آیا تا به حال به سینوزیت پیشانی مبتلا شده اید؟ در مورد این بیماری چقدر اطلاعات دارید؟ آیا می دانید چه علائمی نشان دهنده این نوع سینوزیت می باشد و با چه روش هایی می توانید آن را درمان کنید؟ در این مقاله از بخش بیماری های دکتر سلام، ما به بررسی عوامل ایجاد کننده سینوزیت پیشانی، علائم و راه های درمان این بیماری می پردازیم. در این مطلب شما را با بعضی از روش های خانگی و طبیعی آشنا می کنیم که می توانید به راحتی علائم بیماری تان را کنترل کنید.
سینوزیت پیشانی چیست؟
سینوزیت پیشانی نوعی التهاب در سینوس های واقع در پشت چشمان می باشد. سینوس ها مجموعه ای از حفره ها می باشند که باعث گردش هوا شده و با لایه نازکی از موکوز پوشیده می شوند. تمامی سینوس ها برای مرطوب ساختن مسیر هوایی، موکوز ترشح می کنند که این موکوز در نهایت به داخل مسیر بینی تخلیه می شود.
اگر سینوس های پیشانی ملتهب یا عفونی شوند، موکوز ترشح شده نمی تواند به خوبی تخلیه شود. این وضعیت می تواند تنفس فرد را مشکل سازد و باعث می شود فرد مبتلا، احساس افزایش فشار در اطراف چشمان و سر داشته باشد. سینوزیت پیشانی حاد به شرایطی گفته می شود که سینوزیت بیش از 4 هفته و کمتر از 12 هفته در فرد باقی بماند.
عوامل ایجاد کننده سینوزیت پیشانی
هنگامی که میکروب ها از سد دفاعی طبیعی بدن عبور کنند می توانند سبب ایجاد سینوزیت پیشانی شوند. همچنین این وضعیت به دلیل برخی فاکتور های التهابی نیز می تواند رخ دهد.
برخی از شایع ترین علل ابتلا به سینوزیت پیشانی عبارتند از:
1- عفونت ویروسی
عفونت های ویروسی مانند یک سرماخوردگی ساده معمولاً باعث بسته شدن مسیر های هوایی سینوس ها می شود. به همین خاطر موکوز موجود در سینوس های پیشانی افزایش یافته و منجر به درد و التهاب می شود.
عفونت های ویروسی مسیر تنفسی فوقانی نیز می تواند باعث ایجاد سینوزیت پیشانی شود.
یک فرد بزرگسال و سالم در سال حداقل چند بار به عفونت های ویروسی مسیر فوقانی تنفسی دچار می شود. یک کودک سالم در یک سال می تواند تا 6 مرتبه به این دسته از عفونت ها مبتلا شود. زیرا سیستم ایمنی در کودکان کمتر توسعه یافته است.
2- عفونت باکتریایی
عفونت های سینوسی باکتریایی نسبت به عفونت های ویروسی، دوره بیماری طولانی تری دارند و امکان دارد که فرد مبتلا برای درمان این عفونت به آنتی بیوتیک نیاز پیدا کند.
در برخی موارد عفونت باکتریایی می تواند به دنبال یک عفونت ویروسی ایجاد شود. این وضعیت هنگامی اتفاق می افتد که سیستم ایمنی فرد بیمار در مواجهه با عفونت اولیه تضعیف شده باشد. در این وضعیت سینوس های پیشانی آسیب پذیر تر می شوند.
اگر عفونت بیش از 10 الی 14 روز طول بکشد؛ احتمال باکتریایی بودن آن بیشتر است.
3– آلرژی و سینوزیت پیشانی
قرارگیری در معرض برخی آلرژن ها مانند گرد و خاک، گرده گیاهان و موی حیوانات می تواند باعث عطسه و خارش شود. این موارد می توانند منجر به التهاب و تجمع موکوز شوند. این تجمع می تواند مانع تخلیه موکوز از راه بینی شود.
معمولاً حساسیت ها می توانند علائمی همچون سینوزیت داشته باشند. با این وجود روش درمان حساسیت بسیار با راه های درمان سینوزیت متفاوت است؛ در نتیجه تشخیص درست، در این مورد بسیار حائز اهمیت است.
