دکترها برای اینکه بتوانند خبر بد را به بیماران منتقل کنند باید دانش این کار را داشته باشند تا بتوانند به صورت مناسب این خبر را به بیمار بگویند تا کیفیت زندگی بیماران در ماه های باقمانده عمرشان را متلاطم نکند. در این مقاله از دکتر سلام به نحوه خبر بد دادن به بیماران توسط پزشکان پرداخته ایم. با ما همراه شوید.
در حرفه پزشکی شاهد بیماری های ناعلاج، بیماری های تهدید کننده زندگی، قطع اجباری عضو و … هستیم که این موضوع بخشی تفکیک ناپذیر از حرفه پزشکی، بیمارستان ها و بیماران است.
در ایران نیز همانند سایر کشورهای دیگر شاهد سرطان ها، بیماری های ناعلاج ، آلزایمر ،ایدز ، سوانح رانندگی، قطع عضو و بیماری های گوناگون دیگری هستیم که با توجه به فرهنگ کشور، شرایط بیمار، خانواده بیمار و مسائل گوناگون حقوقی، اخلاقی و …آگاهی بخشی و امید به بیمار به دور از امید واهی و همچنین ارائه اطلاعات و دانش صحیح نیازمند دانشی است که باید پزشکان آن را فرا بگیرند.
در بحث درمان نیز بیماران حق دارند برای تصمیم گیری های آینده، اطلاعات لازم را داشته باشند به ویژه در کشور ما نیز بر اساس مبانی فرهنگی، مذهبی و حقوقی از قبیل ادای دین ، وصیت، نذورات و … باید دانش اطلاع دادن خبر بد به بیمار ، خانواده و سایر افراد مورد مطالعه و ارزیابی قرار بگیرد.
تمایل بیماران به آگاهی از بیماری، دشواری کار و شواهد بالینی در بحث دادن خبر بیماری بد باید مد نظرقرار بگیرد و با امیدواری آگاهانه به بیمار و خانواده بیمار آن ها را نسبت به بیماری ، مراحل بیماری و روند درمان آگاه کرد.
فرهاد شاهی استادیار دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران با اشاره به اینکه تاکنون آموزش مدونی در خصوص اطلاع خبر بد از سوی پزشکان به بیماران و خانواده بیماران در سطح کشور نداشته ایم، گفت: تکنیک های تعویض گفتمان در خبر بد دادن بسیار مهم است به عنوان مثال در مواجه مبتلایان سرطان نگوییم 90 درصد بیماری پیش رفته یا کاری از دست ما بر نمی آید بلکه بگوییم درصدی موفقیت نیز وجود دارد، زیرا آگاهی بخشی، امیدواری و روحیه بخشی از سوی پزشک به بیمار در کیفیت زندگی در ماه های باقی مانده عمر حائز اهمیت است.
اضطراب ۴۲ درصدی پزشکان در اطلاع دادن خبر بد به بیماران
برخی بر این باورند که پزشکان در مواجهه با بیماری ناعلاج بیماران، اضطرابی ندارند که در مطالعات توصیفی۴۲ درصد پزشکان پس از اطلاع خبر بد دچار اضطراب و تشویش می شوند که این اضطراب ساعت ها و گاهی بیش از سه روز طول می کشد.
این فوق تخصص مدیکال انکولوژی هماتولوژی در ادامه اظهار کرد: طی این تحقیق ۷۵ درصد از بیماران اظهار کرده اند، آگاهی بخشی از سوی پزشک معالج در افزایش امید به زندگی آنها مفید است و ترجیح آنها آگاهی بخشی و دادن خبر بیماری از سوی پزشک معالج است و اگر خبر بیماری از سوی همراه بیمار یا کادر درمان به غیر از پزشک مطرح شود شاهد نتیجه مطلوب در همراهی ادامه درمان ،امید به زندگی بیمار و اثربخشی لازم نخواهیم بود.
به گفته فرهاد شاهی نبود آموزش در زمینه دادن خبر بد به بیمار، عدم وجود راهکار و تشخیص در این زمینه، دشواری در مدیریت هیجانات در دادن خبر بد، بار ناشی از پذیرش مسئولیت خبر بد، نگرانی از دلسرد و نا امید شدن بیمار در مراحل درمان، ترس از ارزیابی منفی ، ترس از مواجهه با مرگ میر از موانع دادن خبر بد از سوی پزشک به بیمار محسوب میشود.
مطالعات نشان داده از سوی دیگر اصول اخلاق پزشکی چون بیمار محوری ، رازداری ، پیشرفت علم پزشکی و امید به بهبود در بسیاری از بیماری ها، تمایل بیماران به دانستن در مورد وضعیت خود ، تحکیم زیربنای اعتماد بین پزشکان و مریض،افزایش رضایت بیماران و کاهش رخداد مشکلات قانونی دلایل توجیه کننده ای برای دادن خبر بد به بیماران تلقی میشود .
شاهی افزود: بر اساس مطالعات دادن خبر بد باید متناسب شرایط بیمار به صورت تدریجی یا قطره چکانی باشد و ارزیابی درک بیمار از شرایط، تشخیص ترجیح شنونده و همراهان از خبر بد،میزان تمایل بیمار به شنیدن خبر بد، آگاهی بخشی در ویزیت های ثانویه نه ویزیت اولیه و درگام اول، میزان آمادگی پاسخگویی به سوالات از سوی پزشک معالج، قرار گیری موقعیتی بیمار و پزشک نیز در دادن خبر بد حائزاهمیت است و باید پزشکان از این موارد دانش لازم را داشته باشند .
وی گفت: رک گویی در خصوص بیماری ناعلاج در گام اول برای بیماران گام خوبی نیست و نباید این کار را انجام داد، باید بگوییم تمام سعی خود را می کنیم و امیدواریم که شما هم بهبود پیدا کنید.
این فوق تخصص مدیکال انکولوژی هماتولوژی تصریح کرد: پزشک نباید از درمان شانه خالی کند بلکه بزرگترین وظیفه پزشک کنترل درد، همدلی و مشارکت فعال از گام اول و تا آخرین مراحل زندگی بیمار است که نقش و حضور مددکاران نیز دوشادوش پزشکان در این مرحله پررنگ است.
وی گفت: توجه به هیجان های بیمار، پاسخ همدلانه، سکوت معنادار پزشک، تشریح علم روز و موفقیت های پزشکی در درمان بیماری ها، شنیدن فعال ، نیایش و امید معنوی، قضاوت نکردن بیمار، توضیح روند درمان و پیگیری مجدد از سوی پزشک همراه با امید دادن و آگاهی از سوی پزشک معالج در کنار مشاوره مددکاران از موضوعاتی است که پزشکان باید در اطلاع دادن خبر بد استفاده کنند.
شاهی افزود: تا کنون واحد خاصی در رابطه با دانش اطلاع دادن خبر بد به بیمار از سوی پزشکان تبیین نشده است و امیدواریم که دانشگاه های کشور و آموزش پزشکی این موضوع را مد نظر قرار بدهد، زیرا یکی از حقوق بیمار، آگاهی از بیماری و مراحل درمان همراه با اعتماد سازی، آگاهی بخشی و امید به زندگی عالمانه از سوی پزشکان است که این موضوع در کشور ما نیازمند کسب دانش و آگاهی است و امیدواریم با فراگیری این دانش شاهد افزایش کیفیت و امید به زندگی بیماران و ارتقاء نظام سلامت باشیم.
منبع: باشگاه خبرنگاران جوان
