بر اساس تحقیقات دانشمندان شیر مادر را می توان جزء 10 ماده خوراکی مقوی در دنیا به شمار آورد. شیر مادر بهترین مورد برای تغذیه نوزاد است و فرزند شما با نوشیدن شیر مادر به رشد و بالندگی می پردازد. پزشکان معتقدند در 6 ماه اول تولد شیر مادر به تنهایی قادر است تا تمام نیاز های نوزاد را تامین کند و پس از تا 2 سالگی می بایست مصرف آن ادامه داشته باشد. اما عواملی وجود دارند که سبب ایجاد بد طعمی در شیر مادر شده و به همین سبب نوزاد شیر مادر را پس خواهد زد؛ به همین سبب لازم است تا این عوامل شناسایی و از آنها جلوگیری شود. در ادامه با دکتر سلام همراه باشید.

شیر مادر

 

وجود مواد ایمنی زا در شیر مادر، کودک را از ابتلا به بیماری های عفونی مانند اسهال، بیماری های سیستم تنفسی مانند عفونت گوش و ریه محافظت می کند و بهترین شرایط رشد و تکامل ذهنی او را فراهم می آورد. همچنین احتمال ابتلا به آلرژی، آسم، بیماری های قلبی، فشارخون و چاقی و بدخیمی ها را کاهش می دهد، به خوبی هضم و جذب می شود و احتمال ابتلا به دل درد و کولیک در شیرخواران را کاهش می دهد.

 

مواردی که سبب ایجاد بد طعمی در شیر مادر می شوند

الکل و کافئین به راحتی وارد شیر می‌شوند و به همین دلیل از مصرف زیاد آن‌ها باید خودداری کرد. مصرف 1 تا 2 فنجان قهوه معمولاً مشکلی را ایجاد نمی‌کند. غذاهای پر ادویه یا با طعم تند، طعم شیر را تغییر می‌دهند و ممکن است برخی شیرخواران را ناآرام کنند.

برخی اعتقاد دارند که مصرف سبزی‌های خانواده کلم مانند برگ کلم، گل کلم و کلم بروکلی باعث علائم قولنج در شیرخوار می‌شوند. البته این اثر هنوز اثبات نشده است. شاید در نوزادان ضعیف باعث بروز مشکلاتی شود.

برخی شیرخواران به آنچه مادرانشان می‌خورند، مانند گندم، شیر گاو، تخم‌مرغ یا مرکبات حساسیت دارند. در این شیرخواران دانه‌های قرمز روی پوست، اختلالات گوارشی یا سایر واکنش‌های آلرژی بروز می‌کند. باید هرچه سریع‌تر این غذاها را شناخت و در صورت امکان از مصرف آن‌ها خودداری کرد و به دنبال غذاهای جایگزین بود.

در سیر و پیاز ترکیباتی روغنی وجود دارد که طعم شیر مادر را تغییر می‌دهند. اما نیازی به حذف این مواد از رژیم غذایی مادر نیست، مگر اینکه تغییر در مزه شیر برای شیرخوار قابل تشخیص باشد.

از مصرف این میوه ها بپرهیزید!

میوه ها غنی ترین منابع ویتامین برای بدن هستند و همواره مصرف آنها توصیه می شود. اما در طول دوران شیر دهی لازم است تا برخی پرهیزات در نظر گرفته شود. زیرا برخی میوه ها سبب ایجاد بد طعمی و طعم تلخ یا ترشی شیر مادر می شوند به همین دلیل در این دوران نباید از این میوه ها استفاده کرد.

*مرکبات :مصرف میوه‌هایی مانند پرتقال، انگور و لیمو با اینکه سرشار از ویتامین C است اما طعم شیر را تند می‌کند.مرکبات باعث ناراحتی معده در کودک می‌شود.
*توت‌فرنگی: مصرف بیش‌ازحد توت‌فرنگی هنگام شیردهی می‌تواند حساسیت شدیدی در کودک به وجود بیاورد و نشانه‌های آن شامل گاز در معده، اسهال، بی‌قراری و گاهی نیز کهیر زدن پوست است.
*کیوی: مصرف این میوه ممکن است باعث ایجاد گاز معده و نفخ شکم در کودک شود.
*گیلاس :گیلاس در صورت مصرف زیاد می‌تواند مسهل باشد. بنابراین از مصرف آن در زمان بارداری بپرهیزید.
*آلو: این میوه نیز خاصیت مسهل دارد و مصرف زیاد آن باعث مشکل نوزاد می شود.
*سیب: اگرچه خوردن این میوه زیاد توصیه می‌شود اما فیبر موجود در آن می تواند باعث نفخ در کودک شود؛ درنتیجه باید از مصرف زیاد آن پرهیز کرد.

