زلزله یکی از حوادثی است که فکر کردن به آن، وحشت را به تن آدم می اندازد. حتی فکر کردن به زلزله هم، آدم را گیج و دستپاچه می کند. اما قطعا بعضی از روش ها و راهکار ها هستند که در کاهش خطرات ناشی از این حوادث، کارساز هستند. مثلا باید تمام راه های فرار و خروجی را به تمام اعضای خانواده نشان دهیم بخصوص به فرزندان کوچک تر.
١- توجه به زمانی که اضطراب شدیدی دارید و دریافت کمک. توجه داشته باشید که این امر زمان زیادی می‌طلبد اما ارزشش را دارد.
٢- صحبت‌کردن درباره احساسات و حتی خشم و ناراحتی‌تان با کسی که به او اعتماد دارید. این امر کمک می‌کند که شما به مسائل از بیرون نگاه کنید و همچنین اجازه می‌دهد کسانی که در شرایط شما هستند را بشناسید و احساس تنهایی نکنید.
٣- برنامه‌ریزی کنید.
۴- از خودتان با خوب‌خوردن، ورزش‌کردن و خواب مراقبت کنید. سعی کنید با وجود همه سختی‌ها به زندگی عادی بازگردید.
۵- از دیگران کمک بگیرید، نهادهای اجتماعی، دوستان و فامیل گزینه‌های مناسبی هستند. به آنها از مشکلات‌تان بگویید و مشکلات‌شان را بشنوید.
۶- اگر بعد از ۴ هفته احساس بهتری نداشتید، حتما از یک نیروی متخصص کمک بگیرید. از مشاوره رفتن نترسید.
چطور به بچه‌ها کمک کنیم
١- کودکانتان را به‌شدت تحت حمایت خودتان قرار دهید، اجازه ندهید آنها خودشان را مقصر اتفاقی که افتاده بدانند. بچه‌ها واقعا ممکن است فکر کنند این بلا به خاطر یک کار آنها به وجود آمده است.
٢- احساسات خودتان درباره موقعیت پیش آمده را بیان کنید و اجازه دهید بچه‌ها هم نظرشان را به اشتراک بگذارند.
٣- سعی کنید هرچه سریع‌تر به زندگی عادی برگردید.
۴- اگر فرزندتان در چهار هفته بهبود پیدا نکرد، حتما از کمک یک متخصص استفاده کنید.
برای هر نوع از بلایا یک برنامه آمادگی تنظیم کنید
* مهم‌ترین اسناد و مدارک خود و خانواده خودتان را مانند شناسنامه، کارت شناسایی، پاسپورت و دفترچه‌های بیمه، در مکان امنی قرار دهید که در مواقع ضروری بتوانید به‌سرعت آنها را بردارید و از خانه خارج شوید. همچنین از همه این مدارک، یک اسکن (کپی‌دیجیتالی) بگیرید و درون یک فلش‌مموری ذخیره کنید و این فلش را در کنار مدارک دیگر قرار دهید. یک جعبه قابل‌حمل و ضدحریق، برای این کار مناسب است.
*یک چمدان آماده کنید و مطمئن شوید که میتوانید لااقل برای چند روز، ایمن و گرم بمانید و کنسرو، آب، رادیو، باتری و قرص‌های موردنیاز و حتی نسخه‌های دارویی را در آن داشته باشید. شما باید بتواند حداقل برای ٧٢ ساعت، با این چمدان، از خود مراقبت کنید.
*مطمئن باشید که یک نقشه صحیح از بهترین راه‌های فرار از خانه را در اختیار همه اعضای خانواده قرار داده باشید و مکانی را مشخص کنید که اگر اتفاق وحشتناکی افتاد، همگی یکدیگر را در آن مکان ملاقات کنید.
*این نقشه‌های فرار را در محل کار خود نیز پیگیری کنید و اگر نمی‌دانید، از مسئولان بپرسید. اگر کسی نمی‌دانست، خودتان بروید و بهترین مسیرها را مشخص کنید. ببینید امن‌ترین و نزدیک‌ترین مسیر برای خارج شدن از ساختمان کدام است. همچنین باید از محل نزدیک‌ترین جعبه کمک‌های اولیه باخبر باشید.