4- انحراف تیغه بینی
تیغه بینی، دیواره ای متشکل از بافت استخوانی و غضروفی می باشد که حفره بینی را به 2 بخش مجزا تقسیم می کند. یک تیغه بینی سالم، حفره بینی را به 2 مسیر هوایی یک اندازه تقسیم می کند.
بر اساس آمار منتشر شده، در آمریکا حدود 80 درصد مردم دارای انحراف تیغه بینی می باشند؛ اما این انحراف به سختی قابل مشاهده است و بر کارکرد بینی اثری ندارد.
انحراف تیغه بینی هنگامی مشکل ساز می‌شود که تنفس را سخت کند یا مانع تخلیه موکوز شود. علاوه بر این موارد، انحراف تیغه بینی یک عامل برای عفونت هایی مثل سینوزیت است.
5- پلیپ های بینی و سینوزیت پیشانی
پلیپ بینی در واقع رشد آرام و بدون درد لایه داخل بینی یا سینوس ها می باشد. پلیپ های بینی با التهاب ارتباط مستقیم دارند و در آمریکا حدود 1 الی 4 درصد از بزرگسالان را به خود دچار کرده است. پلیپ می تواند به یکی از دلایل زیر ایجاد شود:
- عفونت های متعدد
- حساسیت های محیطی یا دارویی
- شرایط مزمن تنفسی مثل آسم
در بسیاری از موارد پلیپ های بینی بی خطر می باشند. با این وجود در برخی موارد پلیپ ها می توانند مانع ایجاد جریان هوا شده و یا جریان هوا و موکوز داخل سینوس ها را محدود کنند.
علائم
از معمول ترین علائم این سینوزیت می‌توان موارد زیر را نام برد:
- تخلیه بینی
- احساس سنگینی یا افزایش فشار در پشت چشمان
- سردرد
- خستگی
- گلو درد
- درد عضلانی
- گرفتگی بینی
- کاهش حس بویایی
- بوی بد دهان
- تب ملائم یا شدید
علائم این سینوزیت می تواند بر اساس عامل ایجاد کننده بیماری کمی متفاوت باشد. در عفونت های ویروسی علائمی مانند خستگی، تب، درد عضلانی و گلو درد محتمل تر است.
اگر علائم فرد بیمار کمتر از 10 روز پایدار باشد و اوضاعش وخیم تر نشود، به احتمال زیاد به سینوزیت ویروسی حاد دچار شده است.
سینوزیت باکتریایی حاد هنگامی اتفاق می‌افتد که علائم فرد مبتلا پس از 10 روز بهبود نیافته یا وخیم تر شوند.
اگر علائم بیماری پس از چند ماه همچنان باقی بمانند؛ احتمالاً عامل بیماری یک نقص ساختاری مانند انحراف تیغه بینی یا پلیپ بینی می باشد.
تشخیص سینوزیت پیشانی
پزشک متخصص گوش، حلق و بینی، پس از انجام یک سری آزمایشات، یادداشت برداری علائم بیمار و مطالعه تاریخچه بیمار تشخیص خود را انجام می دهد.
روش های عکس برداری مانند سی تی اسکن و ام آر آی می‌توانند گسترش سینوزیت یا در اکثر موارد، علت اصلی بیماری را مشخص کنند. از عکس برداری ها معولاً برای تشخیص سینوزیت پیشانی حاد استفاده نمی شود. پزشکان در برخی موارد از این روش ها برای بررسی اثربخشی درمان در سینوزیت های مزمن استفاده می کنند. در بعضی موارد دیگر از این عکس برداری ها برای تشخیص عوامل ایجاد کننده سینوزیت استفاده می شود.
افرادی که از عفونت های مداوم سینوسی یا سینوزیت مزمن رنج می برند، می توانند با مراجعه به یک متخصص گوش، حلق و بینی یا متخصص آلرژی و دریافت درمان های مناسب، بیماری را کنترل کرده و از ایجاد عوارض بیشتر جلوگیری کنند.
راه های درمان
هدف از درمان سینوزیت، بهبود تخلیه موکوز و تمیز نگه داشتن سینوس ها می باشد. بر اساس عامل ایجاد کننده بیماری، روش های درمانی متفاوتی وجود دارند.
عفونت های ویروسی شایع ترین عامل ایجاد این سینوزیت می باشند. برای درمان این وضعیت باید استراحت کرد و مایعات فراوان نوشید. در کنار این دو کار می‌توان از اسپری های بینی و احتقان زدا ها نیز استفاده کرد.
