گاهی اوقات شرایطی باعث میشود که یک کیست مایع که پزشکان آن را ” سیرینکس” مینامند، در داخل نخاع به وجود آید. برخی از افراد برای داشتن این کیست هیچ نشانه ای ندارند و حتی ممکن است وجود آن را نیز ندانند؛ اما اگر مورد شدید باشد، مشکلات موجود باید تحت درمان قرار گیرد.
این بیماری بیشتر در بین افرادی با میانگین سنی بین 40-20 سال شایع است؛ اما میتواند در همه افراد و با هر سنی نیز رخ دهد. مردان بیشتر از زنان به آن مبتلا میشوند.
1- علت بیماری سیرنگومیلی ایدیوپاتیک
این بیماری زمانی اتفاق می افتد که جریان معمولی مایع مغزی نخاعی مسدود شود. (این مایع از ستون فقرات و مغز محافظت میکند)؛ درنتیجه این مایع وارد قسمت مرکزی نخاع شده و میتواند باعث به وجود آمدن یک کیست درداخل نخاع شود.
درواقع سیرنگومیلی با دو علت اصلی میتواند به وجود آید:
1- مسدود شدن مایع مغزی نخاعی و تغییر مسیر آن
2- نقص یا آسیب مادرزادی.
زمانی که در هنگام بارداری مغز جنین دچار مشکلاتی شود این آسیب رخ می دهد؛ نقصی که پزشکان آن را ” ناهنجاری چیاری نوع یک ” می نامند. این اتفاق در پایین مغز جنین رخ داده و یک فشار روبه پایین در کانال نخاعی به وجود می آورد، که به نوبه خود باعث مسدود شدن جریان طبیعی مایع بین ستون فقرات و مغز شده و کیست را به وجود می آورد.
سیرنگومیلی پس از حادثه
این اتفاق نیز زمانی می افتد که مدلی از یک کیست به یک قسمت از نخاع آسیب بزند. در موارد زیر ممکن است این اتفاق بیفتد :
- ورم پوشش نخاعی
- مننژیت
- جراحت نخاعی
- تومور نخاعی
- مهار نخاع
گاهی اوقات نیز به دلیلی که هنوز برای پزشکان ناشناخته است، این کیست به وجود می آید؛ پزشکان این شرایط بدون علت خاص را “سیرنگومیلی ایدیوپاتیک ” می نامند.
2- نشانه های سیرنگومیلی ایدیوپاتیک
نشانه های این اختلال، به محل کیست و اندازه آن بستگی دارد. اغلب اوقات اگر رشد آن پهن تر و بلند تر باشد، میتواند به اعصاب واقع در مرکز نخاع آسیب بزند. این کار باعث درد مزمنی میشود که به درمان، سخت جواب می دهد.
نشانه ها اغلب به آرامی و در طی سالها گسترده تر میشوند؛ اما میتوانند ناگهان و بعد از یک تصادف و یا مثلا یک سقوط نیز خود را نشان دهند. سایر نشانه هایی که ممکن است افراد مبتلا آن را تجربه کنند شامل :
- تغییراتی در عملکرد روده و مثانه
- ناتوانی از احساس گرما و سرما در انگشتان، دستها، بازوها و بالای قفسه سینه
- ضعف عضلانی بخصوص در بازوها، دستها و شانه ها
- احساس بیحسی، مورمور شدن، سوزش و یا فرورفتن چیزی در بدن
- درد در گردن، شانه ها و گاهی اوقات بازوها و دستها
- فلج (درموارد شدید)
- سردرد
- نوسانات در سطوح فشار خون
- پرش چشم یا انقباض غیر ارادی ماهیچه چشم
- ناهماهنگی در حرکات
اگر کیست به عصبی که عضلات چشم و صورت را کنترل میکند، آسیب برساند باعث به وجود آمدن شرایطی میشود که پزشکان آن را “ سندرم هورنر” مینامند. این سندرم باعث افتادگی پلک ها، تنگی بازشدن بین دو پلک، کاهش اندازه مردمک و کاهش تعریق روی قسمت مبتلای صورت میشود.
3- تشخیص سیرنگومیلی ایدیوپاتیک
پزشکان از ام.آر.آی ستون فقرات و مغز برای دیدن مشکلات احتمالی و تشخیص استفاده میکنند؛ چون ام.آرآی میتواند وجود کیست و یا دیگر شرایط را به خوبی نشان دهد. گاهی اوقات زمانی که برای موارد دیگری بناچار باید ام.آر.آی بگیرید، پزشکان وجود کیست را کشف میکنند.
4- درمان سیرنگومیلی ایدیوپاتیک
احتمالا درمورد آن هیچ کاری نمیتوانید بکنید؛ اما شما باید به طور منظم برای دیدن رشد کیست و تغییراتی درعلائم و نشانه های آن ویزیت و معاینه شوید. پزشک ممکن است در مورد بلند کردن اجسام سنگین به شما هشدار دهد؛ چون باعث زور زدن شما میشود. چنانچه نشانه ها را داشته باشید، پزشک ممکن است برای جایگزین کردن جریان معمولی مایع مغزی نخاعی، جراحی را به شما پیشنهاد دهد.
نوع جراحی که نیاز دارید، بستگی به دلایل بوجود آمدن سندرم دارد. برای مثال اگر مشکل شما ناشی از ناهنجاری چیاری نوع یک باشد، پزشک ممکن است روش جراحی به نام “رفع فشار حفره خلفی” را پیشنهاد دهد. اینگونه است که پزشک، استخوان پشت جمجمه و ستون فقرات را بر میدارد؛ در نتیجه فضای بیشتری برای ساقه مغز و مخچه (قسمتی از مغز که حرکات شما را کنترل کرده وتعادل در حرکات به وجود می آورد) فراهم میشود. به یاد داشته باشید که حتما با پزشک خود در باره فوائد وعوارض ناشی از جراحی صحبت کنید. همچنین ممکن است پزشک شما داروهایی را برای کاهش درد تجویز کند؛ البته محققان عقیده دارند که داروها ممکن است برای این اختلال خوب جواب ندهند.
برگردان : سیما آزادفلاح
بازنویسی: فرزانه پاشایی
هرگونه کپی برداری با نام دکتر سلام و لینکدهی مستقیم مجاز است