*هیچ‌چیز به اندازه عکس‌العمل سریع نمی‌تواند جان شما را نجات دهد. مسیر فرار و تمرین برای شرایط اضطراری، بدون لحظه‌ای تامل، می‌تواند خیلی مهم باشد. بسیاری از افراد در حوادث جانشان را به سادگی از دست می‌دهند تنها به این دلیل که نمی‌دانند باید چه کار کنند و منتظر می‌مانند تا افراد دیگر به آنها بگویند.
طوفان و گردباد
گمان نکنید که اگر در منطقه ای هستید که به طور خاص مستعد طوفان نیست، خطری شما را تهدید نمی کند. در هر جایی که طوفان می آید، گردباد هم می تواند اتفاق بیفتد. میزان آسیب و خسارتی که گردباد می تواند وارد سازد، خیره کننده است.
پیش از وقوع: علایم هشدار را یاد بگیرید و آماده باشید
* مطمئن شوید که طرحی برای مقابله با بحران دارید. ممکن است فکر کنید که بیش از حد در این مورد حرف می زنیم، اما حقیقتا این موضوع بسیار مهمی است. اگر خطر گردباد در منطقه ای که شما در آن زندگی می کنید وجود دارد، باید بدانید که دقیقا چه کاری انجام دهید و کجا پناه بگیرید.
* با علایم وقوع گردباد آشنا شوید. گردباد معمولا به دنبال طوفان شدید یا رعد و برق همراه است؛ اما همواره اینطور نیست. به آسمان نگاه کنید. آسمان ناگهان تیره می شود و صدای خروش رعد شدیدی را خواهید شنید. ممکن است باد برای لحظه ای شدت بگیرد، اما ناگهان خاموش می شود. به ابرها دقت کنید که به شکل دایره وار می چرخند. گردباد می تواند ناگهان به وجود بیاید. ابرهای قیفی شکل، علامت خوبی برای تشخیص آن هستند، اما ابرها تا زمانی که پایین بیایند و باد، اشیاء را به هوا بلند بکند، این علامت مشخص نمی شود.
* به رادیو اضطراری گوش دهید (در ایران چنین کانال رادیویی وجود ندارد). این موضوع نیز بسیار مهم است، گرچه قبلا توصیه شده است. اطلاعات آب و هوایی شدید، غالبا ابتدا توسط بخش هواشناسی این رادیو اعلام می شود. گرچه اخبار دست دوم که در نرم افزارهای آب و هوایی، اخبار تلویزیونی و هواشناسی اعلام می شود، می تواند حاوی اطلاعات مفیدی باشند، اما اینها همواره از اخبار آب و هوایی شدید، عقب هستند.
* تفاوت اخطار و سایر اخبار را متوجه باشید. زمانی که اعلام خطر می شود، باید به سرعت به دنبال پناهگاهی باشید.
هنگام وقوع: پایین بمانید و از پنجره یا دیوارهای خارجی فاصله بگیرید
* آنچه که در زمان وقوع گردباد انجام می دهید، می تواند جانتان را نجات دهد. تصورات غلطی در باب اینکه به هنگام وقوع گردباد چه باید بکنید یا کجا پنهان شوید، وجود دارند. به طور مثال حمام یا دستشویی، لزوما امن ترین مکان نیستند، مگر آنکه اتاقی کوچکی در وسط خانه باشند. هرگز و به هیچ عنوان، پنجره را باز نکنید با این خیال باطل که «فشار هوا کم شود». در عوض این نکات را به خاطر بسپارید تا ایمن بمانید.
* اگر در خانه هستید، در زیرزمین، انبار یا طبقات پایینی ساختمان پناه بگیرید. اگر در ساختمان بلندی زندگی می کنید و می توانید از پله ها پایین بروید، این کار را انجام دهید. همچنین از پنجره ها، درها، و ورودی ساختمان دور بایستید.
* اگر درون خانه هستید و نمی توانید به طبقات پایین تر بروید، تا حد امکان از دیوارهای حدفاصل میان فضای بیرون و درون ساختمان فاصله بگیرید.
