گیاهی چند ساله در دریای مدیترانه است تولید کننده اصلی اروپایی ایتالیا، اسپانیا، و فرانسه. در ایالات متحده، است .آرتیشو گیاهی علفی و پایاست. ساقه‌هایش بزرگ و راست و شیاردار به طول
0.2 تا 1.5 متر و برگ‌هایش پهن و دراز مانند برگ کاهو و کلفت و و تیغ‌دار و نیزه‌ای به شکل گرز هستند. روی برگ‌ها به رنگ سبز تیره و بدون پرز ولی زیر آن‌ها پرز‌دار و سفید است. ریشه‌‌ی حجیم و بسیار بزرگش به قطعات نامنظم و دندانهدار تقسیم شده است. میوهی آن در انتهای ساقه، به شکل میوهی کاج یا سیب فلس‌دار مشاهده میشود. گلبرگ‌های ضخیم و گوشتی آن مصرف خوراکی دارد.
این گیاه برای رشد احتیاج به آب و باران فراوان دارد. آرتیشو گیاه بومی مناطق مرکزی مدیترانه است ولی در حال حاضر در بیشتر نقاط معتدل دنیا کشت میشود .
کلسیم،فسفر،پتاسیم،ویتامینهای K، B1، B2، B3 و آهن از مواد فراوان موجود در این گیاه است.
آرتیشو طبیعت گرم و خشک دارد
خواص درمانی و روش مصرف
براکتهها را میتوان پس از پختن غنچه‌ها به صورت آبپز و قسمت گوشتی وسط برگ‌ها و قلب آن را با سرکه میل کرد. از پایهی برگ‌ها و قسمت‌های سفید برگ به عنوان سالاد و از براکته‌های گوشتی نوع پرورشی آن به عنوان سبزی استفاده میشود. گیاه تازه را بعد از تمیز کردن میشود منجمد کرد تا در فصول مختلف از آن استفاده شود.
شیرهی برگ آرتیشو یا کنگر فرنگی دارای املاح معدنی مختلف و سینارین Cynarine است و مصارف درمانی فراوان دارد. آب آرتیشوی تازه را با دستگاه آبمیوه‌گیری میتوان گرفت. معمولاً آب آرتیشو را با آب سبزی‌های دیگر مانند کرفس مخلوط می‌کنند تا تأثیر بیشتری بر کلیه داشته باشد.
همچنین میتوان از گیاه خشک شده نیز استفاده کرد: 10 تا 15 گرم گیاه را با 2 استکان آب جوش به مدت 10 دقیقه دم کرده، نیم ساعت قبل از هر وعده غذایی بنوشید. برگ‌های خشک گیاه را نیز میتوان به مدت 10 تا 12 ساعت خیس کرده، سپس در پخت غذا استفاده نمود.
کبد و صفرا: قسمتهایی از این گیاه به علّت طعم تلخ و مواد مؤثری که دارد موجب تحریک و افزایش صفرا و دفع ادرار می‌گردد. عصارهی تلخ، سینارین، لعاب، تاننها، اسیدهای آلی و ویتامین آیِ موجود در آرتیشو مواد مسهل صفرا بوده، برای بیماری‌های مجاری صفرا و کبد مورد استفاده قرار می‌گیرد.
هضم غذا ، لاغری و کم کردن وزن: استفاده از چای آرتیشو در باغری و کم کردن وزن موثر است برای تهیه چای آرتیشو ده تا پانزده گرم برگ خشک و بیست تا چهل گرم برگ تازه آنرا در یک قوری کوچک آبجوش دم کرده و پس از بیست دقیقه آنرا صاف کنید و هر روز یکی دو استکان آز آن بنوشید.
چربی خون و نقرس: خوردن آرتیشو کلسترول خون را پایین می آورد. استقاده از برگ تازه آرتیشو همراه با انواع سالاد فصل البته در صورت امکان همراه با کلم بروکلی
آسم: برگ تازه را آب گرفته(در صورت امکان همراه با به تازه) و روزانه یک استکان صبح بعد از صبحانه و عصرانه میل شود
تصلب شرائین: استفاده به شکل سالاد همراه با جوانه ها مانند جوانه گندم ، ماش ، عدس و غیره و یا به صورت بخارپزشده همراه با مقداری روغن زیتون غذا میل گردد
اگزما: مقداری برگ تازه را رنده کرده روی محل گذاشته 10 دقیقه بعد بشویید
دفع سموم بدن: به دلیل مواد تانن‌دار سموم بدن را دفع می‌کند. استفاده از دم کرده مه در بالا توضیح داده شد .
درمان زخم‌های ریه و روده ، قطع خونریزی: ویتامین k در آن سبب قطع خونریزی‌های داخلی و خارجی میشود. مصرف خوراکی و همچنین تازه آن به شکل های مختلف .
در قدیم زخم‌های عمیق مثل زخم ناشی از خنجر و تیر را با پاشیدن پودر کنگر خشک و پیاز عنصل، فورا” تیمار می‌کردند که خونریزی بلافاصله قطع می‌شد. به همین خاطر نیز به آن قنگر یا قنگه یعنی التیامدهندهی زخم و بندآورندهی خونریزی می‌گفتند.
تقویت حافظه: به علت داشتن فسفر به تقویت حافظه می‌انجامد. مصرف روزانه به همراه غذا و همچنین به صورت آ ب گرفته
خوابآور: آب گرقتن برگ تازه و مصرف یک استکان 1 ساعت قبل از خواب آرامبخش و خواب آور خواهد بود
کم کردن اورهی خون: مصرف روزانه آب برگ تازه آن به اضافه آب کرفس تازه به همراه غذا باعث کاهش اوره شده و همچنین از عوارض آن نیز می کاهد
دردهای استخوانی: کنگر به خاطر کلسیم برای استخواندرد و درد زیر بغل سودمند است. برای درد های استخوانی مصرف خوراکی و همچنین پختن مقداری از یرگ تاره به صورت آب پز و قرار دادن روی محل درد و بستن آن توصیه می شود
دیابت: اینولین موجود در آرتیشو قند خون را ثابت نگه می‌دارد. بیماران دیابتی نیم ساعت قبل و یا 2 ساعت بعد از هر غذا یک استکان آب گرفته برگ تاره آرتیشو بنوشند.
منبع-http://hakimtehrani.com
