گرمازدگی چیست؟ چه مواقعی بدن دچار گرمازدگی می شود؟ چه عواملی در گرمازدگی نقش دارند؟ وقتی بدن توانایی دفع گرما را ندارد و حرارت داخل بدن زیاد شود، می گوییم که فرد دچار گرمازدگی شده است. با دکتر سلام همراه باشید تا به بررسی راه های جلوگیری از گرمازدگی بپردازیم.

شاید شما هم جزو کسانی باشید که برنامه ی زندگی تان به صورتی است که ساعت های زیادی را زیر آفتاب گرم تابستان سپری می کنید. مسافرت در ماه‌های گرم سال نیز با مشکلات خاص خودش روبروست که شایع‌ترین آن گرمازدگی انسان‌ها و جوش آوردن وسایل نقلیه است. اگر در مناطق گرم و خشک یا حتی گرم و مرطوب زندگی می‌کنید، بهتر است راهکارهای جلوگیری از گرمازدگی را بدانید. در این مطلب نگاهی به راهکارهای پیشگیری و درمان گرمازدگی انداخته‌ایم.

علائم گرمازدگی:

افزایش دمای بدن

سردرد

سرگیجه و منگی

حال بد و بی اشتهایی

تشنگی شدید

تپش قلب

تند نفس کشیدن

تعریق شدید و پوست رنگ پریده و نمناک

انقباضات شدید عضلانی

علائم در همه سنین یکسان است اما کودکان، سالمندان، زنان باردار و افرادی که بیماری‌های جدی دارند آسیب‌پذیرتر هستند.

گرمازدگی به طور کلی می تواند باعث عوارض زیر گردد:

1- کرامپ های عضلانی ناشی از گرما:

این وضعیت شامل اسپاسم عضلات ارادی به دلیل تخلیه الکترولیتها بوده، معمولا زمانی رخ میدهد که فرد در اثر قرارگرفتن در معرض گرما، دچار تعریق شدید شده، مقداری زیادی آب و نمک از دست بدهد. سپس توسط نوشیدن آب، کمبود مایعات خود را بدون در نظر گرفتن کمبود نمک جبران نماید. در این موارد کمک های اولیه شامل خنک نگهداشتن بیمار و خوراندن نمک و در صورت نیاز تزریق سرم می باشد.

2- خستگی مفرط ناشی از گرما:

این وضعیت معمولا زمانی رخ میدهد که فرد در اثر قرار گرفتن در معرض گرما، مقادیر زیادی آب و نمک را از طریق تعریق شدید از دست بدهد. شکایات بیمار معمولا شامل سردرد، تهوع، سرگیجه و اختلال در بینایی است. در این موارد کمک های اولیه شامل قرار دادن بیمار در جای خنک و خوراندن آب و نمک به او می باشد. در  صورت وجود حالت تهوع و استفراغ و یا بیهوش بودن بیمار، تزریق سرم ضروری است.

3- هیپوترمی در گرمازدگی:

در موقعیت های بسیار گرم، به خصوص در هوای مرطوب و بدون باد (شرجی)، ممکن است هیپوترمی ظاهر گردد. در چنین وضعیتی درجه حرارت بدن به بالای ۴۰ درجه سانتیگراد رسیده، تنظیم حرارت مختل می شود. علائمی همچون اغما و تشنج نیز ممکن است ظاهر شود. در هیپوترمی، هیپوتالاموس دچار بدکاری می شود و چون بیمار عرق نمی کند (بدلیل شرایط محیطی)، پوست گرم و خشک است.

راهکارهای جلوگیری از گرمازدگی در تابستان

مقدار زیادی آب خنک بنوشید بخصوص اگر در گرما و زیر مستقیم نور آفتاب به گردش می روید

در روزهای بسیار گرم بین ساعت های ۱۱ صبح تا سه بعدازظهر حتی الامکان بیرون نروید

حتی‌الامکان زیر تابش مستقیم آفتاب نمانید

پوست خود را مرتب با آب خنک کنید

روزانه دوش آب سرد بگیرید

آب خنک زیاد بنوشید؛ حتی اگر احساس تشنگی نمی‌کنید، بدن شما به مایعات نیاز دارد.

