلا به این بیماری‌‌ها هستند.

به همین دلیل بهتر است مصرف گوشت قرمز را محدود کرده و از لبنیات بپرهیزید.

غذاهایی که مصرف آنها توصیه می‌شود

سبزیجات برگ سبز

این سبزیجات از هر غذایی به نسبت کالریشان مغذی‌تر هستند. این مواد سرشار از آهن، کلسیم، پتاسیم و منیزیم و ویتامین E,C,K و سایر ویتامین‌های گروه B هستند.

به خصوص ویتامین‌‌های گروه B که نقش حیاتی در عوارض PCOS بازی می کنند.

چرا که در متابولیسم قند و چربی در عملکرد غده تیروئید و تعادل هورمونی نقش دارند و به همین دلیل نقش حیاتی در تنظیم PCOS دارند.

میوه‌ها

منابع غنی فیبرها، ویتامین‌ها، مواد معدنی و فیتوکمیکال‌ها بوده که حتماً باید در رژیم PCOS قرار داده شود.

اما بسیاری از زنان مبتلا به PCOS نسبت به مصرف میوه بی‌میل هستند. چون فکر می‌کنند باعث افزایش ناگهانی قندخون و متعاقب آن انسولین می‌شود.

اما میوه‌ها نقش مهمی در فراهم کردن مواد مغذی مورد نظر ما برای مبارزه با PCOS دارند ولی باید سعی کرد از میوه‌هایی که اندیس گلسیمی پایین‌تری دارند استفاده کرد یا همزمان با میوه یک مشت آجیل هم خورد تا به عنوان منبع پروتئین مانع از افزایش ناگهانی قندخون شود.

میوه‌های دارای اندیس گلسیمی پائین عبارتند از: گیلاس،‌ آلو، گریپ فروت، سیب، گلابی، برگه‌ی زردآلو، انگور، نارگیل، کیوی، آب پرتقال

 

سبزیجات سفید و رنگی

سبزیجات دارای رنگ روشن غنی از آنتی‌اکسیدان‌ها بوده و باید در رژیم PCOS استفاده شود چرا که این افراد بیشتر در معرض استرس اکسیداتیو هستند که ناشی از وجود بیشتر رادیکال آزاد در بدن آن‌‌هاست.

چربی‌های خوب

این افراد باید چربی‌های خوب را جایگزین چربی‌‌های بد کنند. چرا که اسیدهای چرب ضروری برای حفظ دیواره سلولی بسیار مهم‌ هستند.

دیواره سلولی باعث ورود مواد مغذی و خروج سموم از بدن می‌ شوند. چربی‌ها برای تعادل هورمونی، باروری و حفظ وزن بسیار حیاتی هستند.

این چربی‌های سالم در مغزدانه‌ها، روغن ماهی، آواکادو و روغن زیتون وجود دارند که حتما باید در رژیم گنجانده شوند.

مکمل‌ها

پیروی از رژیم گفته شده باعث رسیدن تمام مواد مغذی به بدن شما خواهد شد. اما باز هم برخی از زنان مبتلا به این سندرم در معرض کمبود ویتامین‌ها هستند.

پس بهتر است از مکمل‌های حاوی ویتامین A,D,E,C,B1,B2.B3.B6,B12،‌ اسید فولیک، منیزیم، آهن، روی، کروم، سلنیوم استفاده شود.

گاهی اوقات مصرف مکمل B12 ، کروم  و اسیدهای چرب ضروری بسیار کمک کننده است.

نکاتی جهت تنظیم مقاومت به انسولین

– غلات کامل را به جای غذاهای فرآوری شده مصرف کنید.

– از میوه به جای آب میوه استفاده کنید.

– غذاهای غنی از فیبر مصرف کنید چون باعث کندی افزایش قندخون می‌شوند.

– کربوهیدرات و پروتئین را با هم مصرف کنید تا پروتئین مانع از جذب سریع قند شود.

– وعده‌های خود را کوچک کرده و تعداد آنها را زیاد کنید تا مانع از ولع شما به خوردن شود و هیچ‌وقت وعده‌ی صبحانه خود را حذف نکنید.

تغییر الگوی زندگی

هر چند که رژیم  اثر بسیار مهمی دارد اما تغییر الگوی زندگی را باید در نظر گرفت از جمله:

– ورزش منظم

– کنترل سطوح استرس

– حمایت مستمر از طرف خانواده

زندگی انلاین