* اگر در حال رانندگی هستید و نمی توانید پناه بگیرید، از ماشین پیاده شوید؛ در حالی که صورتتان رو به زمین است، دراز بکشید. دست هایتان را روی سرتان قرار دهید و به داخل حفره یا خندق آبی بروید که از سطح جاده و ماشینتان، پایین تر قرار بگیرید. اگر نمی توانید از ماشین پیاده شوید، درون ماشین، پناه بگیرید. پایین بروید و سرتان را از پنجره ها پایین تر نگاه دارید و سعی کنید سرتان را با متکا یا کُت یا پتویی بپوشانید.
* اگر در حال رانندگی هستید و یک گردباد را دیدید، سعی نکنید از آن پیشی بگیرید؛ ماشین را به سرعت کنار بزنید و به یکی از دو طرق بالا، پناه بگیرید. از پل های هوایی،ساختمان های بلند و اجسام معلق و آویزان دوری کنید.
بعد از وقوع: مراقب آثار مخروبه و ساختمان های آسیب دیده باشید
* اغلب موارد، صدمات و مصدومیت هایی که به دنبال وقوع گردباد و بعد از رفتن آن اتفاق می افتد، به موجب افرادی است که برای نجات دیگران تلاش می کنند، یا اینکه توسط مردمی که به هنگام ارزیابی خسارات، آسیب می بینند. به رادیو اضطراری گوش کنید و با نیروهای محلی در مورد اینکه بازگشتن به محل سکونتتان امن است، مشورت کنید.
* به خاطر داشته باشید که گردباد می تواند خسارات زیادی را بر جای بگذارد و به خطوط برق و تلفن و گاز آسیب بزند و بعضی ساختارها و بناها را در خطر ریزش قرار دهد. بسیاری از آسیب دیدگی هایی که بعد از رفتن گردباد اتفاق می افتد، به این دلیل است که افراد پا بر روی میخ یا چیزهای تیز می گذارند یا از شیشه های شکسته، آسیب می بینند. در هر حال باید مراقب باشید؛ هم زمانی که در حال پناه گرفتن هستید و هم زمانی که مشغول مرتب و تمیز کردن خرابی ها هستید.
زمین لرزه
از آنجایی که ما نمی‌دانیم یک زلزله چه زمانی و با چه قدرتی رخ خواهد داد، آمادگی در برابر آن، بسیار ضروری است. آنچه هنگام زلزله و بعد از آن انجام می‌دهید، می‌تواند جان شما را نجات بدهد یا جانتان را بگیرد. اما آنچه پیش از زلزله انجام می‌دهید، از همه مهم‌تر است.
پیش از زلزله: درمورد زلزله به اندازه کافی اطلاعات کسب‌کنید
مطمئن شوید که برنامه‌ای برای زلزله دارید. به‌دلیل اینکه زلزله از پیش خبر نمی‌کند و ناگهان به‌وقوع می‌پیوندد و سبب مشکلات و خطرات دیگری مثل آتش‌سوزی و تسونامی می‌شود، بسیار ضروری است که برنامه‌ای برای خود و خانواده خودتان داشته باشید.
* خانه‌تان را به لحاظ مقاومت، بازرسی کنید. خطرات، قفسه‌ها را به دیوار محکم کنید؛ مواد سمی و چیزهای شکستنی را درون کابینت قرار دهید، به‌طوری که مطمئن باشید در زلزله به پایین سقوط نمی‌کنند. چیزهای سنگین را نیز در طبقات پایین‌تر قرار دهید و هرکدام از دیوارها که نیاز به مرمت دارند را مرمت کنید.
*با حرف‌های عمومی درمورد زلزله آشنا باشید. نظریه‌های مردمی و عوامانه درمورد زلزله بسیار است و باعث می‌شود افراد رفتار صحیحی هنگام زلزله انجام ندهند. به‌طور مثال، حتما شنیده‌اید که می‌گویند «هنگام وقوع زلزله، در چارچوب در بایستید تا از ریزش دیوارها درامان باشید». چنین چیزی اصلا درست نیست؛ چارچوب‌های در، در اغلب خانه‌ها، بسیار سست هستند و به‌راحتی فرومی‌ریزند. تنها اگر مطمئن هستید که به اندازه کافی محکم است، میتوانید در آن‌جا بایستید. حرف‌های دیگر مثل اینکه «زلزله تنها در روز اتفاق می‌افتد» یا «مناطق گرم و خشک، مناطق زلزله‌خیزند» همگی اشتباه هستند.
