سندرم آسپرگر چیست و چه علائمی دارد؟

آسپرگر نوعی اختلال نموی است که با علائمی از جمله نقص در مهارتهاي اجتماعي، دشواري در ايجاد روابط اجتماعي و تمرکز و هماهنگي ضعيف خود را نشان می دهد. کودکان و افراد مبتلا به اختلال سندرم آسپرگر دارای هوش معمولی هستند و می توانند در جامعه حضور موثری داشته باشند. در این مطلب شما را با این اختلال، علائم، روش تشخیص و درمان آن آشنا خواهیم کرد.

اولین بار در سال ۱۹۴۴ دکتر اتریشی به نام هانس آسپرگر با انتشار مقاله‌ای آن را توصیف کرد. سیندروم اسپرگر یک ناتوانی است که در طیف اختلالات اوتیستی قرار دارد. این تشخیصی است که برای افرادی داده می شود که درانتهای “فوقانی” این طیف قرار دارند.
تشخیص های دیگری که در طیف اختلالات اوتیستی قرار دارند شامل اتوتیسم و «اتوتیسم با کارکرد بالا» (high functioning autism هستند. اغلب سیندروم اسپرگر و اتوتیسم با کارکرد بالا بطور مترادف استفاده می شوند.
سیندروم اسپرگر بعنوان «اختلال رشدی گسترده» (pervasive developmental disorder – PDD) طبقه بندی شده است. این به این معناست که این اختلال بر همه عرصه های زندگی تاثیر می گذارد.

علل سندرم آسپرگر

تئوری های مختلفی درباره علل سیندرم اسپرگر وجود دارد. بعنوان مثال شرایط محیطی، صدمه به مغز، دشواری و یا بیماری در موقع تولد بعنوان علل این سیندرم نام برده شده اند. ولی هیچکس کاملا علت آن را در این شرایط نمی داند. تحقیقات در این زمینه در جریان است ولی تصور این است که خصوصیات ژنتیک افراد تا حدود زیادی در این زمینه موثر هستند.

علائم سندرم آسپرگر

  • فقدان همدردی با دیگران

  • نقص یا عدم توانایی در برقراری ارتباط با همسالان

  • حرکات بدنی و وضع اندامی عجیب

  • علایق, فعالیت ها و رفتارهای تکراری

  • مشغولیت شدید فکری در مسائل خاص که گاهی با اشیا می باشد.

دشواری در برقراری ارتباط 

■ برخی اوقات ما در فهمیدن حرف طرف مقابل کند هستیم.
■ ما ممکن است در فهم اصطلاحات عامیانه مانند “دو دو تا چهارتا می شه” مشکل داشته باشیم.
■ ما چیزهایی که گفته می شود را خیلی خشک می فهیم.
■ برخی اوقات ما ممکن است بطور ممتد درباره چیزی صحبت کنیم بدون آنکه متوجه شویم که طرف مقابل علاقمند نیست.
■ ما برایمان دشوار است که جایمان را با کسی عوض کنیم.
■ برخی اوقات برای ما دشوار است که منظورمان را به کسی بفهمانیم.
■ اگر کسی از سیندروم اسپرگر رنج ببرد برای او تعقیب یک محاوره مانند فهمیدن یک زبان خارجی است.
■ برخی اوقات برای ما دشوار و حتی دردآور است که چشم توی چشم کسی بیاندازیم و دیگران ما را بدمی فهمند و فکر می کنند که ما یا نادرستکاریم و یا حیله گر.

دشواری در داشتن تخیل

سندرم آسپرگر چیست و چه علائمی دارد؟

■ عرصه ای که در آن دشواری داریم تصور احساسات دیگران است.
■ بعنوان کودک ما اغلب مشکل داشتیم که در سرگرمی هایی که باید در آن قدرت تخیل را بکار برد، شرکت کنیم و یا جوک هایی را بفهمیم که در آن باید قدرت تصور داشت تا موضوع را فهمید. این قابلیتی است که برخی از ما که مسن تر شدیم یاد گرفتیم.
■ ما برایمان سخت است بفهیم که افراد دیگر چه چیزی ممکن است بدانند. از آن مشکل تر برای ما این است که حدس بزنیم دیگران ممکن است چه افکاری داشته باشند.
■ برای ما فهم داستان و نمایش سخت است.
■ برخی اوقات برای ما نشان دادن حساسیت نسبت به عواطف دیگران مشکل است.
■ برای ما فهم ظرایف حسی و حالات صورت دیگران بسیار دشوار است – البته اگر کسی بطور محسوسی بخندد آن را متوجه می شویم ولی عواطف دیگری که با ظرافت بیشتری ابراز می شوند چیزی هستند که ما در فهم آنها دشواری داریم.

