با شروع فصل سرما میزان ابتلا افراد به بیماری ها ویروسی و باکتریایی دو چندان خواهد شد، آنفلوآنزا یکی از شایع ترین انواع این بیماری ها است که واریته های مختلف آن تاثیرات متفاوتی را بر بدن فرد خواهند داشت. در ادامه مطلب قصد داریم تا شما را با روش های پیشگیری و درمان این اختلال آشنا کنیم. با دکتر سلام همراه باشید.
همه‌گیری آنفلوآنزا یا گریپ(Grippe) هرسال در فصل سرما در تمام دنیا شایع می‌شود.
آنفلوآنزا شایع‌ترین بیماری ویروسی فصل زمستان است که دستگاه تنفسی را درگیر می‌کند و شدیدا مسری است؛ ویروسی که این روزها در کشور ما هم فراگیر شده و بیش از 10استان را درگیر کرده است. موضوعی که «محمدمهدی گویا» رئیس مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت درباره آن هشدار داده و در خصوص آخرین وضعیت شیوع این ویروس در کشور می‌گوید: «از هفته اول آذرماه موارد ابتلای آن رو به افزایش است و هر هفته بیشتر می‌شود، اما این روندی معمول و قابل انتظار است. در این دوره مردم با رعایت نکات بهداشتی می‌توانند موارد ابتلا به این بیماری و خطرات آن را به حداقل برسانند. درحال حاضر سه نوع آنفلوآنزا در کشور شایع است و همه کشور درگیر آن هستند، اما در کرمان، قزوین، چهارمحال و بختیاری، تهران، اصفهان، خراسان رضوی، ایلام، یزد، همدان و آذربایجان شرقی شدیدتر است.»
بیش از 100سال از شیوع ویروس آنفلوآنزا می‌گذرد. و براساس گزارش سازمان جهانی بهداشت در قرن بیستم، ویروس آنفلوآنزا در سال 1918 شیوع پیدا کرد و روزبه‌روز آمار مرگ ومیر آن سیر نزولی را طی کرده است. به این صورت که در آغاز فعالیت این ویروس مرگ‌های دسته جمعی حتی 40میلیون نفر در یکسال گزارش شده است، اما به مرور کاهش یافت. امروزه گونه‌های جدیدتر این ویروس مانند آنفلوآنزای پرندگان یا آنفلوآنزای خوکی نیز ظهور کرده‌اند. ویروس‌های عامل آنفلوآنزا از سرده اورتومیکسو ویروس‌ها هستند. تا کنون سه نوع ویروس آنفلوآنزا A، B و C شناخته شده‌اند که از این میان نوع A بیشترین تغییرات و در نتیجه توانایی ایجاد همه‌گیری را دارد. راه انتقال این بیماری به این صورت است که ویروس مولد آنفلوآنزا از طریق ترشحات تنفسی(حلق و بینی) در پی سرفه و عطسه انتقال می‌یابد.
توصیه‌هایی به گروه های حساس
حالا رئیس مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت در توصیه‌ای به مردم به ایسنا می‌گوید: «آنفلوآنزا برای برخی گروه‌ها عوارض خطرناکی دارد و در صورت ابتلا ممکن است بستری شوند و از فعالیت و کار باز بمانند. ما هرسال به مردم به خصوص گروه‌های پرخطر توصیه می‌کنیم که اوایل پاییز واکسن آنفلوآنزا را تزریق کنند. همه مردم می‌توانند از این واکسن استفاده کنند، اما تزریق آن برای افراد بالای ۶۵ سال، زنان باردار، بیماران مبتلا به بیماری‌های قلبی و ریوی، افرادی که به دلیل ابتلا به سرطان تحت درمان هستند، مبتلایان به نارسایی‌های کلیه و کبد، افراد مبتلا به دیابت کنترل نشده و افرادی که از داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی استفاده می‌کنند ضروری است و هنوز هم امکان تزریق آن وجود دارد. سایر مردم به اندازه این گروه‌ها در معرض خطر قرار ندارند.»
گویا ادامه می‌دهد: «مردم باید نسبت به رعایت مسائل بهداشتی فردی و اجتماعی حساس باشند. بهترین کار این است که اگر کسی فرزندش به آنفلوآنزا مبتلا شد، او را چند روزی به مدرسه نفرستد یا اگر کسی آنفلوآنزا دارد از رفتن به محل کار خودداری کند و دو تا سه روز در خانه استراحت کند. همچنین افراد مبتلا، در خانه یک حالت خودقرنطینگی برای خودشان ایجاد کنند. یعنی اگر یکی از اعضای خانواده مبتلا شده است، در یک اتاق بخوابد و سایر اعضای خانواده در اتاق دیگر. در غیر این صورت همه افراد خانواده به آنفلوآنزا مبتلا می‌شود.»