آب‌میوه و مایعات خنک را جایگزین چای و قهوه کنید؛ چون کافئین موجود در چای و قهوه باعث از بین رفتن بیشتر آب بدن می‌شود.

غذاهای پر چرب و دیر هضم یا دارای پروتئین بالا، انتخاب مناسبی برای روزهای گرم نیست. به جای آن‌ها میوه و سبزی تازه میل کنید؛ سبزیجات تازه کمک می‌کند که بدن خودش را راحت‌تر با گرما تطبیق دهد.

همراه با غذا، لیموترش میل کنید. می‌توانید چند قطره لیموترش و یک قاشق شکر یا قند توی بطری آب همراهتات داشته باشید.

لباس زیاد نپوشید؛ لباس‌های تنگ با جنس پلاستیکی هم مناسب فصل گرما نیستند.

لباس نخی و آزاد بپوشید. لباس‌های آستین‌دار ولی خنک، انتخاب بهتری نسبت به لباس‌های بدون آستین هستند. گرمای هوا باعث سوختن سرشانه‌ها می‌شود و عرق‌سوز شدن پوست بدن دردسر زیادی دارد.

اگر با کودک خود سفر می‌کنید، برای او نیز لباس‌های خنک و نخی مناسب بردارید. کرم ضد آفتاب، کرم سوختگی و لوسیون‌های شستشو همراه داشته باشید و بیشتر مراقب تغذیه‌ی او باشید.

از کلاه‌های لبه‌دار یا چترهای آفتابی استفاده کنید.

 

روش های درمان گرمازدگی در تابستان

درمان عوارض مرتبط با گرمازدگی بستگی به شدت آن دارد.درمان فوری گرمازدگی-گرمازدگی یک فوریت پزشکی است. اگر دیدید کسی دچار گرمازدگی شده، فوراً یک آمبولانس خبر کنید یا هر چه سریع تر او را به نزدیک ترین بیمارستان برسانید. اولین اقدام، کاهش هر چه سریع تر دمای بدن فرد است.

اگر گرمازدگی اتفاق افتاد، بیمار را ببرید در جای خنک یا سایه دراز بکشد، پاها را بالا بگیرید و سر روی سطح باشد تا جریان خون کافی به مغزش برسد. کمی آب و نمک و یا آب‌میوه‌ی شیرین بنوشد و یک دفعه از جایش بلند نشود. بهتر است حداقل یک ساعتی در این وضعیت باشد و اگر استفراغ کرد، سریعاً او را به بیمارستان برسانید تا سرم برایش تجویز شود.

یکی از علائم گرمازدگی، گرفتگی عضلات است. گرفتن عضلات به خاطر تعرق زیاد و خروج زیاد نمک از بدن اتفاق می‌افتد. در این حالت، ماساژ باعث از بین رفتن درد و گرفتگی نمی‌شود و فرد تنها باید مقداری آب و نمک بنوشد.

ممکن است پوست بدن در اثر گرمای زیاد، عرق‌سوز شود؛ با صابون ملایم و آب سرد سطح پوست را مرتب شستشو دهید و اگر پوست حساسی دارید حتماً کرم‌های سوختگی همراه داشته باشید.

در نهایت

گرفتگی عضلات را می توان با ماساژ دادن آنها برطرف کرد. باید روی محل گرفتگی فشار دهید و حوله ی گرمی روی آن قرار دهید. مصرف یک نوشیدنی شور، از عود گرفتگی پیشگیری می کند.
فردی که دچار این عوارض شده است، حداقل باید ۲۴ ساعت استراحت کند. بنابراین اگر در سفر خودتان یا یکی از افراد گرمازده شد حتی‌الامکان برنامه سفر خود را تغییر دهید و سعی کنید برنامه را سبک‌تر بچینید. سفر خوبی در تابستان داشته باشید.
ستاره