شپش از جمله خطرناک ترین انگل هاست و به راحتی قابل انتقال به دیگران است. این انگل با انتقال به سر فرد میزبان در آنجا شروع به تخم ریزی و تکثیر شدن می کند. آرایشگاه ها به ویژه آرایشگاه های زنانه از جمله مستعد ترین مکان ها برای ابلا به انگل شپش هستند! اما روش های مقابله و درمان  شپش کدام است؟ با دکتر سلام همراه باشید.

با توجه به ارتقای وضعیت بهداشتی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی جوامع، آلودگی به انگل شپش تا میزان زیادی نسبت به دوران گذشته کاهش یافته است اما این انگل همچنان گستردگی جهانی دارد و این مشکل، مختص کشور، جامعه یا طبقه اجتماعی خاصی نیست بطوریکه در کشوری مانند امریکا سالانه چند میلیون مورد آلودگی به شپش گزارش می شود.

شپش (پدیکلوزیس)، حشره ای بدون بال و دارای شش پا و یک تا دو میلی متر طول است که در بدن انسان زندگی و از خون آن تغذیه می کند.
سه نوع شپش شناخته شده وجود دارد که شامل سر، تن و دستگاه تناسلی است که شپش سر، شایع ترین نوع است و دو نوع دیگر به ندرت دیده می شوند.
شپش سر با تماس نزدیک سر و به اشتراک گذاشتن کلاه، شانه، روسری و سنجاق منتشر می شود، هرچند شپش سر مشکلی خطرناک نیست اما می تواند باعث خارش شدید و غیرقابل تحمل شود.
این نوع شپش بیشتر در اجتماعات مانند مدارس، مهد کودک ها، پادگان ها و زندان ها مشاهده می شود و اگر یک نفر به آن آلوده باشد از طریق وسائل شخصی یا تماس منتقل می شود.
علامت هشدار دهنده این عارضه، خارش های ناحیه سر است و هنگام معاینه موی سر افراد مبتلا، زواید سفید رنگی به نام ‘رشک’ به موی آنها چسبیده است که این زواید، تخم شپش بوده و فرق آن با پوسته یا شوره سر این است که این رشک به مو چسبیده شده و با فشار دادن از موی سر جدا نمی شود ولی پوسته سر به راحتی توسط دست جدا می شود.

*** ابتلا به شپش، بیماری نیست

ابتلا به شپش، یک نوع آلودگی بشمار می آید و در ردیف بیماری ها نیست و در صورت تشخیص، به راحتی قابل رفع است اما اگر به این آلودگی توجهی نشود، بسیاری از اطرافیان را نیز مبتلا خواهد کرد.
شپش، حشره انگلی است که مانند سایر موجودات زنده همیشه وجود دارد و قابل ریشه کن شدن نیز نیست لذا هیچگاه نمی توان ادعا کرد که می توان آلودگی به شپش سر را ریشه کن کرد.
شیوع این آلودگی در بین دختران بدلیل بلند بودن موهای سر و استفاده از روسری و گل سر نسبت به پسران بیشتر است.
برای رفع این آلودگی نیز از 2 روش بیشتر استفاده می شود که شامل استفاده از شامپوی ‘پرمترین’ و لوسیون ‘ دایمتیکون ‘ است.
اگر فرد آلوده به شپش در خانواده ای مشاهده شد همه اعضای آن خانواده باید از یکی از این روش ها برای رفع این آلودگی استفاده کنند و تا زمانیکه منبع اصلی آلودگی، پاک نشود این عارضه از بین نمی رود.
در روش استفاده از شامپو، باید ابتدا موهای سر را با آب مرطوب و سپس به این شامپو آغشته کرد و بعد از 10 دقیقه، سر شسته شود.
در روش دوم، پس از آغشته کردن موهای سر به لوسیون، باید به مدت هشت ساعت ماده لوسیون بر روی سر بماند و سپس سر شسته شود.
همچنین وسائل شخصی افراد باید در آب جوشانده شود یا به مدت یک هفته در یک نایلون در بسته نگهداری شود.

