يكي از بيماري هايي كه گاهي به طور جدي نوزاد و والدين او را دچار مشكل مي كند، زردي است. به طور كلي بيش از 70 درصد نوزادان در روزهاي اوليه تولد با اين بيماري دست به گريبان مي شوند. زردي در كودكان شامل بي رنگ يا زرد شدن پوست بدن و چشم ها مي شود. بي رنگي و زردي پوست و چشم در اين حالت در نتيجه بالا رفتن ميزان ماده زرد رنگي به نام بيلي روبين در خون است.
زردی معمولاً در پسرها شیوع بیشتری دارد. این نکته هم قابل توجیه است؛ چرا که پسرها به نسبت دخترها مزاج گرم تر و خشک تری دارند و بنابراین بیماری های ناشی از گرمی و خشکی یعنی بیماری های صفراوی(مثل همین زردی) در آنها بیشتر دیده می شود.
درمان زردی در طب سنتی
بر اساس منطق طب سنتی، زردی، یک بیماری صفراوی (آتشی) است؛ به زبان ساده تر، کودک شما کمی آتش گرفته است! البته نگران نباشید، زردی، درد یا سوزش ندارد و تشبیه فوق در جهت فهم بهتر منطق درمان است. بر این اساس هر کاری که می تواند یک آتش را خاموش کند؛ زردی نوزاد را نیز بهبود می بخشد!
نسخه های درمان زردی نوزاد در خانه:
این موارد را به نوزاد بدهید:
۱- جهت درمان زردی نوزاد هر روز نصف تا یک قاشق چایخورى تخم گشنیز را در ۵/ ۱ استکان آب بجوشانید تا نیمى از آن بماند صاف کنید و در طول روز به نوزاد بدهید و چند روز تکرار کنید.
۲- جهت درمان زردی نوزاد ترنجبین به میزان یک قاشق چایخورى تا مربا خورى را در کمى آب جوش حل کنید و صاف کنید و کم کم به کودک بدهید و چند روز تکرار کنید.
مصرف قدومه با ترنجبین بعد از صاف کردن خوب است.
3- حمام درمانی با عصاره یا جوشانده گیاه دارویی گل بنفشه و گل ختمی نیز یکی دیگر از روش‌های درمان زردی است که می‌تواند به تنهایی و یا در کنار دیگر شیوه‌های درمانی مورد استفاده قرار گیرد. در این شیوه کافی است نوزاد را با جوشانده این گیاهان حمام کنید.
4- حدود یک نخود شیرخشت و نصف قاشق چایخوری ترنجبین را در نصف استکان آب جوش حل کرده با پارچه نخی صاف کنید و به تدریج به نوزاد بخورانید. در صورت ضرورت می توانید این دارو را تا روزی ۳-۲ بار آماده و مصرف کنید.
5- مقداری ترنجبین را در آب حل کرده با یک پارچه، آن را به پیشانی و پشت گوش نوزاد بمالید.
6- آرد جوی نرم و الک شده را روی بدن نوزاد(به جز صورت و ناف او) بپاشید.
حجامت، درمانی قاطع و موثر زردی
حجامت نوزاد از بهترین، سریع ترین و موثرترین روش های درمانی زردی است که به طور معمول، هیچ گونه عارضه ای در پی ندارد. حجامت نوزاد به این صورت انجام می شود که بر روی لبه بیرونی لاله گوش و نیز پوست پشت گوش نوزاد، خراشهای ظریفی وارد می شود. ایجاد یکی دو خراش ظریف در منطقه حجامت عام(بین دو کتف) نوزاد می تواند این حجامت را قوی تر کند.
۱- مجموع خون خارج شده از بدن نوزاد در این روش بیش از چند قطره نیست – یعنی بسیار کمتر از یک بار خونگیری برای اقدامات تشخیصی و یا درمانی در طبّ کلاسیک – و لذا از این بابت مشکلی به وجود نمی آید.
۲- درد حجامت، فوق العاده کم است؛ به نحوی که نوزاد پس از چند ثانیه آرام می گیرد. نوزادان خوش خواب، گاهی به هنگام انجام حجامت حتّی از خواب هم بیدار نمی شوند.
۳- اگر پزشک مجرّب، فرزند شما را حجامت کند تقریباً محال است که جای خراش ها روی پوست زیبا و ظریف او باقی بماند.