از مصرف این غذا ها  خودداری کنید

مطالعات نشان می‌دهند که وقتی مادر سیر می‌خورد و به شیرخوار خود شیر می‌دهد، شیرخوار به مدت طولانی تری پستان را می‌مکد و شیر بیشتری می‌خورد. همچنین مصرف غذای حاوی وانیل توسط مادر، باعث افزایش مدت مکیدن پستان توسط شیرخوار می‌شود.

در شیرخوارانی که با شیرهای فرموله تغذیه می‌شوند، ارائه طعم جدید باعث افزایش مدت مکیدن می‌شود. اما تکرار یک طعم چنین اثری ندارد. به همین دلیل شیرخوارانی که شیر مادر می‌خورند به طور مرتب با طعم‌های مختلف آشنا می‌شوند و پس از شیر گیری غذاهای جامد را آسان‌تر قبول می‌کنند.

اثرات مکمل های ورزشی

معمولاً مادران شیرده به مکمل ویتامین‌ها و مواد معدنی نیازی ندارند اما غلظت ویتامین B12  در شیر مادران گیاه‌خوار کم است و مکمل این ویتامین مورد نیاز است. همچنین مادران شیردهی که به اندازه کافی در معرض نور خورشید قرار نمی‌گیرند یا از غذاهای غنی‌شده با ویتامین D استفاده نمی‌کنند، به مکمل ویتامین D نیاز دارند.

ورزش و فعالیت بدنی خود را تنظیم کنید!

فعالیت بدنی مناسب برای بهبود وضعیت جسمانی و روانی مادر شیرده از اهمیت خاصی برخوردار است.  ورزش منظم و در حد متعادل مانعی برای شیردهی مادر محسوب نمی‌شود، اما گاهی دیده می‌شود كه پس از فعالیت بدنی شدید و ورزش مادر شیرده به علت ورود اسید لاكتیك به شیر، طعم تلخ در شیر ایجاد می‌شود و شیرخوار از خوردن شیر امتناع می‌كند.

در این مواقع لازم است مادر قبل از شیردادن، سینه خود را بشوید و اگر هنوز شیر خوار مایل به شیر خوردن نیست مقدار كمی از شیر خود را قبل از تغذیه شیرخوار دور بریزد و بعد به نوزاد خود شیر بدهد.
تغذیه مادر ارتباط مستقیمی با سلامت نوزاد دارد زیرا شیری که در بدن مادر تولید می شود به مصرف نوزاد می رسد. به همین سبب لازم است تا توجه ویژه ای به تغذیه مادر در دوران شیردهی شود. برخی مواد غذایی نفاخ بوده و سبب ایجاد نفخ در نوزاد می شوند و این امر سبب اختلال در بدن وی می شود. به همین سبب لازم است تا از این امر جلوگیری شود.

رفع نفخ شیر مادر

باید توجه داشت که مادر از هر نوع تنوعی برای تغذیه خود بهرمند باشد نوزاد حدود 2 ساعت بعد شیر را با همان طعم مواد غذایی توسط مادر می نوشد که گاهی موادی مانند : شیر ، حبوبات ، غذاهایی مانند : قرمه سبزی ، کله پاچه ، جگر شیر را نفاخ کرده و نوزاد را در هضم شیر با این تنوع طعم و مزه دچار اشکال می کند. عایت بهداشت فردی مادر و شستشو سینه در هرنویت شیردهی که باید با آب گرم انجام شود. نوشیدن عرق نعناء توسط مادر به طور مداوم و به صورت شربت شده با عسل بعد از هر وعده غذا برای از بین بردن نفخ شیر مادر مفید بوده و همچنین نوزاد را با طعم عرق نعناء از طریق شیر مادر آشنا می کند.
دمکرده ی یک قاشق چایخوری رازیانه و یک قاشق زیره که با عسل شیرین شده باشد و به صورت روزانه دو مرتبه بعد از نهار و شام تنها باعث افزایش شیر می شود بلکه باعث درمان نفخ و دل پیچه نوزاد خواهد شد.

در این باره بیشتر بخوانید: مکمل های غذایی افزایش دهنده شیر مادر


تدوین و گردآوری: حسن جوانبخت

هرگونه استفاده با درج نام دکتر سلام و لینک دهی مستقیم مجاز است