کودک آزاری اعمال مختلفی را شامل می شود که طیف وسیعی را در بر می گیرد؛ یکی از مهم ترین عوامل که می تواند کودک شما را از این خطرات محفوظ نگه دارد آموزش هایی است که در این زمینه به او می آموزید؛ آموزش برخی رفتار ها و اعمال به کودک نه تنها موجب باز شدن چشم گوش او نمی شود بلکه موجب می شود تا وی از بسیاری از خطرات در امان باشد؛ در ادامه به بررسی مهم ترین آموزش ها در زمینه جلوگیری از کودک آزاری خواهیم پرداخت. با دکتر سلام همراه باشید.
کودک آزاری (child abuse) عبارت است از هر گونه فعل یا ترک فعلی که باعث آزار روحی و جسمی و ایجاد آثار ماندگار در وجود یک کودک شود. هرچند به دست آوردن اطلاعات دقیق در مورد آزار کودکان ناممکن است ولی به طور تخمینی در سال بیش از یک میلیون کودک دچار نقص عضو شده، زخمی می‌شوند، به شدت کتک می‌خورند، آزار جنسی می‌بینند، گرسنگی می‌کشند، چاقو یا شلاق می‌خورند، زندانی می‌شوند و یا با آنان بدرفتاری‌های دیگری می‌شود. آزار کودکان در طبقات پایین بیشتر از طبقه متوسط گزارش شده است ولی در همه طبقات، نژادها و گروه‌های قومی مشاهده شده است.
به گفته سازمان بهداشت جهانی آسیب یا تهدید جسم و روان یا سعادت و رفاه و بهزیستی کودک به دست والدین یا افراد که نسبت به او مسئول هستند کودک آزادی می باشد. در اصطلاح متخصصین هرگونه آسیب جسمی، روانی، سوءاستفاده جنسی یا بهره کشی و عدم رسیدگی به نیازهای انسانی افراد زیر 18 سال توسط افراد دیگر کودک آزاری تلقی می گردد.
خانواده و شناسایی کودک آزاری
کودک مانند یک نوار خام است و این بدست شماست که چگونه آنرا پر کنید! اصولا کودکان هیچ اطلاعی از مسائل جنسی و این قبیل رفتار ها ندارند و نیازی هم به آموزش این موارد به آنها نیست اما شما می توانید با برخی از آموزش ها بدون نیاز به بازکردن مسائل آنها را از خطراتی که او را تهدید می کند آگاه سازید.
۱ـ آگاهی از خطراتی که از نظر جنسی کودک را تهدید می‌کند:
اولین و بهترین راه برای جلوگیری از وقوع آزار جنسی در کودکان آموزش است. خانواده‌ها باید اطلاعات و درک صحیحی در مورد وجود خطراتی که از نظر آزار جنسی فرزندان را تهدید می‌کند، داشته باشند. از جمله:
ـ باید بدانند که تعداد زیادی از کودکان مورد آزار جنسی قرار می‌گیرند.
ـ کودکان چه آزار جنسی خود را بازگو کنند، چه به صورت راز این موضوع را نزد خود نگه دارند، نسبت به جمعیت عمومی بیشتر در معرض خطر مشکلات روانی، عاطفی، اجتماعی و جسمانی که تا بزرگسالی ممکن است ادامه یابد، هستند.
ـ تعداد قابل توجهی از کودکان توسط خانواده خود مورد آزار جنسی قرار می‌گیرند. گروه زیادی از افراد آزارگر یکی از والدین، خواهر، برادر، یکی از بستگان مانند عمو، یک دوست خانوادگی، شاگرد مطمئن مغازه پدر یا همسایه است.
۲ـ شناسایی و پیشگیری از موقعیت هایی که در آن احتمال سوء رفتار جنسی با کودکان وجود دارد.
۳ـ صحبت با کودک در مورد سوء استفاده جنسی و پیشگیری از آن جهت آگاه سازی وی و کاستن احتمال پدید آمدن ترس‌های بی‌مورد در کودک
۴ـ ایجاد محیط امن و صمیمی در منزل و آموزش به کودکان در مورد اینکه محل صحبت کردن درباره مسائل خصوصی منزل است.
۵ـ تقویت این مفهوم که بدن کودکان به خودشان تعلق دارد و آموزش حریم خصوصی به آنها بهترین زمان آموزش حریم خصوصی به کودکان هنگام حمام کردن کودک است. میتوانید برای ملایم‌تر کردن موضوعی خشن مثل آزار جنسی ابتدا در مورد رشد مناسب بدن فرزند خود صحبت کنید و سلامت جسمی او را تا هر حدی که هست، تحسین نمایید. سپس بگویید: “به‌به! چه تمیز شدی! چه بدن سالمی داری! حالا یادت باشد که بدن تو خصوصی است و کسی نباید از تو بخواهد که به قسمت‌های خصوصی بدن تو نگاه کند یا به آنها دست بزند (مناطق خصوصی را به او گوشزد کنید).”