اگر علت اصلی سینوزیت، عفونت باکتریایی باشد، می‌توان با مصرف آنتی بیوتیک های تجویز شده توسط پزشک بر این بیماری غلبه کرد.
اگر سینوزیت در نتیجه حساسیت ایجاد شده باشد، پزشک توصیه می کند که تا حد امکان از آلرژن ها و مواد حساسیت زا دوری کنید و از آنتی هیستامین یا اسپری های بینی کورتیکواستروئیدی استفاده کنید.
دسته ای از مردم با مصرف قرص های خشک کننده موکوز مانند احتقان زدا ها و اسپری های بینی حاوی فنیل افرین یا اگزی متازولین نتایج قابل قبولی را بدست می آورند.
لازم است تا قبل از استفاده این دسته دارو ها حتماً با پزشک خود مشورت کنید. مصرف این داروها باید طبق دستور پزشک و در کوتاه مدت باشد. اگر از این داروها برای مدت طولانی استفاده شود، احتمال ایجاد عوارض یا ناراحتی برای مصرف کننده بالا می رود.
توجه داشته باشید که داروهای حاوی افرین یا اگزی متازولین می توانند با دیگر دارو هایی که پزشک تجویز می کند، تداخل داشته باشند و عوارضی مثل فشار خون بالا را بدنبال بیاورند.
جراحی می تواند برای افرادی که انحراف تیغه یا پلیپ بینی دارند اثربخش باشد. جراحی می تواند برای همیشه مشکلات فرد مبتلا به این وضعیت را حل کند و سلامت و کارایی سینوس ها را بهبود بخشد.
درمان های خانگی سینوزیت پیشانی
استفاده از دستگاه های بخور و پاکسازی سینوس ها، درمانی سریع ولی کوتاه مدت برای سینوزیت است. شست و شوی بینی با محلول نرمال سالین، درمانی است که می تواند علائم طولانی مدت را از بین ببرد. تمامی این درمان ها را فرد بیمار می تواند در خانه با استفاده از مواد زیر انجام دهد:
- 4لیوان آب جوش فیلتر شده و مقطر
- 1 قاشق چای خوری بکینگ پودر
- 1 قاشق چای خوری نمک بدون ید
اگر از آب جوشیده استفاده می کنید، قبل از ساخت محلول بگذارید تا آب 3 الی 5 دقیقه بجوشد.
محلول نرمال سالین را هم از فروشگاه ها می توان تهیه کرد.
عوارض این سینوزیت
سینوزیت پیشانی مزمن به شرایطی گفته می شود که علائم بیماری بیش از 12 هفته در فرد مبتلا باقی بماند. علت اصلی این وضعیت التهاب می باشد.
اگر به سینوزیت مزمن مبتلا هستید، لازم است تا به پزشک مراجعه کرده و نسبت به درمان بیماری اقدام کنید. اگر این وضعیت درمان نشود، احتمال رشد تومور یا غدد سرطانی در سینوس ها افزایش می‌یابد.
عفونت های سینوسی باکتریایی با گذر زمان بدتر می‌شوند و از علائم آن می‌توان به افزایش تخلیه موکوز، درد و تب اشاره کرد. اگر فرد مبتلا به عفونت باکتریایی درمان نشود، عفونت می‌تواند در بقیه نقاط مانند سر، گردن و مغز گسترش یافته و عفونت های بافتی عمیق تر و کشنده ای ایجاد کند.
اگر هر کدام از علائم زیر را احساس یا مشاهده کردید سریعاً به پزشک مراجعه کنید:
- سردرد های شدید و مداوم
- درد و احساس گرفتگی گردن
- سرگیجه
- تب بالا
- اختلال در تمرکز
- مشکلات ناگهانی در بینایی
- پف کردن یا قرمزی صورت، چشم و پلک ها
جلوگیری از سینوزیت پیشانی
رعایت بهداشت شخصی نقش بسیار مهمی در حفظ سلامت بدن دارد. قبل از غذا خوردن، هنگام آشپزی و زمان مراقبت از کودکان لازم است تا دستانتان را بشوئید تا احتمال ایجاد بیماری را به حداقل برسانید.
از آلرژن های معمول مانند محصولات تنباکو، دود سیگار، آلودگی و گرد و غبار تا حد امکان دوری گزینید. این مواد می توانند باعث ایجاد حساسیت های شدید دستگاه تنفسی شوند.