تزریق واکسن آنفلوآنزا موثر است
در این میان این ویروس در هفته گذشته در برخی از استان‌های کشور شیوع پیدا کرده و افزایش تب یا سرفه، وجود خون در خلط، گوش درد، تنگی‌نفس یا درد قفسه سینه، ترشحات غلیظ از بینی، سینوس‌ها یا گوش‌ها، درد سینوس و درد یا سفتی گردن از جمله علائمی است که فرد با مبتلا شدن به ویروس آنفلوآنزا با آنها مواجه می‌شود. در اغلب موارد این انتشار از فرد به فرد و معمولا از طریق تماس دست با آنچه که به ویروس آنفلوآنزا آلوده شده است و سپس تماس دست آلوده با دهان و بینی فرد منتقل می‌شود. محمدمهدی گویا درباره رعایت نکات بهداشتی و قابل پیشگیری بودن این ویروس توضیح می‌دهد و با بیان اینکه در زمان اوج آنفلوآنزا به سر می‌بریم، می‌گوید: «این سه نوع ویروس مشابه یکدیگر و همه آنفلوآنزای فصلی محسوب می‌شوند و متعلق به فصل سرما هستند. ابتلا به این بیماری با رعایت نکات بهداشتی ساده، اجرای توصیه‌های پزشک و استراحت در منزل قابل پیشگیری و درمان است.»
کودکان را دریابیم!
همه ساله سازمان بهداشت جهانی ویروس‌های آنفلوآنزای شایع را اعلام می‌کند و کارخانه‌های واکسن‌سازی معتبر، واکسن همان سال را می‌سازند. محدودیت ساخت واکسن باعث می‌شود که گروه‌های جامعه جهت انجام واکسیناسیون اولویت بندی شوند. بیماران قلبی، ریوی، کلیوی، دیابتی، افراد مسن، کودکان و پرسنل بهداشتی درمانی گروه‌های پر مخاطره از نظر بیماری آنفلوآنزا هستند که بهتر است همه ساله در اوایل پاییز با واکسن همان سال واکسینه شوند. آنفلوآنزا در تمام سنین به غیر از دوران شیرخوارگی دیده می‌شود. همچنین کودکان به علت سیستم دفاعی ضعیف بیشتر به این بیماری مبتلا می‌شوند. در روزهای اخیر شمار افزایش مبتلایان به این ویروس در میان کودکان بیش از سایر گروه‌ها گزارش شده است. این درحالی که مدت زمان شروع علائم آنفلوآنزا از زمان وارد شدن ویروس به بدن 48-24ساعت است. نکتهای که در صحبت‌های گویا هم آمده و در این باره معتقد است: « در هفته‌های اخیر شاهد افزایش ابتلای کودکان به آنفلوآنزا هستیم. این بیماری در کودکان علائم متفاوتی دارد و مواردی که همراه با اسهال و استفراغ است در این گروه سنی بیشتر دیده می‌شود. ما تاکید می‌کنیم که پزشکان از تجویر داروی نابجا به خصوص ترکیبات حاوی کورتون پرهیز کنند؛ چون ممکن است عوارض خطرناکی داشته باشد. علاوه بر آن مسکنی به جز استامینوفن نباید تجویز شود، به ویژه در مواردی که کودکان با علائم اسهال به پزشک مراجعه می‌کنند.»
افزایش موارد بستری آنفلوآنزا در کشور
از سوی دیگر چهار روز پیش یک عضو کمیته کشوری آنفلوآنزا از افزایش موارد بستری به دلیل این ویروس خبر داد. مسعود مردانی به ایسنا گفته«در حال حاضر وضعیت بروز و شیوع آنفلوآنزا در کشور وضعیت خوبی نیست؛ به‌طوری که بروز موارد جدید آنفلوآنزا در سطح کشور به‌ویژه در استان‌های اصفهان، کرمان، تهران و خراسان در سطح وسیعی دیده می‌شود. از طرفی سینه‌پهلو بعد از آنفلوآنزا هم منجر به بستری‌های مکرر بیماران در بخش‌های داخلی، عفونی و حتی ICU شده است.»
