بررسی علل ابتلا به پوکی استخوان و روش های درمان آن

پوکی استخوان از جمله اختلالاتی است که اغلب در سنین پیری گریبان گیر افراد خواهد شد. این بیماری اغلب سلامت بانوان را تهدید می کند و علت آن نیز متابولیسم های ویژه بدن آنهاست. ابتلا به پوکی استخوان علل مختلفی را شامل می شود و روش های درمان متفاوتی را در بر می گیرد که در ادامه به بررسی آنها خواهیم پرداخت.

پوکی استخوان یا استئوپروز Osteoporosis به معنی کم شدن تراکم استخوان است که بدنبال آن قدرت استخوان کم شده و شکننده میشود و شکننده شدن استخوان موجب می شود احتمال بروز شکستگی در آن بیشتر شود. پوکی استخوان معمولاٌ بتدریج پیشرفت می کند و هیچ علامتی از خود بروز نمیدهد تا وقتی که شکستگی بوجود می آید. پوکی استخوان می تواند در هر استخوانی از بدن ایجاد شود ولی معمولا در ستون مهره ها، لگن، مچ دست و دنده ها بیشتر دیده می شود.

علل و علائم ابتلا به پوکی استخوان

پوکی استخوان باعث کم تراکم شدن و شکننده‌تر شدن استخوان‌ها می‌شود. بعضی از افراد نسبت به افراد دیگر بیشتر در معرض ابتلا به این بیماری قرار دارند. استخوان های شما  در یک وضعیت تجدید دائمی هستند، استخوان جدید ساخته می شود و استخوان قدیمی از بین می رود. وقتی جوان هستید، بدن شما عمل ایجاد استخوان را سریع تر از شکستن استخوان قدیمی انجام می دهد و در نتیجه جرم استخوان افزایش پیدا می کند. اغلب افراد تا اوایل دهه ی سوم زندگی خود به حداکثر جرم استخوان خود می رسند. با افزایش سن، تحلیل رفتن  جرم استخوان سریع تر از ایجاد شدن استخوان جدید صورت می گیرد.

احتمال ابتلا به پوکی استخوان به این بستگی دارد که در دوران جوانی  جرم استخوان شما به چه حدی می رسد. هر چه جرم استخوان بیشتر باشد، استخوان ذخیره بیشتری دارید و با افزایش سن کمتر به پوکی استخوان دچار می شوید. عواملی که باعث افزایش احتمال ابتلا به پوکی استخوان می شوند شامل سن، قومیت، سبک زندگی و بیمارها و روش های درمان آن می شوند. بعضی از عوامل خطر ابتلا به این بیماری که از کنترل شما خارج هستند و شامل موارد زیر می شوند:

جنسیت: پوکی استخوان در زنان بیشتر از مردان وجود دارد.
سن: هر چه سن شما افزایش پیدا کند، احتمال ابتلا بیشتر می شود.
قومیت: در صورتی که سفید پوست یا آسیایی باشید، بیشتر در معرض ابتلا به این بیماری قرار دارید.
سابقه خانوادگی: در صورتی که والدین یا خواهر بردار شما مبتلا به پوکی استخوان باشد،احتمال ابتلای شما به آن بیشتر است، مخصوصا اگر پدر یا مادر شما دچار شکستگی لگنشده باشند و  در صورت عدم درمان شکستگی لگن ممکن است شکستگی ها جوش نخورند یا بد جوش بخورند.
اندازه بدن: مردان و زنانی که کوچک اندام هستند، بیشتر دچار این بیماری می شوند، زیرا جرم استخوان کمتری دارند.

بررسی علل ابتلا به پوکی استخوان و روش های درمان آن

روش های تشخیص و درمان پوکی استخوان

بر اساس معاینات انجام شده، پزشک ممکن است از یک آزمایش خاص به نام آزمایش سطح تراکم استخوان برای اندازه گیری تراکم استخوانی در بخش های مختلف بدن استفاده کند. آزمایش تعیین سطح تراکم مواد معدنی استخوانی می تواند به شناسایی ابتلا به پوکی استخوان قبل از ایجاد شکستگی کمک کند و امکان ایجاد شکستگی های بعدی استخوان را پیش بینی نماید. علاوه بر این، آزمایش تراکم استخوان می تواند تاثیرات ناشی از درمان های انجام شده در فواصل زمانی یک سال یا بیشتر را بر روی وضعیت استخوان مشخص کند و احتمالاً می تواند برای تعیین درصد از بین رفتن استخوان مفید باشد.

پس بدست اوردن اطلاعات اولیه (سابقه پزشکی، معاینه و تست پوکی استخوان) متخصص وجود یا عدم وجد اختلال را تشخیص می دهد. پس از تشخیص بیماری پزشک متخصص درمان را آغاز می کند. روش های درمانی برای پوکی استخوان عموما یکسان هستند که در بین می توان از آموزش در مورد مصرف مواد غذایی/رژیم غذایی، ورزش (در صورت نبود شکستگی) و دارو نام برد. هدف از درمان پوکی استخوان جلوگیری از شکستگی است. در ابتدا، آموزش در مورد جذب کلسیم و ویتامین D مناسب و همچنین تغذیه کلی مناسب ضرورت دارد. در صورت صلاحیت پزشک، ورزش و تناسب اندام نیز برای حفظ تراکم استخوان و کاهش احتمال زمین خوردگی تجویز می شود.پزشکان در ابتدا پوکی استخوان را به صورت زیر درمان می کنند:

مطمئن می شوند که بیمار روزانه میزان کلسیم کافی را مصرف می کند و در صورتی که منابع غذایی فرد برای تامین کلسیم کافی نباشند، مکمل کلسیم تجویز می کند.
تجویز ویتامین D
ورزش های استقامتی را توصیه می کنند.
عوامل خطر دیگر را اصلاح می کنند.

