کم خونی با چه عواملی پدی می آید برای پیشگیری از انواع عارضه های ناشی از کم خونی می خواهیمن علائم ونشانه ها و انواع کم خونی را به شما معرفی کنیم کم خونی میکروسیتیک , کم خونی ماکروسیتیک و کم خونی پرنیشیوز همراه با نشانه ها و علائم مربوط به هریک در این بخش مورد بررسی قرار گرفته اند.
♦ اندازه گلبولهای قرمز
از راه مرفولوژیک، کم خونی بر پایه اندازه گلبولهای قرمز دسته بندی می‌شود. اندازه گلبول قرمز بر پایه میزان حجم میانه گلبولی یا MCV بیان می‌شود.
- اگر گلبولها کوچکتر از اندازه طبیعی باشند (کمتراز ۸۰فمتولیتر) ⇐ کم خونی میکروسیتیک
- اگر اندازه طبیعی داشته باشند (۱۰۰-۸۰فمتولیتر) ⇐ کم خونی نورموسیتیک
- اگر بزرگتر از طبیعی باشند (بیش از۱۰۰فمتولیتر) ⇐ کم خونی ماکروسیتیک نامیده می‌شود.
این نما به سرعت، برخی از علل رایج بروز کم خونی را نشان می‌دهد برای نمونه یک کم خونی میکروسیتیک اغلب حاصل کمبود آهن است. در کار بالینی نخستین کار سنجش مقدار MCV است پس حتی در میان پزشکان پیرو روش کینتیک شکل سلولها همچنان به عنوان یک عنصر مهم در تشخیص باقی‌مانده است.
♦ کم خونی میکروسیتیک
کم خونی میکروسیتیک نخست نتیجه کمبود هموگلوبین است که می‌تواند چند دلیل داشته باشد:
- دشواری در سنتز هِم
- کم خونی کمبود آهن
- کم خونی وابسته به بیماری مزمن (بیشتر به شکل یک کم خونی نورموسیتیک پدیدار می‌شود)
- دشواری در سنتز گلوبین
- دشواری زنجیره آلفا و بتا (تالاسمی)
- بیماری هموگلوبین E
- بیماری هموگلوبین C
- بیماری های گوناگون دیگر بواسطه هموگلوبین ناپایدار
- آسیب‌های سیدروبلاستیک
- کم خونی سیدروبلاستیک ارثی
- کم خونی سیدروبلاستیک اکتسابی
- مسمومیت باسرب
- کم خونی سیدروبلاستیک برگشت پذیر
♦ کم خونی ماکروسیتیک
Θ کم خونی مگالوبلاستیک:
شایعترین نوع کم خونی ماکروسیتیک است که به کمبود ویتامین B۱۲ یا اسیدفولیک یا هردو مربوط می‌شود. کمبود فولات یا ویتامینB۱۲ می‌تواند به تهیدستی غذائی یا سوءهاضمه مربوط باشد. کمبود فولات طبیعتاً عوارض عصبی ایجاد نمی‌کند ولی کمبود ویتامینB۱۲، چنین می‌کند.
Θ کم خونی پرنیشیوز:
علت آن یک واکنش اتوایمون علیه سلولهای دیواره معده می‌باشد. سلولهای دیواره فاکتور داخلی را ترشح می‌کنند که برای جذب ویتامین B۱۲ غذا وجود آن ضروری است. بنابراین ویرانی سلولهای دیواره سبب نبود فاکتور داخلی و در نتیجه جذب ناچیز ویتامینB۱۲ می‌شود.
کم خونی ماکروسیتیک ⇐ به علت برداشتن قسمت عملیاتی معده همانند عمل جراحی بای پاس معده و کاهش جذب فولات و ویتامینB۱۲ می‌شود رخ دهد. بنابراین پزشک معالج باید مراقب بروز کم خونی به‌دنبال اینگونه اعمال جراحی باشد.
⇐ اعتیاد به الکل که سبب بزرگتر شدن گلبولهای قرمز می‌شود و گاه کم خونی به همراه دارد.
⇐ کم خونی ماکروسیتیک می‌تواند به کم خونی مگالوبلاستیک و کم خونی ماکروسیتیک غیرمگالوبلاستیک تقسیم شود.
- کم خونی مگالوبلاستیک در درجه نخست، نارسائی در سنتز DNA ضمن نگهداری سنتز RNA می‌باشد که سبب محدودیت در تقسیم سلولهای بنیادی خونساز می‌گردد.
- کم خونی مگالوبلاستیک بیشتر با افزایش شمار لوبهای هسته گلبول سفید نوتروفیل(۶تا۱۰لوب) همراه است.
- کم خونی‌های ماکروسیتیک غیرمگالوبلاستیک به علل متفاوتی ایجاد می‌شوند (برای نمونه نبود توازن در سنتز DNAگلوبین) که بیشتر در الکلیسم بوجود می‌آید.
افزون بر نشانه‌های غیراختصاصی کم خونی، شاخص‌های ویژه کمبود ویتامینB۱۲ شامل نوروپاتی محیطی و ویرانی مرکب تحت حاد نخاع شوکی به همراه دشواری‌های توازن قسمت خلفی ستون فقرات است. دیگر نشانه‌ها مشتمل بر زبان قرمز و نرم و التهاب زبان کوچک می‌باشد.
تهیه و تنظیم: ساناز مطلبی خامنه کارشناس تغذیه و رژیم درمانی
منبع: دکتر سلام
لینک مرتبط: مقابله با کم خونی و فقرآهن