یاماگاتا، گونه جدید آنفلوآنزا
به گفته مردانی،«برای اولین بار هم برخی از گونه‌های جدید ویروس آنفلوآنزا را که تا به حال در ایران وجود نداشت، شاهد بودیم. به عنوان مثال یک گونه از آنفلوآنزای نوع B است که گونه‌ای به نام «ویکتوریا» است که قبلا در واکسن آنفلوآنزا بود و فرد آن را تزریق می‌کرد، اما در حال حاضر علاوه بر گونه ویکتوریا یک گونه جدید به نام «یاماگاتا» شیوع پیدا کرده که در واکسن هم وجود ندارد و به همین دلیل حتی ممکن است افرادی که واکسن آنفلوآنزا را تزریق کرده‌اند، هم به این گونه از آنفلوآنزای نوع B مبتلا شوند. این ویروس در واکسن منظور نشده بود، اما در گردش است.»
پرخطرها واکسن بزنند
مردانی با بیان اینکه البته مردم باید بدانند که این موضوع از ارزش واکسن چیزی کم نمی‌کند، ادامه داد: «حتی توصیه اکید می‌کنم که افراد در معرض خطر که از ابتدای سال تاکنون هنوز واکسن آنفلوآنزا را تزریق نکرده‌اند، هم‌اکنون در اولین فرصت این واکسن را تزریق کنند. این افراد شامل افراد بالای ۶۰سال، مبتلایان به بیماری‌های مزمن قلبی-تنفسی، دیابت و نارسایی قلبی، نارسایی کلیه، کسانی که عمل جراحی قلب کرده‌اند، افرادی که همودیالیز می‌شوند، افراد مبتلا به HIV مثبت، مبتلایان به بیماری‌های صعب‌العلاج، افرادی که تحت درمان‌های کورتون، رادیوتراپی یا شیمی‌درمانی هستند، کلیه کادر و گروه پزشکی و کلیه افرادی در معرض خطر باید این واکسن را تزریق کنند.»
آنفلوانزا با سرماخوردگی فرق دارد
اما نکتهای که نباید از آن غافل شد، تشابه آنفلوانزا و سرماخوردگی است که اغلب مردم این دو را اشتباه می‌گیرند. به گفته متخصصان بهداشت این دو بیماری تشابهات بسیاری دارند، ولی تفاوت‌هایی هم بین آنها وجود دارد. در یک سرماخوردگی معمولی، بیمار ممکن است احساس ناخوشی و خشونت در گلو داشته باشد و دچار آبریزش یا گرفتگی بینی و سرفه شود؛ ولی علائم شایع آنفلوانزا عبارتند از: دوره‌های تب و لرز شدید، سردرد، درد عضلات و ضعف و بی‌حالی. علائم معمول سرماخوردگی مثل سرفه و گلو درد معمولاً پس از فروکش کردن علائم یاد شده آشکارتر می‌شوند، اما آنفلوانزا معمولاً برعکس سرماخوردگی، شروع ناگهانی دارد و علائم بیماری مثل تب، سردرد و درد عضلات پنج تا شش روز هم طول می‌کشد و سپس بهبود می‌یابد.
افزایش تلفات شیوع ویروس آنفلوآنزا در جهان
همه اینها در حالی است که هفته گذشته مرکز کنترل و پیشگیری امراض آمریکا هشدار داد: «در هفته ۱۰۰نفر در این کشور به دلیل شیوع ویروس مرگبار آنفلوآنزا فوت می‌کنند. از اواسط ماه دسامبر ویروس کشنده آنفلوآنزا هر هفته به فوت حدود ۱۰۰نفر در این کشور منجر شده است.» آخرین آمارهای مرکز کنترل و پیشگیری از امراض آمریکا حاکی از آن است در فاصله هفتم اکتبر تا ۲۳ دسامبر ۷۵۹ مورد فوت بر اثر آنفلوآنزا گزارش شده است. همچنین بنابر اعلام مرکز کنترل و پیشگیری از امراض آمریکا، در بازه زمانی مشابه سال قبل ۳۲۲نفر بر اثر شیوع ویروس آنفلوآنزا فوت کرده که این رقم در سال جاری 2برابر شده است. به گزارش روزنامه ایندیپندنت، همچنین در انگلیس تاکنون ۱۴۹نفر بر اثر شیوع بیماری آنفلوآنزا فوت کرده و هفته گذشته چهارهزار و ۵۰۰نفر در بیمارستان بستری شده‌اند.
چه کنیم که به آنفلوآنزا مبتلا نشویم؟
اما چه کنیم که به آنفلوآنزا مبتلا نشویم؟ این سوالی است که مردانی در پاسخ به آن می‌گوید: «عدم شست‌وشوی مکرر دست، زنجیره انتقال عفونت‌های ویروسی دستگاه تنفسی فوقانی از فرد مبتلا به بقیه افراد را ایجاد می‌کند. بنابراین اگر می‌خواهیم به آنفلوآنزا مبتلا نشویم با افراد دست ندهیم، روبوسی نکنیم و دست‌ها را مکررا بشوییم.»
منبع: انتخاب