*** آلودگی به شپش محدود به گروه خاصی نیست

به گفته متخصصان پوست و مو و کارشناسان بهداشتی، آلودگی به شپش به گروه خاصی در جامعه محدود نمی شود و بر خلاف تصور عموم حتی ممکن است در اقشاری که از نظر اجتماعی و اقتصادی در سطح بالاتری هستند نیز دیده شود.
هرچند این نوع آلودگی در افرادی که از نظر رعایت مسائل بهداشتی، ضعیف تر باشند بیشتر وجود دارد اما در سال های اخیر موارد ابتلا به آن در نقاط مختلف شهرها و روستاهای کشورمان گزارش شده است.
کارشناس مسئول بیماری های واگیر مرکز بهداشت استان اصفهان در این باره به ایرنا گفت: مواردی از آلودگی شپش هر ساله به این مرکز گزارش می شود.
مهدی فارسی با بیان اینکه نمی تواند آمار مربوط به آلودگی شپش را اعلام کند، افزود: فقط می توانم بگویم که چند هزار مورد ابتلا در سال به ما گزارش می شود.
وی ادامه داد: گزارش های مربوط به آلودگی به شپش از مناطق مختلف استان و از شمال تا جنوب کلانشهر اصفهان است و نمی توانیم بگوییم که محدود به نقطه خاصی است.
وی با اشاره به برنامه های مرکز بهداشت اصفهان برای کاهش آلودگی به شپش، اظهار کرد: برنامه های ما بیشتر در سطح مدارس اجرا می شود بطوریکه در 2 نوبت غربالگری کامل در مدارس انجام می شود.
فارسی 2 نوبت غربالگری را مربوط به زمان بازگشایی مدارس در مهر ماه و همچنین پس از تعطیلات نوروز در فروردین ماه اعلام کرد و گفت: هر سال در این غربالگری ها مواردی از ابتلا به شپش مشاهده و افراد شناسایی شده و خانواده های آنها تحت درمان قرار می گیرند.
وی با تاکید بر اینکه اگر غربالگری دقیق صورت گیرد، ممکن است تعداد افراد مبتلای بیشتری شناسایی شود، افزود: شامپوها و لوسیون های رفع آلودگی شپش به طور رایگان در اختیار افراد مبتلا قرار می گیرد.

*** ضرورت انگ زدایی درباره آلودگی به شپش

کارشناسان بهداشتی همواره تاکید دارند که در مبارزه با آلودگی به شپش، مساله فرهنگی و انگ زدایی از این موضوع از اهمیت بالایی برخوردارست.
به گفته کارشناس مسئول بیماری های واگیر مرکز بهداشت اصفهان، حتی مواردی بوده که خانواده دانش آموزی با وجودیکه از ابتلای فرزند خود به شپش مطلع بودند اما بدلیل ترس از انگ اجتماعی، آن را کتمان کرده اند.
فارسی اضافه کرد: همچنین در مواردی مشاهده شده که از ورود دانش آموز مبتلا به شپش به داخل مدرسه جلوگیری شده که همه این موارد تبعات فرهنگی و اجتماعی خاص خود را به همراه دارد.
وی با بیان اینکه هنوز برخی از مردم، آلودگی به شپش را ننگ می دانند، گفت: در مواردی نیز مسئولان مدارس، ابتلای دانش آموزان خود به شپش را از ما پنهان کرده اند.
این کارشناس از رسانه ها خواست تا در این زمینه اطلاع رسانی بیشتری کنند و این موضوع اعلام شود که دانش آموز مبتلا در صورتیکه از شامپو یا لوسیون مخصوص استفاده و وسائلش را ضد عفونی کند، فردای آن روز می تواند به مدرسه بازگردد.
رفتار درست با فرد آلوده به شپش، کتمان نکردن موضوع و اقدام فوری برای رفع آلودگی و ضد عفونی کردن وسائل شخصی می تواند تا حد زیادی از گسترش این نوع آلودگی جلوگیری کند.

منبع: ایرنا