اگر در طول روز خیلی با دست هایتان کار می‌کنید (مثل تایپ با صفحه کلید کامپیوتر یا نواختن سازهایی مثل پیانو) گاهی در انگشت ها و مچ احساس بی حسی، گزگز، سوزش و یا خواب رفتگی دارید، احساس می کنید دست هایتان ضعیف شده است و به راحتی وسایل را به زمین می اندازید، شاید دچار سندرم تونل مچی شده باشید.
◊ سندرم تونل مچ چطور ایجاد می‌شود؟
سندرم تونل کارپال یا مچ دست بیماری است که در آن به علت فشار وارده بر عصب میانه که از درون مچ عبور می‌کند در ناحیه مچ و دستان خود احساس بی‌حسی، گزگز، ضعف و درد می‌کنید. این عصب اصلی و چندین تاندون از یک ناحیه کوچک در قسمت مچ دست شما عبور می‌کنند که تونل مچی نام دارد. عصب میانه حرکت و حواس شصت و سه‌انگشت اول شما را کنترل می‌کند (انگشت کوچک عصبی جداگانه دارد).
همان‌طور که گفتیم وجود فشار برروی این عصب می‌تواند باعث ایجاد این علائم شود و عوامل بسیاری می‌توانند باعث آن باشند. بوجود آمدن یک کیست در ناحیه مچ یا شکستگی و جوش‌خوردن نا مناسب استخوان می تواند باعث تحت فشار قرار گرفتن عصب میانی شود. تغییرات هورمونی در زمان بارداری و بیماری های مزمن مثل آرتروز قلبی و دیابت هم می توانند باعث ایجاد تورم در تونل مچ و فشار بر عصب میانی شوند، اما دلیل اصلی بروز این مشکل را می‌توان به سبک زندگی فرد ربط داد. انجام دادن کارهای تکراری با دست به مدت زیاد، بخصوص اگر مچ دستتان خم باشد و انگشت ها پایین تر از خود مچ قرار گرفته باشند، را می توان جدی ترین دلیل بروز این مشکل دانست.
◊ علائم این بیماری چیست؟
سندرم تونل مچ معمولا باعث ایجاد حس بی حسی، گزگز، ضعف یا درد در انگشتان (به غیر از انگشت کوچک) یا دست شود. اما در برخی موارد، این درد عصبی می تواند به بقیه دست هم گسترش پیدا کند و گاه پیش می‌آید که بیمار درد را در ناحیه بازو یا ساعد خود حس می کند.
عوارض این بیماری بیشتر در انگشت شصت، انگشت سبابه، میانی و نیمی از انگشت سوم دست احساس می شود، بنابراین اگر در انگشت ها و مچ خود احساس درد دارید ولی انگشت کوچکتان مشکلی ندارد، ممکن است دچار سندرم تونل مچ شده باشید. معمولا این عوارض ابتدا در شب خود را نشان می‌دهند و با تکان‌دادن انگشت ها یا دست درد آن برطرف می‌شود. به همین دلیل هم در بیشتر موارد بیمار نمی تواند به ارتباط میان فعالیت های روزانه و این دردهای شبانه پی ببرد و به همین دلیل درمان آن را به موقع شروع نمی‌کنند.
همچنین خیلی ها در هنگام خوابیدن به وضعیت مچ دست خود توجهی ندارند و در نتیجه این موضوع باعث تشدید عوارض در هنگام شب می‌شود. با پیشرفت بیماری و بدتر شدن فشار روی عصب میانی، درد و گزگز در طول روز هم حس می شود و دردهای عصبی در ناحیه مچ تا بازو یا مچ تا انگشتان حس می شود. درد این سندرم بیشتر در منطقه کف دست احساس می شود. از دیگر علائم این سندرم، ضعف تدریجی قدرت دست ها است. با پیشرفت این بیماری ممکن است حتی در دست گرفتن چیز ها و مشت کردن دست هم سخت شود. ممکن است حس کنید انگشتان دست شما متورم شده اند، در صورتی که این طور نیست و فقط این حس را دارید.
♦ میتوانید با رعایت چند نکته ساده بهتر از مچ‌ها و دستان خود مراقبت کنید:
1. سعی کنید دست های خود را در حالت طبیعی (بدون پیچیدن یا خم شدن مچ) حفظ کنید.
2. از تمام دست و نه فقط انگشتان برای بلند‌کردن اشیاء استفاده کنید.
3. وقتی که با کیبرد مشغول تایپ کردن هستید، مچ های خود را در حالت افقی نگه دارید و خود دست را کمی بالاتر از مچ قرار دهید.
4. در صورت امکان، در کارهای تکراری که با دست انجام می دهید هر از گاهی دستی که با آن کار می کنید را عوض کنید.
5. وقتی کار‌هایی مثل تایپ، نواختن ساز یا بافتن بافتنی انجام می‌‌دهید برای خود یک زمان معین کاری در نظر بگیرید و مثلا هر ۱۵ دقیقه یکبار دستان خود را ریلکس کرده و انگشتان خود را حرکت دهید.
6. از آتل های مچ استفاده کنید، چرا که حفظ دست ها در موقعیت افقی و ثابت می تواند باعث کاهش فشار وارده به عصب دست و کمتر شدن علائم بیماری شود. به‌دست کردن این آتل ها موقع خواب، بخصوص برای کسانی که زیاد در خواب حرکت دارند، بسیار مفید است چرا که از قرار گرفتن مچ دست در حالت های نا مناسب برای زمان های طولانی پیش گیری می‌کند.
7. مچ خودتان را گرم نگه‌دارید، زیرا حفظ حرارت مناسب در ناحیه مچ و دست می تواند به افزایش جریان خون و کاهش خشکی و درد کمک کند.
گردآوری و تنظیم: ساناز مطلبی خامنه کارشناس تغذیه و رژیم درمانی
لینک مرتبط: روش های مقابله با انواع اختلالات مچ دست