هنگام زلزله: زیر لوازم محکم پناه بگیرید یا مکان بازی را پیدا کنید
*خودتان را با سپر محکمی، محافظت کنید یا زیر لوازم محکم، پناه بگیرید. قانون قدیمی «زیر میز خود پناه بگیرید» قانون خوبی است اما به این شرط که میزتان به اندازه کافی مقاوم باشد که تحت فشار، فرو نریزد. اگر در رختخواب هستید، سعی کنید خودتان را، خصوصا سر خود را با بالش، بپوشانید.
*اگر داخل خانه هستید، جای امن بایستید. در خانه، سعی کنید از مکان‌های خطرناک مثل پنجره، لوازم آویزان، قفسه‌ها و سایر چیزهایی که سست هستند و به‌راحتی سقوط می‌کنند، دور شوید. تنها درصورتی‌که حس می‌کنید جایتان خطرناک است، آن‌جا را ترک کنید، در غیراین‌صورت، سعی کنید پناه بگیرید. معمولا ماندن و پناه‌گرفتن امن‌تر است.
*اگر خارج از خانه هستید، از اشیای بلندی که امکان سقوط دارند، دوری کنید. اشیای بلند مانند ساختمان‌ها، درختان، ستون‌ها و دیرک‌ها، چراغ‌های راهنمایی و لوازم ساخت‌وساز که با زلزله امکان سقوط دارند، دوری کنید. سعی کنید به مکان باز مثل پارک یا پارکینگ‌های بدون سقف بروید.
*اگر در وسایل نقلیه هستید، ترمز کنید و از اشیای بلندی که بیان شد، دوری کنید. در خودروتان باقی بمانید و پناه بگیرید. زمانی که زلزله تمام شد، رادیو را روشن کنید و همچنین مراقب پل‌ها، سطوح شیب‌دار و سایر ساختارهایی که ممکن است آسیب‌دیده باشند، باشید.
بعد از زمین‌لرزه: از ساختارهای آسیب‌دیده دوری کنید و منتظر پس‌لرزه‌ها باشید
*بعد از آنکه زلزله تمام شد، گمان نکنید که خطر برطرف شده است. در بسیاری از موارد، ساختمان‌های آسیب‌دیده، بعد از زلزله، فرو می‌ریزند. شرایط را به خوبی بسنجید و برنامه‌تان را اجرا کنید. دوستان، اعضای خانواده یا همکارانتان را در جای امنی، به دور از ساختمان‌های آسیب‌دیده، یا سایر خطراتی مثل کابل‌های آویزان، منابع گاز و … مستقر کنید.
*اگر در زیر آوار، گیر افتاده‌اید تا جایی که میتوانید، دیگران را صدا کنید، سوت بزنید یا فریاد بکشید تا سرویس‌های نجات بتوانند شما را پیدا و خارج کنند. با لباسی دهانتان را بپوشانید تا گرد و غبار را تنفس نکنید. سعی کنید مسیری را برای خارج‌شدن پیدا کنید، اما به چیزی برخورد نکنید یا چیزی را تکان ندهید که منجر به ریزش آوار شود.
*اگر سالم هستید و جایتان امن است، کمک‌های اولیه را تهیه‌کنید و به افرادی که احتیاج دارند، برسانید. به رادیو گوش دهید. اگر در نزدیکی ساحل زندگی می‌کنید، برای حرکت به‌سمت مکان‌های مرتفع، آماده شوید؛ چراکه زلزله می‌تواند منجر به تسونامی شود.
*اگر زلزله خفیف بود، خانه و لوازم آن را بازرسی کنید تا مطمئن شوید که لوله گاز آسیب ندیده، کابل‌ها یا درختان، آویزان نشده‌اند و همچنین سایر چیزهایی را که ممکن است برای رفتن به داخل خانه، خطرناک باشند نیز بازرسی کنید.
جام نیوز