تشخیص سندروم آسپرگر

اگر والدین کودکی هستید و در مورد رفتار یا سبک ارتباطی او نگران هستید حتماً با دکتر فرزندتان مشورت کنید. مطمئناً آن دکتر در مورد رشد فرزند شما از شما چیزهایی می پرسد؛ شاید هم از شما بپرسد که آیا افراد دیگری هم هستند که متوجه مشکلات مربوط به تعامات اجتماعی کودک شما شده باشند.

پزشک نیز ممکن است شما را به یک متخصص برای بررسی های بیشتر احتمال ابتلا به آسپرگر ارجاع دهد. متخصص نیز ممکن است کودک را در زمینه های سبکهای یادگیری، گفتار و زبان و بهره ی هوشی، مهارتهای حرکتی و اجتماعی و… مورد بررسی و ارزیابی قراردهد.

پیشگیری سندرم آسپرگر

محققان هنوز هیچ راه خاصی را برای پیشگیری از این اختلال پیدا نکرده اند، برخی افراد تزریق بموقع واکسن سرخک، اوریون و سرخجه (MMR) را یکی از راههای پیشگیری می دانند در حالی که  پژوهشها از این فرضیه حمایت نمی کنند ؛ البته تأکید بر واکسینه کردن به موقع کودکان هنوز سر جای خودش است؛ زیرا کودکان را از خطر مرگ وابتلا به بیماریهای خطرناک مصون می نماید.

درمان سندرم آسپرگر

درمان خاصی برای این اختلال وجود ندارد و تنها از طریق توانبخشی و آموزش مهارتهای اجتماعی می توان از شدت آن کاست .که در زیر به چند مورد اشاره می شود:

-آموزش مهارتهای اجتماعی توسط پدر و مادر

این مورد شامل تمرین مهارتهای اجتماعی و بازی با بچه ها می باشد. برای بچه های سنین پایین تر آموزش چگونه بازی کردن و حتی قانون دقیق بازی مهم است. بنابراین علاوه بر آموزش قوانین دقیق باید به آنها آموزش داده شود که چگونه افراد دیگر را وارد مساله نموده و با همسالان خود بازی کنند. هم چنین چگونگی شروع و خاتمه بازی نیز مهم است و باید یاد داده شود.

-نقش بازی کردن

کودکان مبتلا به زوال شدید اجتماعی اغلب نمی دانند که چگونه تعریف و تمجید کنند. این مشکل نیز با نقش بازی کردن اصلاح می شود. راه دیگر استفاده از تماس چشمی است تا همچون یک تماشاچی به تماشای رفتارهای دیگران بنشینند و اشتباهاتشان را حدس بزنند. کودکان مبتلا به این اختلال اغلب در بیان احساساتشان دچار مشکل هستند و آنها را در خودشان می ریزند.

-داستان درمانی

بسیاری از کودکان مبتلا از کار با کتاب هایی که عکس و تصویر دارند و عکس صورت در آنها کشیده شده لذت می برند چرا که حالات عاطفی را بیان می کنند. داستانهایی که موقعیت را توصیف می کند و شامل یکسری اعمال و حرکات است می تواند کمک کننده باشد.

-مداخلات مدرسه ای

آنچه که در یک فضای آموزشی می بایست توسط معلمان رعایت شود دستورالعمل مواد درسی و انضباط کلاسی است. معلمان می توانند از دانش آموزان دیگر به عنوان سرنخ استفاده کنند تا به بچه های مبتلا نشان دهند که چه کاری باید انجام دهند. یا از نوع برقرای رابطه توسط بچه ها مدل سازی کنند. بچه های بهنجار معمولا نمی توانند با این کودکان کنار آیند که در این صورت معلم می تواند شرایط تقویت سازی و تحمل را برای آنان فراهم کند.

زمین بازی در صورت نامنظم یا پر سرو صدا بودن برای این کودکان می تواند مشکل ایجاد کند که معلم می توانددر این زمان نقش وصل کننده را برای آنان بازی کند یا آنها را به سوی انزوا سوق دهد.

-مداخلات دارویی

هیچ نوع مداخله دارویی مستقیم برای آسپرگر وجود ندارد اما پزشکان بر اساس علائم این بچه ها تجویزهایی ارائه می دهند که به دلیل عوارض ناشی از داروها معمولا خانواده ها کمتر برای استفاده از دارو موافقت نشان می دهند.