اگر ما یعنی مادر و پدرت (در مورد کودکانی که پرستار دارند نیز حدود و مرزهای لازم را مشخص کنید) به تو کمک کنیم که خودت را بشویی یا بخواهیم با دیدن بدنت از سلامت آن مطمئن بشویم، اشکالی ندارد. قسمت‌های خصوصی بدن تو (شامل آلت تناسلی، بیضه‌ها و باسن پسران و واژن، باسن و پستان دختران) یعنی همان قسمت‌هایی که با مایو می‌پوشانی.
البته گاهی هم وقتی ما حضور داریم، پزشک برای درمان و اطمینان از سلامتی تو ممکن است به این بخش‌های خصوصی تو دست بزند یا بخواهد آن را معاینه کند که این مورد اشکالی ندارد. میتوانید این جملات را تغییر دهید یا بخش‌هایی از آن را حذف و اضافه کنید. وقتی می‌خواهید در مورد سوء استفاده جنسی به کودک خود اطلاعاتی دهید، میتوانید بگویید در مواردی که:
ـ کسی می‌خواهد بی‌دلیل به بدن او نگاه کند یا دست بزند،
ـ فرد بزرگ‌تر یا قوی‌تری (چه کودک و چه بزرگسال) از او می‌خواهد کاری انجام دهد که مایل نیست،
ـ در موقعیتی خاص قرار می‌گیرد و احساس ناراحتی می‌کند یا درون خود احساس عجیبی دارد،
ـ کسی از او می‌خواهد که رفتار خاصی را به صورت راز نگه دارد،
ـ او با کسی کاری انجام می‌دهد یا کسی با او کاری می‌کند که بعداً نسبت به آن احساسی ناخوشایند و بد پیدا می‌کند،
از فرمول «نه/ برو/ بگو» استفاده کند. این بدین معنا است که باید بگوید: «نه». سپس، «برود» و از فرد آزارگر دور شود و به مادر و پدر خود یا فرد بزرگسال معتمد دیگری اتفاق را «بگوید». این فرمول را از طریق بازی با کودکان کم‌سن نیز میتوانید تمرین کنید. بنابراین جهت پیشگیری از سوء رفتار جنسی کودکان باید هوشیار بود و دیگران را نیز آگاه کرد. با رعایت موارد فوق‌الذکر می‌توان به کاهش این معضل کمک کرد.
این نکات را به کودکان خود بیاموزید
نوع رفتار و آموزش شما از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. برخی از والدین از بازگو کردن اینگونه مسائل با فرزندان خود دوری می کنند که اغلب به علت رودربایستی و از اینگونه مسائل است؛ اما دانستن این موارد برای کودک بسیار مهم و حتی ضروری است و فرزند شما باید بداند تا در اینگونه موارد چه رفتاری را از خود بروز دهد.
1) به کودکان بگویید بدون حضور شما سوار ماشین هیچ کس حتی آشنایان نشوند.
2) تلاش کنید دوستان کودکان تان و خانواده آنها را به خوبی بشناسید.
3) رابطه مناسب عاطفی با کودکان برقرار کنید و از آنان بخواهید درباره سوالاتی که در ذهن خود دارند صحبت کنند و بگویید که مسایل آنان برای شما بااهمیت است.
4) به کودکان خود آموزش های ابتدایی جنسی را بدهید و بگویید هیچ کس حق ندارد قسمت های خصوصی بدن آنها را لمس کند.
5) اگر درباره شیوه بازگو کردن این مسایل با کودک راحت نیستید, این نقش را به یک مشاور واگذار کنید
6) ذکر این نکته ضروری است که کودک بداند گاهی پزشکان برای معاینه ممکن است نقاط خصوصی بدن آنها را لمس کنند.
7) به بچه ها بگویید رابطه جنسی میان کودکان و افراد بزرگ تر برخلاف قانون محسوب می‌شود.
8) به آنها یاد بدهید در صورتی که هرگونه رفتار مشکوک را مشاهده کردند به شما اطلاع بدهند.
9) حواستان باشد درلحن گفتار این آموزش ها دقت و مهارت کافی را کسب کنید.
اگر نمی دانید چه رفتارهایی کودک آزاری تلقی می شوند، حتما به این مقاله مراجعه کنید. دانستن انواع کودک آزاری، در پیشگیری از آن و حمایت از کودکانمان بسیار حائز اهمیت است.
در این باره بیشتر بخوانید: تمام مواردی که باید در مورد کودک آزاری جسمی بدانید
هرگونه کپی برداری با لینک دهی مستقیم به سایت دکتر سلام مجاز است