روش های درمانی

دارو

داروهای تجویزی تهاجمی ترین شکل برای متوقف سازی تحلیل استخوان هستند. داروهایی که برای درمان پوکی استخوان مورد استفاده قرار می‌گیرند

بیوفسفونات ها رایج ترین داروها برای درمان پوکی استخوان هستند. انوع بیوفسفونات از قرار زیر است:
الندرونات (فوزاماکس)، دارویی خوراکی است که عموما هفته یک بار باید مصرف کرد.
ایباندرونات (بونیوا) به صورت قرص خوراکی ماهیانه مصرف می شود یا چهار مرتبه در سال به صورت تزریق میان وریدی استعمال می شود.
ریسدرونات (اکتونل) در دوزهای روزانه، هفتگی، دو ماه یک بار یا ماهی یک بار باید مصرف شود.
اسید زولدرونیک (رکلاست) به صورت تزریق میان وریدی هر یک یا دو سال یکبار استعمال می شود.
عوارض جانبی این داروهای ضد پوکی استخوان شامل سوزش معده، احساس تهوع و معده درد می شود. در موارد نادر، این داروها باعث آسیب وارد شدن به استخوان فک می شود. این عوارض جانبی نادر با مصرف زیاد بیوفسفونات ها مرتبط است.

بررسی علل ابتلا به پوکی استخوان و روش های درمان آن

دنوسوماب (پرولیا) یک پادزهر است که با پروتئینی که در فرآیند جذب استخوان توسط بدن نقش دارد، مرتبط است. این پادزهر در کاهش فرآیند جذب استخوان و حفظ تراکم استخوان موثر واقع می شود. این پادزهر هر شش ماه یک بار به منظور درمان پوکی استخوان تزریق می شود. عوارض جانبی آن شامل التهاب پوست، سفتی عضلانی، درد یا اسپاسم، خستگی مفرط  و تعریق بیش از حد می شود. در موارد بسیار نادر، این دارو ممکن است موجب شکستگی استخوان شود.

ورزش

تحرک داشتن باعث سالم نگه داشتن استخوان ها و عضلات شما می شود. با یادگیری نحوه تحرک بدون ایجاد خطر برای بدن، می توانید به خود کمک کنید تا در طول زندگی سالم بمانید.در صورتی که مبتلا به بیماری پوکی استخوان هستید، باید حرکات ورزشی جدیدی به ویژه ورزش های استقامتی (هر نوع حرکت ورزشی که به صورت ایستاده انجام می دهید) را یاد بگیرید که به ایجاد و حفظ استخوان های محکم کمک می کند. همچنین باید بدانید کدام حرکات ورزشی یا دستگاه های وزنه را به منظور جلوگیری از آسیب دیدگی نباید انجام دهید. برای مثال، دستگاه های ورزشی یا حرکات ورزشی که باعث چرخش بالا تنه شما می شود در واقع احتمال شکستگی ستون مهره ها را افزایش می دهند.

هورمون درمانی

همانطور که گفته شده متابولیسم خاص بدن زنان آنان را بیشتر در معرض ابتلا به این اختلال قرار می دهد. دوره های قاعدگی و یائسگی از جمله موارد تشدید کننده پوکی استخوان به شمار می آیند. از رو روش هایی از قیبل هورمون درمانی می تواند این روند را کند و یا حتی متوقف کند. برای این زنان، هورمون درمانی (جایگزینی هورمون) یک روش درمانی مناسب است. با این حال، عموما به عنوان اولین روش درمانی مورد استفاده قرار نمی گیرد. هورمون درمانی احتمال ابتلا به سکته، حمله قلبی، سرطان پستان و لخته های خونی را افزایش می دهد. تعدیل کننده های انتخابی گیرنده استروژن (SERM) برای محافظت از استخوان هورمون استروژن را بازسازی می کنند. رالوکسیفن (اویستا) یکی از این نوع داروها است به صورت قرص خوراکی روزانه مصرف می شود. غده تیروئید به تنظیم سطوح کلسیم در بدن کمک می کند. هورمون پاراتیروئید (PTH) سطوح  کلسیم و فسفات استخوان را کنترل می کند. درمان با هورمون های پاراتیروئید ترکیبی مثل تری پاراتید (فورتئو) در واقع باعث بهبود رشد استخوان جدید می شود.  این داروها در کنار مکمل های کلسیم و ویتامین D به صورت روزانه باید تزریق شوند.

تغذیه درمانی

توصیه های درمانی و روش های جلوگیری از پوکی استخوان و کاهش علائم پوکی استخوان تقریبا مشابه هستند و عمدتا شامل مصرف مواد غذایی حاوی کلسیم و ویتامین دی (D) و مصرف میوه و سبزی فراوان در رژیم غذایی می شود. داشتن رژیم غذایی مناسب و سازگار با پوکی استخوان بسیار مهم است، حتی اگر داروهایی را مصرف می کنید که به کاهش تحلیل استخوان و جلوگیری از شکستگی کمک می کند. دوزه کلسیم توصیه شده در هر روز را مصرف کنید. کلسیم برای حفظ استخوان های سالم بسیار مهم است. مکمل های غذایی گزینه های خوبی هستند، اما بهتر است که در صورت امکان کلسیم را در غذایی که در طول روز مصرف می کنید، تامین کنید. در صورتی که کلسیم را باید به هر دو شکل مصرف کنید، پزشک به شما اطلاع می دهد.

 


در این باره بیشتر بخوانید: روش های پیشگیری از پوکی استخوان


 

هرگونه کپی برداری با ذکر نام دکتر سلام و لینک دهی مستقیم مجاز است