توصیه های غذایی به مادر
مادر نوزادی که زردی دارد، باید از مصرف غذاهای گرمی پرهیز کند و سهم غذاهای خنکی را افزایش دهد تا طبع شیر او خنک تر شود. البته در این مورد، توجّه به مزاج مادر و ظرفیت تحمّل کبد او بسیار مهم است و نباید در این کار افراط کرد؛ به نحوی که مادر دچار علایم غلبه سردی در بدنش شود.
1- هر روز مقدارى عناب نیمکوب شده و گل بنفشه را به نسبت مساوى بجوشانید و آب آن را صاف کرده، بعد مقدارى ترنجبین و شیرخشت در آن حل کنید. و مادر نوزاد میل کند
2- جهت درمان زردی نوزاد: تخم خیار، تخم کاهو، تخم کاسنى و تخم خرفه را به نسبت مساوى نرم بسایید و با شکر ساییده شده مخلوط کنید، بعد هم وزن همه ى آنها تخم گشنیز ساییده شده اضافه کنید. مادر نوزاد صبح، ظهر و شب، هربار یک قاشق غذاخورى از آن رابا ماست میل کند.
3- آب لیمو شیرین را با سکنجبین، ترنجبین و شیرخشت مخلوط کنید و هروز مادر نوزاد یک فنجان بخورید.
4- مادر، عرق کاسنی و شاهتره را به نسبت مساوی مخلوط کرده؛ روزی ۳ استکان مصرف کند. این ترکیب، در عین حال که صفرا شکن قدرتمندی است؛ طبعی ملایم و معتدل دارد و تقریباً به همه می سازد.
5- در مادرانی که طبع گرم تر یا تحمّل بیشتری دارند می توان عرقیات خنک دیگر (مثل عرق گشنیز، بید، خارشتر و همیشه بهار) یا جوشانده گیاهانی مثل عنّاب، سپستان، بنفشه، همیشه بهار، خطمی، پنیرک، تخم گشنیز، تخم کاسنی، تخم کاهو، تخم خرفه، پوست بید و مانند آنها را هم به برنامه درمانی اضافه کرد.
نکته: به تجربه ثابت شده است که مصرف سیراب-شیردان از سوی مادر هم به کم شدن زردی نوزاد کمک می کند.
پرهیزات غذایی مادر نوزاد مبتلا به زردی:
- غذاهاى سرخ کرده
- نوشیدنى هاى الکلى
- گوشت قرمز
- چربى
- پسته
- تخم مرغ
- بادنجان
- نمک
- زیره
- فندق
نوزاد را به خاطر زردی از شیر مادر محروم نکنید
زردی در برخی نوزادان ممکن است بر اثر استفاده از شیر مادر باشد؛ 2 گروه از نوزادان هستند که با خوردن شیر مادر به زردی مبتلا می‌شوند، گروه اول بیشتر نوزادان مادرانی هستند که به‌طریق سزارین وضع حمل کرده‌اند و زردی به‌دلیل کم بودن شیر مادر و در روزهای اولیه تولد ایجاد می‌شود که در این حالت چنانچه تغذیه با شیر مادر استمرار داشته باشد، رفته‌رفته شیر مادر بیشتر و کمبود کالری نوزاد جبران می‌شود همچنین حرکات روده او بهتر شده و زردی از بین می‌رود.
در نوع دوم، زردی نوزاد معمولاً از هفته دوم تولد آغاز می‌شود و علت آن می‌تواند موادی باشد که در شیر وجود داشته و باعث غیرفعال کردن آنزیمهای کبدی و روده‌ای نوزاد می‌شود که این موضوع مواد صفراوی را بازجذب می‌کند، در واقع این مشکل به‌خاطر رشد ناکافی روده و کبد نوزاد رخ می‌دهد.
در این مورد هم پزشکان توصیه می‌کنند که تغذیه نوزاد با شیر مادر را ادامه دهید و چنانچه به‌علت شدت زردی، نیاز به تعویض خون نوزاد باشد، پزشک توصیه می‌کند که حداکثر 48 ساعت شیر مادر را قطع و از شیرخشک یا شیر دوشیده‌شده برای تغذیه کودک استفاده کنید البته پس از رفع زردی، مجدداً باید تغذیه با شیر مادر را از سر گرفت.
هرگونه کپی برداری با لینک دهی مستقیم به سایت دکتر سلام مجاز است.
بیشتر بخوانید:
چگونه می توان کم کاری تیروئید را در نوزادان درمان کرد؟
